Gaz depolarının dolması Avrupalıları yanıltmasın

Avrupa'da ekim ayında gaz fiyatları ılıman hava, tüketimde önemli azalma ve Çin'deki ekonomik yavaşlama nedeniyle düşüşe geçti. Depolardaki doluluk da yüzde 93’ün üzerine çıktı. Ancak uzmanlar soğuk havalarda Kuzey Akım boru hatlarının kalıcı olarak devre dışı kalmasıyla Avrupa'nın bu yıldan çok daha şiddetli bir enerji kriziyle karşı karşıya kalabileceğini söylüyor.

AZALMIŞ OLSA DA HALA YÜKSEK

Havaların sıcak olması ve bol LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) arzının sonucunda Hollanda’da ekim ortasında doğal gaz fiyatı bin metreküp başına bin 300 avronun altına düşerek, hazirandan bu yana en düşük seviyesini gördü.

Avrupa gaz fiyatları Kuzey Akım 1 sabotaj haberlerinden sonra 338 avro/MWh (megavat saat)seviyesinden ekim ayında 63 avro/MWh'ye düştü. Fakat iki yıl önce fiyat 13 avro/MWh idi. Bu da şu anki fiyatın iki yıl öncesindekine göre yüzde 370 oranında daha fazla olduğunu gösteriyor.

TALEP AZALDI

Avrupa’da fiyatların düşüşünün arkasında talebin de azalması yatıyor. Alüminyum tesisleri, çelik fabrikaları ve gübre fabrikaları gibi enerjiye aç birçok işletme en azından geçici olarak kapandı. Büyük bir gaz tüketicisi olan İtalya'da, ağustos ve eylül aylarında akaryakıt talebi bir önceki yılın aynı aylarına göre yaklaşık yüzde 10 azaldı.

DÜŞÜŞ ALDATICI OLABİLİR

Fiyatların düşmesinin nedenlerinden birisi de gaz rezervlerinin şu anda beş yıllık ortalamaların üzerinde olması nedeniyle elektrik kesintileri ve bu kış talebi kısmak gibi acil durum önlemlerinin önü alınmış gibi görünmesidir.

Ancak, gazın fiziksel olarak depolanması sayesinde fiyatlar, şirketlerin gelecekteki kazançlarıyla ilgili değil, mevcut piyasa koşullarına göre tepki verdiği için, düşüş aldatıcı olabilir.

‘BÜYÜK MALİ ZARARA NEDEN OLABİLİR’

Bir siyasi risk şirketi olan Eurasia Group'un direktörü Henning Gloystein'a göre, kısa vadede daha düşük fiyatlar ciddi sorunlara neden olabilir.

Elektrik üretmek ve müşterilere satmak için gaz satın alma işiyle uğraşan Avrupalı ​​kamu kuruluşları, Rus gazının kesilmesi nedeniyle hali hazırda zarar etmiş durumda ve kayıp arzı telafi etmek için pahalı LNG sipariş etmiş olabilir. Gloystein, "Bu, bazı kamu hizmetlerini, pahalı mallarını başka yerlerde çok daha ucuza satmaya zorlayabilir ve belki de büyük mali zarara neden olabilir" dedi.

60 MİLYAR METREKÜP DAHA GAZA İHTİYAÇ VAR

Mevcut durumda Avrupa’nın gelecek sene sıkıntı yaşamaması için daha fazla gaza ihtiyacı olacak. Uzmanlar, Avrupa'nın 2023'te toplam 210 milyar metreküp gaz ithal etmesi gerekeceğini tahmin ediyor. Bu, 2022’de ithal edilen doğal gazdan 60 milyar metreküp daha fazla.

Eylül ayında Kuzey Akım boru hatlarına yapılan sabotajın ardından ithal edilen Rus gazı 55 milyar metreküp azaldı. Bu yüzden Avrupa’nın 2023’te bir şekilde bu boşluğu doldurması gerekiyor.

Çin'in ekonomik yavaşlaması bu yıl Avrupa için şans oldu. Çünkü Çin’in LNG talebi yüzde 20 azaldı ve Asya’daki gaz fiyatlarını aşağı çekti. Fakat bu durum seneye yaşanmayabilir.

LNG ÇÖZÜM OLABİLİR Mİ?

Ukrayna krizinin çıkmasıyla birlikte gaz sıkıntısı yaşayan Avrupa, LNG’yi bir çıkış yolu olarak kullanmaya çalıştı. ABD'den satın alınan LNG’de mal hareket halindeyken Asya pazarından Avrupa pazarına kaydırılabilmişti. Yani mal sahibi Asya’da düşen talep sonrası gazını Avrupa’ya verebilmişti. Fakat diğer büyük tedarikçi Katar ile yapılan sözleşmelerde bu esneklik bulunmamakta.

LNG üretiminin de artırılması tartışılırken kısa vadede bu mümkün gözükmüyor.

Hem ABD hem de Katar'ın ürettikleri ve ihraç ettikleri LNG hacmini artırma projeleri olsa da bunların hiçbiri en erken 2025'ten önce hazır olmayacak.