Gıda zehirlenmelerine dikkat! Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı
Yazın besin zehirlenmelerinde artış yaşanıyor. Gıdaları düzgün ve doğru tüketerek zehirlenmenin önüne geçebiliriz. Temizlik, pişmiş besinlerle çiğ besinlerin ayrılması, uygun pişirme, gıdaların uygun sıcaklıkta saklanması, güvenilir ham madde ve su kullanımı yapılması gerekenlerin başında geliyor
Sıcaklıkların etkisiyle birlikte yaz aylarında besin zehirlenmesi vakalarında artış görülüyor. Aydınlık'a konuşan Uzman diyetisyen Orçun Kürüm gıda zehirlenmesi konusunda uyardı.
AA muhabirinin Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü yetkililerinden aldığı bilgiye göre, yaz aylarında artan hava sıcaklığının etkisiyle besin zehirlenmeleriyle daha sık karşılaşılıyor. Kusma, ishal, mide ağrısı, ateş ve genel halsizlik gibi belirtilerle kendini gösteren besin zehirlenmeleri, sıcak hava koşullarının bakteri ve diğer mikroorganizmaların hızla çoğalmasından kaynaklanıyor. Genellikle hafif seyirli ve kısa süreli hastalıklar olmalarına karşın, zehirlenmeye yol açan besinle ve kişiyle ilişkili bazı faktörler, hastalığın zaman zaman daha ağır seyretmesine yol açabiliyor.
GIDALARI DOĞRU HAZIRLAYIP SAKLAMAK GEREKİR
Besin zehirlenmesini önlemek için en etkili yol, gıdaları doğru şekilde hazırlamak ve saklamak olarak belirtiliyor. Bakteriler besinlere hasta ya da taşıyıcı insan yoluyla bulaşabildiği gibi, temiz bir yiyeceğe besin olmayan ve bakteri içeren etmenlerden bakteri bulaşmasıyla geçen "çapraz bulaşma" adı verilen yolla da geçebiliyor.
Çapraz bulaşmaya, eller, araç gereçler, gıda doğrama tahtaları, mutfak tezgahları, mutfakta kullanılan bez ve süngerler, giysiler, öksürme, hapşırmadan kaynaklanan damlacıklar, bakteri bulaşmış ya da potansiyel riskli besinlerden sızan sıvılarla temas etmiş her türlü yüzey neden olabiliyor.
PİŞMİŞ BESİNLERLE ÇİĞ BESİNLER AYRILMALI
Besin güvenliğini sağlamak için temizlik, pişmiş besinlerle çiğ besinlerin ayrılması, uygun pişirme, besinlerin uygun sıcaklıkta saklanması ve güvenilir ham madde ve su kullanımı başlıklarından oluşan 5 kurala uyulması gerekiyor. Bu kapsamda, kişisel hijyenin yanı sıra kullanılan araç gereçlerin temizliği ve dezenfeksiyonu ile yiyecek üretilen tüm alanların temizliğine özen gösterilmesi isteniyor.
Çiğ et, kümes hayvanları ve deniz ürünlerinin, pişmiş ürünler ve salata gibi çiğ tüketilen diğer besinlerden ayrılması, çiğ besinlerin hazırlanmasında kullanılan bıçak ve kesim tahtalarının farklı olması, tüketime hazır besinlerle çiğ besinlerin birbirinden ayrılacak şekilde saklanması önem taşıyor.
Bozulma açısından potansiyel tehlikeli besinler olarak belirtilen et, süt, yumurta gibi besinlerden biyolojik tehlikelerin yok edilmesi için uygun sıcaklık ve sürede pişirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Patojenlerin çoğalmasını önlemek için besinlerin uygun ortam, süre ve sıcaklıklarda depolanması ve besinlerin hazırlanmasında temiz su kullanılması, güvenilir kaynaklardan taze ve sağlıklı besin seçilmesi, pastörize ve sterilize süt gibi güvenli hale getirilmiş ürünlerin tercih edilmesi gerektiği uyarısında bulunuyor.
