Hâkimin, Kuytul'a 'Hoca' diye hitap etmesine hukukçulardan tepki: Yargıda böyle bir usul yok

Adana’da Furkancılarla Koray Sarısaçlı arasında görülen davada mahkeme başkanının cemaat liderine “Alparslan Kuytul Hoca” şeklinde hitap etmesi tepki çekti.

Hakimin tavrını Aydınlık’a değerlendiren hukukçular, yargıçların yasada belirtilen unvan ve hitapların dışında bir ifadenin doğru olmadığını belirtti.

15 Eylül Cuma günü Adana 8. Ağır Ceza Mahkemesinde davası süren Furkancıların duruşması 24 Kasım’a ertelendi. Duruşmada tutuklu bulunan 3 sanıktan Erol Ardıç tahliye edilirken Haydar Akoraler ve Yusuf Tapan’ın ise tutukluluğuna devam kararı verildi.

Hakimin, yalnızca kendi cemaatinde “hoca” olarak hitap edilen Kuytul’a bu şekilde seslenmesi “mahkemenin tarafsızlığını yitirmesi” olarak değerlendirildi.

Öte yandan hakimin, sanık konumundaki Furkancılara yönelik tavrı da dikkat çekti. Mahkeme başkanı, duruşma sonunda ara kararını açıkladıktan sonra tutukluluk kararlarına gelen tepki üzerine, ‘Bir sonraki duruşmada tanıkları dinleyelim. Ondan sonra bakalım. Ben kimseyi sonsuza kadar tutuklu bırakacak bir hakim değilim. Beni en iyi siz tanıyorsunuz.’ ifadelerini kullandı.

Hukukçulara, yargıçların sanıklara yönelik yaklaşımın hukuk teamüllerinde nasıl olmasını gerektiğini sorduk. Aydınlık’a konuşan isimler, şu ifadeleri kullandılar:

‘BÖYLE BİR GELENEK YOK’

Emekli Yargıtay Üyesi Hamdi Yaver Aktan:

“Hiçbir sanığa bir yargıç, savcı, duruşma salonunda, yargılama yaparken, bey, hocam, ağabey, hanımefendi, beyefendi gibi ifadelerle konuşma yapamaz. Çünkü böyle bir geleneğimiz yok. Örneğin Cumhuriyet savcısı ifade alırken ayakta duramayan birine 'Buyurun oturun' diyebilir. Onun dışında hitaplı şekilde ifade alınması doğru değil. Diyelim bir şikayetçi ve sanık var. Şikayetçiye ismiyle, sanığa unvanıyla hitap ettin 'hocam' dedin. Diğer kişi üzerinde bırakacağı olumsuz etki tarafsızlığı da zedeler. Bu şekilde hitap edilmesi doğru değildir. Hitabın şekline göre ihsas-ı reye kadar da varabilir. Bizim yargılama kültürümüzde bu yok. Son dönemde bunun başladığını görmekteyim. Bu doğru değildir. Kişinin mesleği, unvanı, rütbesi yargılamada kullanılmaz. Sadece ne iş yaptığı sorulur. Rütbe, unvan ya da nezaket cümleleri takısıyla duruşma yapmak doğru değil.”

Üst düzey bir emekli Yargıtay üyesi de “Bu şekilde hitap edilmesi, hakimin tarafsızlığını şüphe ettirir. Böyle bir durumda müşteki avukatı, reddi hakim talebinde de bulunabilir.” değerlendirmesinde bulundu.

‘UYARILSA NİYETİ BELLİ OLURDU’

Emekli hakim Ömer Yasa:

“Nasıl hoca diyebilir. Bu doğru değil. Neden uyarılmamış? Eğer duruşma sırasında uyarılsaydı o zaman daha net belirtirdi amacını. Niyetini de anlamış olurduk. Ben Bolu’da ağır ceza mahkemesi hakimiyken bir davaya bakmıştım. Bir ırza geçme davasıydı. Duruşma sırasında orada bulunan jandarma, sanığa ‘beyefendi’ diye hitap etmişti. Ben de karşılık olarak ‘O beyefendiyse biz neyiz’ diye tepki göstermiştim. Öyle önüne gelene beyefendi diye hitap edilirse gider mahkemede de tecavüzcü sanığa beyefendi diye hitap eder. Ama netice bu suç teşkil etmez.”

GENÇ YARGIÇLARA ELEŞTİRİ

Avukat Ceyhan Mumcu:

“Yasanın kabul etmediği unvanlar doğru değil. Atatürk’ün bir sözü vardır: Türkiye şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar ülkesi olamaz. İşte Atatürk’ün bu sözünü ve devrimlerini benimseseydi bu şekilde hitap etmezdi.

“Ergenekon kumpas davalarında rektör sanıklar vardı. Mesela Fatih Hilmioğlu… Ona hakimler ‘hoca’ diye hitap etmiyorlardı. Fetullah Gülen’in ilkokul diploması bile yok. Ona da hocaefendi derlerdi. Bu hocaefendi, tarikat kültüründe en üst payedir. Sonra da mürit toplamaya başlarlar. Bu hitap, Fetullah Gülen’le yayıldı. Hakim bir kere demiş olsa dil sürçmesi deriz ama iki kere söylemesi yanlış. Hakim ve Savcılar Kurulu kesinlikle uyarmalı. Aksi takdirde tarafsızlığını sorgulatır.

“Şimdiki hakimler çok tecrübesiz. Son yıllardaki gelişmelerden kaynaklı bir boşluk oluştu. Genç kuşak hızlı yükseldi. Eskiden hakimler ne diyeceğini bilirdi.”