Hafter Atina ile yeni oyun peşinde

Libya'da darbeci general Halife Hafter'in desteği ile Tobruk'taki Temcilsciler Meclisi tarafından Trablus Hükûmeti'ne paralel olarak atanan sözde Dışişleri Bakanı Abdulhadi Al-Hweij, geçen perşembe günü Bingazi'de Yunanistan Başkonsolosu Stavros Venizelos'u ağırladı.

Bölgesel gelişmelerin ele alındığı bildirilen görüşmede, iki taraf ilişkileri geliştirme mesajı verdi.

Yunan basını, toplantıda Türkiye ile Libya arasında 27 Kasım 2019'da imzalanan “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası”nın da gündeme geldiğini yazdı. Haberlere göre Abdulhadi Al-Hweij, Yunan diplomata Girit ve Tobruk arasındaki deniz bağlantısının kurulmasını istediklerini söyledi. İki ülke arasında askeri ve ticari konularda ikili ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Al-Hweij, bu kapsamda Bingazi, Derne ve Tobruk limanlarının açılmasının önemini vurguladı. Yunanistan ile ortak bir kültür merkezi kurulmasını da öneren sözde bakan, Atina'dan kendilerine vize kolaylığı yaratmalarını istedi.

'ATİNA İÇİN BÜYÜK FIRSAT'

Yunan basını ise Hafter'in deniz bağlantısı konusundaki teklifinin Türkiye-Libya anlaşmasını ortadan kaldırmak için büyük bir fırsat olduğunu yazdı. Hafter'in resmen tanınması gerektiği belirtilen haberlerde, iki taraf arasındaki askeri ve ekonomik ilişkilerin de geliştirilmesi istendi. Yunan Pentapostagma gazetesi, Türk Ordusu'nun Libya'da üsler kurduğuna dikkat çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Müttefiklerimiz Türk Ordusu'nun üsleriyle, eğitmenleri ve danışmanları ile Batı Libya'ya girmesine ses çıkarmıyor. Şimdi Yunanistan'ın Doğu Libya'nın kalbine girmesi için büyük bir fırsat doğdu. Burada, Türkiye'nin yasadışı mutabakatı ile göz diktiği Bingazi, Derne ve Tobruk limanlarına girmekten bahsediyoruz. Hafter ile ticaretimizi ve ilişkilerimizi her düzeyde, hatta askeri olarak bile geliştirmeliyiz.”

LİBYA'NIN BÖLÜNMESİ

Ankara ile Trablus arasında imzalanan 27 Kasım Mutabakat Muhtırası, iki ülke arasındaki deniz yetki alanlarını belirliyor. Amiral Cihat Yaycı'nın çizdiği haritaya göre, Türkiye’nin Marmaris-Fethiye-Kaş kıyı hattı ile Libya’nın Derne-Tobruk-Bardiya kıyı hattı karşılıklı bulunuyor. Ancak bu hat, şu an darbecilerin elinde yer alıyor. Dolayısıyla Libya'nın doğu ve batı olarak ikiye bölünmesi durumunda, Türkiye'nin karşılıklı kıyısı darbecilerin elinde kalacak. Anlaşılan Hafter de, tanınma karşılığında Libya'nın deniz alanlarını Batı'ya peşkeş çekmek konusunda oldukça istekli. Türkiye ise yapılan anlaşma ile Libya'nın geniş bir deniz yetki alanı kazandığını, hatta aynı yöntemle diğer ülkelerle de yapacağı anlaşmalarla çok daha fazlasını kazanacağını vurguluyor. Hesaplamalara göre Libya, 27 Kasım Mutabakatı ile Atina'nın mantığıyla yapılacak bir sınırlandırmaya kıyasla yaklaşık 36 bin kilometrekare deniz yetki alanı kazanmış oldu.

DENDİAS-HAFTER GÖRÜŞMESİ

Yunanistan'ın bir önceki Dışişleri, şimdiki Savunma Bakanı Nikos Dendias, geçen yıl kasım ayında Libya'ya giderek bir dizi görüşme yapmıştı. Önce Trablus Havalimanı'na inen Dendias, burada kendisini karşılamaya gelen eski Libya Ulusal Mutabaka Hükûmeti Dışişleri Bakanı Necla Menguş ile görüşmeyi reddetmiş ve uçaktan inmemişti. Yunan basınında çıkan haberlerde, Menguş’un Türkiye ile Libya arasında imzalanan enerji anlaşmasının mimarlarından biri olduğu, Dendias’ın bu nedenle görüntü vermek istemediği vurgulanmıştı.

Ardından Bingazi'ye giden Dendias, burada darbeci Hafter'i ziyaret etmişti. Görüşmeye dair Yunanistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “Görüşmede deniz hukukuna dayanan Yunanistan ve Libya işbirliğinin güçlendirilmesi, Avrupa Birliği ile Libya ilişkileri ve Akdeniz bölgesindeki daha geniş gelişmeler ele alındı.” ifadeleri kullanılmıştı.

Açıklamada, Dendias'ın Türkiye-Libya mutabakatını eleştirdiği, Hafter’in de ülkedeki Türk askerlerini çok sert ifadelerle hedef aldığı bildirilmişti.

Bingazi'den sonra Tobruk'a geçen Dendias, burada da Akile Salih'e “2019’da ve Ekim 2022’de imzalanan Türkiye-Libya mutabakatlarını kınamada gösterdikleri net duruşları nedeniyle” şükranlarını iletmişti.