Gıda zehirlenmesine dikkat: Eriyip tekrar donan dondurmadan uzak durun
Yazın gelmesiyle birlikte dondurma sezonu da açıldı. Ancak uzmanların bu konuda uyarıları var. Dondurma zehirler mi? Dondurma bozulur mu? Dr. Eylem Ezgi Fadıloğlu merak edilenleri yanıtladı...
Aydınlık Avrupa
Editor
Çilekli, limonlu, kavunlu, çikolatalı, kaymaklı ve daha niceleri ile sıcak yaz günlerinin vazgeçilmesi olan dondurma raflarda ön plana çıkmaya başladı. Dondurma, özellikle bunaltıcı yaz sıcaklarında serinlemek için en çok tercih edilen tatlılar arasında yer alıyor.
Yaşar Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Eylem Ezgi Fadıloğlu besin değeri yüksek bir tatlı olan dondurmayı tüketirken dikkat edilmesi gerekenleri anlattı. Aydınlık Avrupa’nın sorularını yanıtlayan Fadıloğlu, “Hijyenik koşullarda üretilmemiş veya saklanmamış dondurmalar sağlığı olumsuz yönde etkilemektedir.” uyarısında bulundu. Fadıloğlu, özellikle eridikten sonra tekrar dondurulan ürünlerin kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini vurgulayarak, “Her süt içeren gıda ürünlerinde olduğu gibi, dondurmada eridiğinde zararlı bakteriler gelişmeye, çoğalmaya ve gıda zehirlenmesine neden olmaktadır.” dedi.
‘KARBONHİDRAT VE YAĞ İÇERİĞİ YÜKSEK’
Dondurma besin değeri açısından nasıl bir ürün sağlıklı mı?
Dondurma süt ve ürünleri, içilebilir nitelikte su, yumurta, şeker ve çeşitli katkı maddelerinin (stabilizatör, emülgatör, renk, aroma ve lezzet veren) belirli oranda karıştırılması ve pastörize edilmesinden sonra tekniğe uygun olarak hazırlanan bir süt ürünüdür.
Süt ürünlerinden yapılan, süt-meyve ve meyve sularından yapılan, sadece su, şeker, meyve konsantresinden yapılan dondurmalar gibi farklı dondurma çeşitleri bulunmaktadır. Dondurmanın besin değeri ve enerji içeriği de bileşimindeki maddelere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kullanılan meyve, kuruyemiş, yumurta, şeker ve şekerleme ürünleri, stabilizer ve emülgatörler besin değerini artırır. Karbonhidrat ve yağ içeriği yüksek olduğu için kalori değeri yüksektir.
Üretimde uygulanan ısıl işlem ve -18°C deki düşük sıcaklıklarda dondurulma ürünü hijyenik açıdan daha güvenli kılmaktadır.
HİJYEN KOŞULLARINA DİKKAT EDİLMELİ
Dondurma nasıl tüketilmeli. Ürünü alırken nelere dikkat etmeliyiz?
Dondurma besleyici değeri yüksek bir gıda olsa da hijyenik koşullarda üretilmemiş veya saklanmamış dondurmalar sağlığı olumsuz yönde etkilemektedir. Bu anlamda, gıda güvenliği koşullarına uygun ortamda üretilen, ambalajlanan, depolanan ve satışa sunulan dondurmalar tüketilmelidir. Ayrıca güvenilir olmayan yerlerden alınmamalı ve tüketilmemelidir.
KRİSTALLEŞEN DONDURMAYI TÜKETMEYİN
‘Dondurmayı yumuşadıktan sonra tekrardan dondurmamalıyız.’ uyarıları hep yapılır. Bu gerçekten sıkıntı yaratan bir durum mu?
Dondurma soğuk zincirde saklanması gereken bir üründür. Dondurmaya hafif, kremamsı dokuyu veren şey içindeki havadır. Dondurma eridiğinde hava kaybolur. Bu nedenle dondurucuya tekrar koyduğunuzda katılaşır. Eriyip yeniden dondurulduğunda ise daha büyük buz kristalleri oluşur, dokusu bozulur. Üzerinde kristalleşme olan, yani eridikten sonra tekrar dondurulmuş ürünler asla tüketilmemelidir. Her süt içeren gıda ürünlerinde olduğu gibi, dondurmada eridiğinde zararlı bakteriler gelişmeye, çoğalmaya ve gıda zehirlenmesine neden olmaktadır.
