Gıda sanayicileri fiyat artışlarının nedenini anlattı: Gıdada küresel spekülasyon var

Küresel emtia ve temel mal fiyatları hızla yükseliyor. Bazen tedarik zincirlerindeki kırılma bahane ediliyor bazen de bölgesel çatışmalar. FAO endeksine göre küresel gıda fiyatları geçen şubat ayında zirveye çıktı. Yükselen hububat fiyatları yem fiyatları üzerinden et, süt ve yumurta gibi temel besin maddelerinin zamlanmasına neden oluyor. Türkiye 2021 yılında tarım ve gıda ürünleri bakımından 17.1 milyar dolarlık ithalat yaparken, aynı ürün grubundaki ihracatı 24.2 milyar dolar oldu. İhraç ettiği birçok gıda ürününün ham maddesini dışarıdan temin eden gıda sanayi ihracatçıları da artan fiyatlardan şikayetçi. Önceki akşam gelişmeleri değerlendirmek üzere düzenlenen sohbet toplantısında İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Başkan Adayı Kazım Taycı ve İHBİR üyesi sanayici ve ihracatçılar yaşanan fiyat artışlarına yönelik sorularımızı cevapladı.

BİR ÇUVAL TOZ ŞEKER 550 TL'YE İMAL EDİLİYOR

Geçen hafta yapılan şeker zammından söz açıldı. Üreticilerin belirttiğine göre 50 kilogramlık bir çuval şekerde üretim maliyeti 550 TL'ye ulaşmış durumda. Şekerdeki maliyet artışının nedenini sorduğumuzda ise akaryakıt ve enerji zamlarına dikkat çekildi. Bir sanayici, “Arkadaşlara hesaplattırdım. Bu nisan zamları gelmeden önce bir fabrikamızın enerji maliyeti geçen yıla göre yüzde 350'den fazla artmış.” dedi. Özel sektörden şekerin çuvalını 700 TL'ye aldıklarını belirten sanayiciler, şunları söyledi: “Onu da bulabildiğimiz kadar. Şekerde sorunu ithalatla çözdük ama dışarıdan ithal ettiğimiz şekerin tonu ise 500 dolarken 700 dolara yükseldi. Küreselde konteyner ve enerji maliyeti ile açıklanamayacak fiyat artışları var. Çin pirinç ihraç ediyor. Bir ton pirinç 400 dolarken 500 dolar oldu. Bunların yükselmesi için hiçbir neden yok. Fiyatlarda spekülasyon var. Londra'dakiler mi dersiniz ne dersiniz. Fiyatları artırıyorlar. Bütün dünyada rekolteler iyi durumda. Ukrayna'da çiftçiler savaş nedeniyle tarlaya girmez diye korkuyorduk, ama girmişler. Bu da bizleri rahatlattı.” İhracatçılar ayrıca Ukrayna'ya gıda ürünleri ihracatında yüzde 100'ü aşan artışlar olduğunu belirterek, Uluslararası yardımlar sayesinde bu artışın gerçekleştiğini not ettiler.

TAYCI: BİZ AYAKTA KALIRIZ ÇİFTÇİMİZ DESTEKLENSİN

Şekerli ürünler imalatçısı olan İHBİR Başkan adayı Kazım Taycı ise, şekere gelen zam nedeniyle üreticiler olarak maliyetlerinin arttığına işaret ederek, şunları söyledi: “Fiyatlar geri gelmez ama ileri gitme konusunda bir şey diyemem. Pancar, çiftçinin sevdiği bir üründü.İlave teşvikler vardı. Kotalar daralınca alım fiyat garantisi de verilmeyince üretici mısır ekimine kaydı. Dolayısıyla şekerde içinde bulunduğumuz dönemde pancar rekoltesi bir önceki döneme göre daha düşük. Ancak son verilmiş olan 1000 TL’lik alım garantisi çiftçiye bir nebze nefes aldıracak. Bu nedenle 10'uncu ayın hasatlarının iyi geleceğini tahmin ediyoruz. Verimli olan bölgelerde pancar kotalarını iyileştirip, pancarın desteğini artırmak lazım. Devlet bir yerleri sübvanse edecekse bizleri değiş çiftçiyi etsin. Biz ayaklarımızın üzerinde dururuz yeter ki çiftçimiz desteklensin. Konya Ovası'nda üretim yapan büyük çiftçiler arıyorlar. Bunlar yakınlarımız. Tarımı bırakmak istiyorlar. Bırakmayın ülkenin size ihtiyacı var diyoruz. Şu günlerde girdi maliyetlerini önümüze getiriyorlar. Ne yapıp ne edip tarımı çiftçiyi desteklemek lazım.”

