Gizemli finansman ile açığı çevirdik

Cari işlemler açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre 3 milyar 700 milyon dolar artarak 4 milyar 10 milyon dolara çıktı. Bunun sonucunda on iki aylık cari işlemler açığı 36 milyar 585 milyon dolara yükseldi. Yedi aylık cari açık 36,7 milyar dolar, 12 aylık cari açık 36,6 milyar dolara çıktı.

Merkez Bankası’nın değerlendirmesine göre bu gelişmede, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 6 milyar 162 milyon dolar artarak 9 milyar 308 milyon dolara yükselmesi etkili oldu. Aynı dönemde hizmetler dengesi kaynaklı girişler 2 milyar 268 milyon dolar artarak 5 milyar 778 milyon dolara yükseldi, birincil gelir dengesi kaynaklı çıkışlar 181 milyon dolar azalarak 559 milyon dolara geriledi.

Kaynağı belirsiz para girişini ifade eden Net Hata ve Noksan (NHN) kaleminde temmuzda 5,5 milyar dolar, ocak-temmuz döneminde ise 24,35 milyar dolar fazla kaydedildi.

Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 578 milyon dolar artarak 4 milyar 90 milyon dolara yükseldi. Bir önceki yılın aynı ayında 66 milyon dolar net giriş kaydeden ikincil gelir dengesi kalemi, bu ay 79 milyon dolar net giriş kaydetti.

ENERJİ HARİÇ TUTULUNCA FAZLA VERDİ

Cari açık verileri, enerji yükünün ağırlığını bir kez daha ortaya koydu. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı, bir önceki yılın aynı ayında 3 milyar 124 milyon dolar, temmuzda 3 milyar 737 milyon dolar fazla verdi.

Terra Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “Cari açıktaki en önemli kırılım olan enerji, dünyadaki enerji krizi ile alakalı olduğu kadar içeride de kuru stabilize edememekle alakalı olarak büyümeyi sürdürüyor.” dedi. BOTAŞ’a yapılan transferler nedeniyle ikiz açığın (hem cari açık, hem bütçe açığı) da büyüdüğünü vurgulayan Erkan şu değerlendirmeyi yaptı:

“Enerji ithalatının yıl sonunda toplamda 100,5 milyar dolara (OVP’de 103,5 milyar dolar) ulaşacağını hesap ediyoruz, bu 2021’deki toplam tutarın iki katı bir artış demek olacaktır. Dış ticaret açığı ise enerji fiyatlarındaki yükselişe bağlı olarak OVP’de 105 milyar dolar olarak tahmin edilmektedir. OVP’de geçen yıla göre cari açıkta öngörülen artış etkisi de enerjiden gelmektedir, bundan kaynaklı olarak da cari açığın milli gelire oranı 2022 için yüzde 5,9 olarak öngörülmüştür. Enerji fiyatlarındaki etki cari açığın milli gelire oranını yukarı doğru ittikçe geleceğe dönük beklentilerde de olumsuz yönde revizyonlar olabilir.”

‘TÜRKİYE’YE ÖZGÜ DEĞİL’

Net Hata ve Noksan (NHN) kalemindeki artış, her cari açık gündeminde olduğu gibi yine eleştiri bombardırmanına tutuldu. Yazarımız Serhat Latifoğlu, 19 Ağustos günkü köşe yazısında NHN’nin teknik bir konu olduğu için kolaylıkla manipüle edilebildiğine ve özellikle mandacı ekonomistlerin ‘favori’ malzemelerinden biri haline geldiğine, kara propagandaya alet edildiğine dikkat çekti. Latifoğlu, “Sahte gündem başlığı” olarak nitelendirdiği NHN artışının, yüksek hacimde dış ticaret yapan tüm ülkelerin ortak konusu olduğunu ifade etti. Türkiye’deki oranların, IMF’nin ‘kabul edilebilir’ sınırları içinde olduğuna da dikkat çeken Serhat Latifoğlu, yazısında şu satırlara yer verdi:

“Dünya Bankası verilerine göre 2021 sonu itibarıyla ABD 137 milyar dolar, Almanya 63 milyar dolar fazla NHN vermiş. Çin 167 milyar dolar, Fransa 62 milyar dolar, İsviçre 40 milyar dolar, Japonya 39 milyar dolar eksi NHN vermiş. Bu ülkelerin hiç birinde NHN’ye bağlı olarak kayıt dışı para girişi veya çıkışı gündem yapılmıyor. NHN konusunun sadece Türkiye’de gündemde olması ve bazı Batılı haber ajanslarının bunu ‘değerlendirmesi’ tesadüf değildir. Konu ile ilgili sözde ‘analizler’ büyümeyi ve TCMB’nin döviz rezervi artışlarını NHN’ye bağlayacak kadar bilim dışına çıkmış hatta gülünç bir hal almış durumdadır.”