DONDURMAYI ALIŞVERİŞİN EN SONUNDA ALIN
Kutulu dondurma alıyorsak neye dikkat etmeliyiz? Alıp evde tüketeceksek ne yapmalıyız?
Ambalajlı dondurma alınırken etiket bilgisi dikkatlice okunmalı, üretim ve son kullanma tarihine bakılmalı, son kullanma tarihi geçmiş ürünler asla satın alınmamalıdır. Alışveriş yaparken kutu dondurma alınacaksa şayet alışverişin en sonunda alınmalı ve hemen eve götürülüp dondurucuya konulmalıdır.
Evde tüketirken, tüketeceğiniz kadarı alınmalı ve kalan dondurma hemen dondurucuya konularak muhafaza edilmelidir. Dondurma eridikten, yumuşadıktan sonra tekrardan dondurulmamalıdır. Dondurma süt ürünü olduğu için gıda zehirlenmesine yol açabilmekte, kusma, ishal ve ateşe neden olabilmektedir.
Ayrıca dışarıda güneş gören yerlere konulmuş olan dolaplarda satılan dondurmalarda da dikkatli olunmalıdır. Bu dondurmalar sıcaklığın etkisiyle erimekte ve tekrar donmaları halinde sağlıksız hale gelmektedir.
KÜLAHLAR AÇIKTA BIRAKILMAMALI
Dondurmanın yanı sıra külahta dikkat edilmesi gereken bir durum var mı?
Külahlar da çok önemlidir. Külahlar açıkta bırakılmamalı, tozdan, dış etkenlerden korunmalıdır. Dondurmanın alındığı kaşığın konduğu su, sürekli değiştirilmelidir. Bu suyun içinde mikroorganizmaların gelişeceği ve gıda zehirlenmesine neden olacağı unutulmamalıdır.
Hollanda’da diyabet krizi! 1,4 milyondan fazla kişi risk altında
AHMET KORKMAZ / HOLLANDA
Maastricht Üniversitesi Diyabet Fonu diyabet araştırmasını açıkladı. Araştırma sonuçlarına göre, Hollanda'da 1,4 milyondan fazla kişi tip 2 diyabet geliştirme riski altında.
Araştırma ‘diyabet krizi’ ifadeleriyle duyuruldu. 2018’den bugüne 300 bin kişilik bir artışın yaşandığı araştırmayla ortaya konuldu. Bu sonuç şok edici olarak değerlendirildi.
DİYABET DALGASI YAŞANABİLİR
Hollanda Diyabet Fonu Müdürü Diena Halbertsma, Hollanda’da şu anda 1,1 milyon diyabetlinin olduğunu ve önümüzdeki yıllarda büyük bir diyabetli hasta dalgası yaşanabileceğini belirtti. Halbertsma, "Önümüzdeki 8 yıl içinde 2 yüzbin kişide diyabet teşhisi konmuş olacağından emin olabiliriz" dedi.
Maastricht Üniversitesi tarafından yapılan araştırmanın sonuçları Merkezi İstatistik Bürosu'nun (CBS) obeziteye ilişkin son rakamlarıyla da uyumlu. Bu rakamlar, Hollanda'da 18 yaş ve üzeri nüfusun yarısının aşırı kilolu olduğunu ve bunun da ‘Tip 2 diyabet’in başlıca nedenlerinden biri olduğunu gösteriyor. Obez kişilerin diyabete yakalanma olasılığı, bu hastalığa yakalanmayanlara kıyasla altı kat daha fazladır.
Hollanda Diyabet Fonu’na göre her 8 çocuktan 1'i de obez.
Tip 2 diyabet nedir?
‘Tip 2 diyabet’in en yaygın belirtileri; susuzluk, yorgunluk, gözlerde kızarıklık ve yanma, bulanık veya çift görmedir. Tip 2 diyabette vücut insüline düzgün tepki vermez, kan şekeri seviyesi aşırı yükselir. Özellikle çok az egzersiz, obezite, sağlıksız beslenme ve sigara kullanımı Tip 2 diyabeti tetikler. Yaşlılık da bu hastalıkta bir rol oynayabilir. Diyabet tedavisi uygulanmayan hastalarda kardiyovasküler hastalıklar, böbrek hasarı ve göz sorunları gibi yan etkiler görülebilir.