BESİNLERİ HAZIRLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Besinleri hazırlarken ve tüketirken sağlığın korunması için tüm taze meyve ve sebzeleri bol suda iyice yıkanması, çiğ ve pişmiş besinleri birbirinden ayrı hazırlama yüzeylerinde ve ayrı araç gereçlerle hazırlanması, hazırlama sırasında çiğ besinlerin pişmiş veya yarı hazır hale getirilmiş besinlerden uzak tutulması tavsiye ediliyor.
Çiğ besinlere dokunduktan sonra ellerin uygun şekilde iyice yıkanması, başta çiğ tavuk olmak üzere et, balıkla temas eden tüm yüzeylerin ve araç gereçlerin her kullanım sonrasında bol sıcak deterjanlı suyla yıkanarak dezenfekte edilmesi, et, süt, yumurta gibi potansiyel riskli besinlerin, hazırlık aşamasında buzdolabının dışında en fazla 2 saat bekletilmesi gerektiği belirtiliyor. 2 saatten fazla buzdolabı dışında kalan potansiyel riskli besinlerin tüketim için güvenli olmadığının altı çiziliyor.
Dondurulmuş besinlerin, buzdolabı sıcaklığında, orijinal ambalajı içinde akan soğuk su altında veya mikrodalga fırınlarda çözdürülmesi, bir kez çözdürülmüş besinlerin tekrar dondurulmaması ve terbiye edilmiş et ürünlerinin ağzı kapalı bir şekilde buzdolabında muhafaza edilmesi önerisinde bulunuyor.
Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı
Uzman diyetisyen Orçun Kürüm gıda zehirlenmesi konusunda uyarılarda bulundu. Aydınlık Avrupa’ya değerlendirmelerde bulunan Kürüm gıdaların nasıl tüketilmesi gerektiğini anlattı.
“Özellikle yaz aylarında sıcaklığın yükselmesi, gıdalara bulaşan mikroorganizmaların hızla çoğalmasına sebep olur. Gıdaların sıcak ortamda unutulması ve uygun ortamda saklanmaması sonucunda zararlı bakteriler ve bakterilerin salgıladığı toksinler ile birlikle zehirlenmeler meydana gelir. Bakteriler geniş bir sıcaklık aralığında canlı kalabilirler fakat en fazla 5-60 C’de çoğalırlar. Bu sıcaklık aralığında uzun süre bekletilen yiyecekler zehirlenmeye sebep olabilir. Gıdaların hijyenik olmayan koşullarda hazırlanması ve pişirilmesi de gıda zehirlenmelerinin bir diğer nedenidir. Özellikle protein içeriği fazla olan et ve süt ürünleri, deniz mahsulleri, yumurta, mayonez gibi gıdalar gıda zehirlenmeleri açısından risk oluştururlar. Patates, pirinç ve konservelerde saklanan gıdalar da sıklıkla zehirlenmelere neden olabilen besinlerdir.”
BESİNLERİ TÜKETİRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
“Yiyeceklerin hazırlanması esnasında hijyen koşullarına dikkat edilmeli, eller mutlaka yıkanmalıdır.
Özellikle tavuk ürünleri mutlaka 70 derece üzerinde iyice pişirilmelidir. Derin dondurucudan çıkarılan besinler çözülsün diye oda sıcaklığına bırakılmamalı, buzdolabında çözdürülmelidir. Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı ve sadece bir kez dondurulmalıdır.
Son kullanma tarihi geçmemiş olsa bile görüntü ve kokusunda değişim olan ürünler tüketilmemelidir.
Buzdolabı düzenli aralıklarla dezenfekte edilmelidir. Ayrıca dolabın içi asla tıka basa doldurulmamalı, hava dolaşımı engellenmemelidir. Buzdolabında sulu gıdalar muhakkak ağzı kapalı olarak muhafaza edilmelidir. Yumurtaların yıkanarak saklanması doğru değildir. Bunun yerine kapalı yumurtalıklarda saklanmalı, tüketmeden hemen önce yıkanmalıdır.”