Genel af sonrası coşkulu görüntüler: Suriye’ye dönene ne sorgu ne hapis

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın 30 Nisan'da çıkardığı genel af sonrasında binlerce Suriyeli mahkum serbest bırakıldı.

Suriye’de çifte bayram sevinci yaşanıyor. Genel aftan yararlanan tutuklular, gruplar halinde serbest bırakılmaya başladı. Suriyeli aileler de bayramın ilk gününden bu yana Şam'ın merkezindeki Cumhurbaşkanlığı Köprüsü’ne (Pira Serokomar/Cisir El Reîs) giderek yakınlarını serbest bırakılanlar arasında görmek için sıraya giriyor. Pek çoğu serbest bırakılan yakınları ile kucaklaşırken, bir bölümü de tutuklular hakkında bilgi alıyor. Yoğunluktan dolayı tahliyelerin haziran ayına kadar devam etmesi bekleniyor.

Suriye İnsan Hakları Ağı'na göre, olayların başladığı 2011 ile 2021 yılları arasında Suriye Hükümeti tarafından 131 bin 469 kişi tutuklandı.

EN KAPSAMLI AF KARARI

Suriye Hükümeti, ülkede savaş başladığından bu yana 11 yılda 11 af kararı çıkarmıştı. Fakat uzmanlar, 30 Nisan’da çıkarılan af kararının diğerlerinden farklı olduğunu değerlendiriyor. Tutukluların durumunu ve tahliyelerini takip eden Uluslararası Af Örgütü üyesi Şepal İbrahim, bu kapsamdaki bir af kararının çok ani olduğunu söylüyor. Çünkü bundan önceki af kararları, genel olarak bazı yerel uzlaşılara, silahlı yapılardan ayrılıp devletin yanına geçen muhaliflere dokunmamak adına bir yasal çerçeve teşkil ediyordu. Fakat bu kez ilan edilen af kararında, yerel değil toplumsal bir uzlaşı aranıyor. Artık Şam yönetimi; asker eksiğini kapatmak isteyen bir hükümet gibi değil, ülkeyi yeniden inşa ederek kalkınmayı sağlayacak bir yönetim gibi davranıyor. Bu kapsamda belki de dünya tarihindeki en kapsamlı af kararı çıkarıldı.

30 Nisan’da Esad, “bir insan ölümüne yol açanlar hariç” diğer terör suçlarını affeden kararnameyi imzaladı. Kararla ilgili yapılan açıklamada, şu bilgiler paylaşıldı:

• Devlet Başkanı Esad, 2022 tarihli 7 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyi yayımladı.
• Kararname, 19 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nda yer alan ve bir insanın ölümüne yol açanlar hariç olmak üzere, 30 Nisan 2022 tarihinden önce Suriyeliler tarafından işlenen terör suçları için genel af çıkarılmasını öngörüyor.
• Bu af, kişilik hakkı davasını etkilemez, zarar gören her halükârda yetkili hukuk mahkemesinde dava açabilir ve bu kararname yayımı tarihinden itibaren geçerlidir.

İNCELEME VE TUTUKLAMA YOK

Genel af kararının en önemli özelliği geri dönüşler için bütün yasal prosedürleri ve akıllardaki soru işaretlerini kaldırması. Daha önce askerden kaçıp ülkeye dönmek isteyenler bir mahkeme süreci ile karşılaşıyordu. Fakat şimdi sadece bulundukları ülkedeki Konsolosluk yada Büyükelçiliğe başvurarak ülkelerine geri dönebiliyorlar. Haklarında hiçbir takibat yapılmıyor. Afla ilgili Suriye Hükümeti’nden yapılan açıklamada, “Terör suçlarını içeren yeni genel af yasasına göre, yerinden edilmiş Suriyeliler, cinayet dışındaki suçlar için herhangi bir inceleme veya tutuklama olmaksızın anavatanlarına dönebilirler.” denildi. Konuyla ilgili Aydınlık’a bilgi veren Esad’a yakın isim Bessam Abu Abdullah da şunları söyledi:

“Daha önce de genel aflar ilan edilmişti. Bunu diğerlerinden ayıran en önemli özellik şudur: Bu aftan yararlanacak olanlar Adalet Bakanlığı ve uluslararası kuruluşların güvencesi altında olacaklar. Daha öncekilerde hukuki işlem olur mu korkusu vardı. Bu korkuları da gidermek adına böyle güvenli ve geniş kapsamlı genel af ilan edildi.”