Dört aylık açık yarım trilyon

Seçimlerin ardından Türkiye'nin gündemi hayat pahalılığını azaltmak olacak. Faiz indirim süreci sonrası döviz fiyatlarındaki hızlı artışla birlikte enflasyon da zirve seviyelere çıktı. Yüzde 100'e yönelen enflasyon döviz fiyatlarının dengelenmesi ve izlenen arz yönlü politikalar sayesinde yüzde 50'nin altına çekilebildi. Uzmanların aktardığına göre bundan sonra enflasyonda işimiz daha zor. Çünkü baz etkisi ortadan kalkacak ve yüzde 20-30 bandında bir yapışkanlık söz konusu olabilir.

Enflasyon oranının düşüyor olması hayat pahalılığının azaldığı anlamına gelmiyor. Daha önce de bu sayfalarda vurguladığımız üzere enflasyon oranındaki düşüş fiyatların gerilemesi değil fiyat artış hızının yavaşlaması anlamına geliyor.

MARKET SEPETİ NE DURUMDA?

Vatandaşın sofrasındaki temel bazı ürünlerin dün itibarıyla sanal marketteki güncel fiyatlarına (en düşük) baktığımızda:

Ekmek 200 gr:   4.90 TL

Çay 1 kg: 79.50 TL

Şeker: 24.50 TL

Tuz 750 gr: 3.75 TL

Ayçiçek yağı 1 lt: 39.95 TL

Makarna 1 kg:   20 TL

Domates kg: 29.90 TL

Biber kg: 15.90 TL

Patlıcan kg: 19.90 TL

Patates kg: 14.90 TL

Soğan kg: 24.90 TL

Salça 830 gr: 34.50 TL

Hazır çorba kg: 110.7 TL

Mercimek kg: 23.90 TL

Nohut kg: 28.90 TL

Kuru fasulye kg: 55.90 TL

Bulgur kg: 15.50 TL

1 litre su: 2.75 TL

Elma kg: 19.90 TL

Portakal kg: 16.90 TL

Limon kg: 18.90 TL

Un kg: 19.50 TL

Pirinç kg: 43.50 TL

Süt:  15.80 TL

Kıyma kg: 300 TL

Yoğurt: 36.50 TL

Beyaz Peynir: 179.90 TL

Zeytin: 99.90 TL

Yumurta adet: 2.63 TL

Yukarıdaki 29 asgari ürünlerden oluşan sepetin 1.303,68 TL'ye dolduğunu görüyoruz.

GEÇEN YIL NE DURUMDAYDI?

TÜİK bilindiği üzere geçen sene nisan ayından sonra fiyat yayınlamayı teknik nedenlerle bıraktı. Geçen yılki veritabanından Nisan 2022 itibarıyla aynı fiyatlara baktığımızda;

Ekmek 200 gr: 2.75 TL

Çay 1 kg: 45.62 TL

Şeker: 12.54 TL

Tuz kg: 5.38 TL

Ayçiçek yağı 1 lt: 34.68 TL

Makarna 1 kg: 11.59 TL

Domates kg: 18.53 TL

Biber kg: 29 TL

Patlıcan kg: 19.90 TL

Patates kg: 8.40 TL

Soğan kg: 5 TL

Salça kg: 15.00 TL

Hazır çorba kg: 87.1 TL

Mercimek kg: 22.82 TL

Nohut kg: 22.37 TL

Kuru fasulye kg: 55.90 TL

Bulgur kg: 10.71 TL

1 litre su: 1.73 TL

Elma kg: 9.32 TL

Portakal kg: 8.02 TL

Limon kg: 7.05 TL

Un kg: 10.34 TL

Pirinç: 16.59 TL

Süt: 10.42 TL

Kıyma: 111.53 TL

Yoğurt: 13.23 TL

Beyaz Peynir: 50.16 TL

Zeytin: 41 TL

Yumurta: 1.61 TL

Yukarıdaki 29 asgari ürünlerden oluşan sepetin 688,29 TL'ye dolduğunu görüyoruz. Buna göre sepet yüzde 89.40 TL oranında zamlandı.

DÖRT AYLIK AÇIK YARIM TRİLYONA YAKLAŞTI

Vatandaşın sepetinin daha da zamlanmaması için döviz fiyatlarının tutulması gerekiyor. Çünkü döviz fiyatındaki artış enerji fiyatları üzerinden mal ve hizmetlerin fiyatının zamlanmasına neden oluyor. Bununla birlikte tarımsal ve hayvansal girdilerde de dışa bağımlılık fiyat artışları getiriyor. Halihazırda dünyada gıda fiyatları 4-5 aydır geriliyor. Fakat FAO verilerine göre geçen ay itibarıyla fiyatlardaki düşüş durdu. Petrol fiyatlarının yatay seyretmesi Türkiye için bir avantaj. İhracatçıların kur baskısı sürerken Türkiye'yi bir ödemeler dengesi krizine sokmadan döviz fiyatlarının tutulması için ilave kaynak ihtiyacı da gündeme gelecek. Yine vatandaşın alım gücünü artırmak için atılan adımlar ve depremin yarattığı tahribatın bütçe üzerindeki yükü son dört ayda oldukça fazla oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre hazine nakit dengesi Ocak-Nisan 2023 döneminde 416.98 milyar TL açık verdi. Bu rekor açık için Hazine 286.8 milyar TL net borçlanma yaptı. Hazine'nin banka hesabından da 125.6 milyar TL harcandı.