'TEŞVİĞİ SONRADAN DEĞİL ÖNCEDEN VERECEĞİZ'

İHBİR Başkan Adayı Kazım Taycı, basın ile yaptığı sohbette, yeni dönem için projelerinden de söz etti. Sektörün çok büyük bir bölümünün KOBİ’lerden oluştuğunu belirterek, bu firmalara ürünlerini satabilecekleri ülkeler bazında adresler ve kartvizitler vereceklerini anlatan Taycı, KOBİ ve daha küçük çaplı üretici ve ihracatçıların devlet teşviklerinin önden verilmesi için çalışacaklarını ifade etti. Taycı, bunun yanında ihracatçılara yeni pazarlar açacaklarını ifade etti. Tayaş Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, Türkiye'de yaklaşık 10 bin adet hububat bakliyat firması bulunmasına karşın 9.2 milyar dolarlık ihracatın bu firmaların sadece yüzde 15'i tarafından yapıldığını belirtti. Bu tabanı genişletmek istediklerini kaydeden Taycı, İHBİR’e üye 30 milyon doların üzerinde ihracat yapan firma sayısının 25’i geçmediği bilgisini verdi. Taycı, "İşte biz bu küçük firmalar için Ekonomi Bakanlığı'nın yüzde 50 teşviğini sonradan değil, fuarlardan önce vermeliyiz diyoruz. Sadece İstanbul Hububat Birliği olarak değil sektör kurulu olarak toplanıp özellikle KOBİ ve KOBİ altı üretici ve ihracatçıların devlet teşviklerinin önceden ödenmesi için gerekli çalışmaları başlatacağız." dedi.

YOUTUBER'LAR İLE TÜRK ÜRÜNLERİNİ TANITACAK

Sektör ihracatına bakıldığında tutar yüksek görülmekle birlikte ihracatın çok fazla belirli ülkelerde kümelendiğini gözlemlediklerini söyleyen Kazım Taycı, "Kesinlikle pazar çeşitliliği oluşturmamız gerekiyor. Mesela bugün Konya, Gaziantep ve İstanbul gibi şehirler Irak’taki en ufak bir dalgalanmada büyük zarar görüyor. Biz ihracatçılarımıza ürünlerini satabilecekleri ülkeler bazında adresler ve kartvizitler vereceğiz. Öncelikle İstanbul İhracatçılar Birliği’nin çok derin bir veri bankası var. Ayrıca dışarıdan da veri satın alacağız. Son dört yıllık periyotta İHBİR’in web sayfasında bir tane bile kartvizit yayınlanmadı. Ayrıca bölgesel Youtuber’lar ile anlaşıp ürün tanıtımlarını onlar ile yapacağız." bilgilerini verdi.

"Öyle güzel lokumcularımız, pişmaniyecilerimiz, drajecilerimiz, pastacılarımız var ki, bu firmalar herhangi bir ülkeye herhangi bir miktarda ihracat yapabilse işi artık bırakmayacak ve büyümeye de devam edecek. Yurt dışına 2.5 milyon dolar krema satıp Dahili İşleme İzin Belgesi’ni bilmeyen firmalarla karşılaştık.” diyen İHBİR Başkan Adayı Taycı, “Biz krema yapmayı biliyoruz ama işin ticaretini bilmiyoruz diyorlar. Amacımız bu firmaların önünü açmak." ifadelerini kullandı.