Gümrük personeli ve yapısal sorunlar

Devlet demek sınır demek, sınır demek gümrük demektir. Gümrük teşkilatımız yüzyıllardır vardır. Günümüz yapısıyla Gümrük Teşkilatı, 1800’lü yıllardan itibaren şekillenmeye başlamış ve son olarak Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile Ticaret Bakanlığı altında iki ana genel müdürlük (Gümrükler ve Gümrükler Muhafaza) başta olmak üzere merkez ve taşra teşkilatları ile varlığını sürdürmektedir.

Taşra teşkilatı 18 bölge müdürlüğü altında faaliyet göstermekte, yıllık 500 milyar dolarlık ticaret hacmi gümrük idareleri -dolayısıyla gümrük personeli eli ile- gerçekleştirilmektedir. Yine ülkemizde toplanan vergilerin yaklaşık 1/3'ü gümrük personeli tarafından toplanmakta ve Hazine'ye aktarılmaktadır.

Aylık açıklanan ihracat rekorlarının, dış ticaret hacminin görünmeyen ve adları anılmayan kahramanları gümrük personelidir.

YAŞA DIŞI TİCARETİ ENGELLEME GÖREVİ

Gümrük personeli sahada sınırlı sayıda personel ile yasal ticaretin hızlı ve güvenli şekilde yapılmasını sağlamanın yanında aynı zamanda yasa dışı ticareti de engellemektedir.

Ülkemizde faaliyet gösteren dört kolluk kuvvetinden biri olan Gümrük Muhafaza Personeli 2021 yılında 4,8 Milyar TL’si uyuşturucu olmak üzere 7,75 Milyar TL tutarında yakalama yaparak hem terör örgütlerinin finansmanına büyük bir darbe vurmuş hem de toplum sağlığının ve ekonominin korunmasına katkı sunmuştur.

Gümrük teşkilatı tarihinin yüzyıllar öncesine dayanması, ülke ekonomisi ve milli güvenliği için bu kadar kritik bir öneme haiz olması sebebiyle beklenen durum, teşkilatın bir kurum kültürünün olması, kökleşmiş bir teşkilat yapısına sahip olmasıdır.

Fakat gelin görün ki Gümrük teşkilatı sürekli farklı bakanlıklara bağlandığı ve yanlış insan kaynakları politikası ile yönetildiği için maalesef güçlü-köklü bir teşkilattan ve kurum kültüründen/ hafızasından bahsetmek mümkün değildir.

Devletine ve milletine aşkla hizmet eden teşkilatın mensupları ise maalesef hak ettiği değeri görememekte, özellikle sınır kapılarında şiddete maruz kalmakta, geçici görev, rotasyon, uzun çalışma süreleri vb. baskılar altında yoğun stres ile çalışmaktadır.

Bundan daha üzücü olanı ise maalesef birçok meslek grubundan daha zor şartlarda çalışmakta olan gümrük teşkilatı mensuplarının yapılan iyileştirilmelerde adlarının bile anılmamasıdır. Son olarak 3600 ek gösterge düzenlemesinde teşkilatımız personelinin yer almaması personeli derinden üzmüştür.

“Güçlü devletleri güçlü kurumlar oluşturur” düşüncesi ile Gümrük Çalışanları Sendikası (GÜM-SEN) olarak Gümrük teşkilatının, Ticaret Bakanlığından ayrılarak doğrudan Sayın Cumhurbaşkanına bağlı müstakil bir başkanlık olarak yeniden yapılanması, mutlu personel başarılı teşkilat prensibiyle insan kaynakları politikasının yeniden belirlenmesi gerektiğini düşünüyoruz.