Halk sağlığı uzmanları uyardı: Vakalar arttı açılma için erken

Koronavirüs salgınında son günlerde vaka sayılarındaki artış dikkat çekiyor. Bunun yanında alınan tedbirlerin iller bazında kademeli olarak kaldırılması planı tartışılıyor. Bugün yapılacak Bakanlar Kurulu’nda bu konuda kararların alınması bekleniyor. Normalleşme adımlarını Aydınlık’a değerlendiren halk sağlığı uzmanları mutant virüs kaynaklı vaka artışına dikkat çekerek, açılma için erken olduğunu vurguladı.

VAKA ORANLARI İKİ KATINA ÇIKTI

Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Sarp Üner vakaların hızlı şekilde yükseldiğini belirtti. Ocak ayının son haftalarında yapılan testlerle vaka oranının yüzde 3.2’den 6.6’ya kadar yükseldiği gördüklerini kaydeden Üner, mavi renkli iller dışında kalan illerde tedbirlerin daha da artırılması gerektiğini söyledi. Sahadan edindiği bilgilere göre mutant virüs oranlarında da yükselme olduğunu belirten Üner, şunları söyledi:

“25 Kasım’daki önlemlerin vaka sayılarında önemli bir düşme sağlandığı bir gerçek. Ancak bunların belirli bir yere kadar düşme sağlayacağı sonra yeniden artacağı düşüncelerimizde haklı çıktık. Vaka sayısı yapılan testle alakalı. Az test yaparsanız az vaka bulursunuz. Test yüzdesi önemli bir gösterge. Ocağın ortasından sonra test vaka oranı yüzde 3.2’ye kadar haftalık düşmüşken, o günden sonra belirli bir artış göstererek geçen hafta yüzde 6.6’ya kadar çıktı. Ocak sonuna geldiğimizde 2 katından fazla durumdayız. Mutant virüs 2 hafta öncesinde yüzde 5 civarındayken şu anda yüzde 20’nin üzerine çıkmış vaziyette. En önemli farkı en az 1.3 kat daha fazla bulaşıyor. Hiç önlem almasanız 1 hasta 5 gün içinde 2.5 kişiye bulaştırır. 30 gün sonunda hasta sayısı 400’ün üzerine çıkıyor. Bulaştırıcılığı yüzde 30 arttığında, bir hasta 3.5 kişiye bulaştırıyorsa bir ayın sonunda bu sayı 1700’ün üzerine çıkıyor. Bir başka nokta bakanlığın kendi paylaştığı verilerde yüz binde vaka sayısı var.

TEDBİRLER ARTIRILMALI

“Mavide olan 4-5 tane il var. O illerin dışındaki yerlerde ben normalleşme değil aksine daha sert tedbirler alınması gerektiğini düşünüyorum. O illerde kademeli olarak bazı tedbirlerin gevşetilmesi olabilir. Diğer illerde vaka sayıları zaten yüksek. Sahadan aldığım bilgilere göre mutant virüsün etkilediği hastaların temaslarında da pozitif olması oldukça yüksek. Hemen tamamının pozitif olduğunu söylüyorlar.”

DAHA ÇOK TEST

Test sayısının artırılması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Üner, şöyle devam etti: “Test algoritmasının değişmesi lazım. Gerekirse başta sağlık personeli olmak üzere, insanlarla ilişkisini kesememiş grupların rutin taramaya geçmesi lazım. Temaslıların testle incelenmesi lazım. Test sayımızı artırdıktan sonra hastaların evde izolasyonu değil ev dışı karantinaların sağlanması lazım. Bulaştırıcılığın en fazla olduğu yer ev çünkü. Vaka sayısı kriterlere uygun olarak mavi bölgede olan yerlerde de önlemler hepsi birden kaldırılmamalı, gevşetildikten sonra 2 haftalık sürede izlenmeli, sonra tekrar karar verilmeli.

“İl pandemi kurullarında halk sağlığı alanından akademisyenler yer almalı ve doğru verilerle değerlendirme yapılmalı. Onların verdikleri bilimsel verilerin ışığında kararların alınıp uygulanması gerekiyor.”

AÇILIM OKULLARDAN BAŞLAMALI

Halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Gül Ergör açılmanın önlemler ve denetimlerle okullardan başlayarak yapılması gerektiğini söyledi.

Açılma denince 1 Haziran’dan sonraki gibi bir açılmanın söz konusu olamayacağına vurgu yapan Ergör, “Ancak hayatı tamamen ertelemek de ne ekonomik ne de ruhsal olarak mümkün değil” dedi. Normalleşmeye önce hafta sonu yasaklarının ve 65 yaş üstüne uygulanan yasaklarının kaldırılmasıyla başlanabileceğini belirten Ergör, şunları söyledi:

“Vaka sayıları ne yazık ki artışa geçti. Bu biraz rahatsız edici ve açılma için ürkütücü. Ben açılmanın okullardan başlayarak yapılması gerektiğini düşünüyorum. Önlemleri alarak ve denetimleri alarak açılımlar yapılabilir. Ama okulların açılması şart. Okullarda kuralları uygulamak mümkün. Bir tane çocukta hastalık çıkarsa o sınıf karantinaya alınıyor, birden fazla çocuk hastalanırsa belki okul karantinaya alınıyor. Çünkü bu çocuklar, aileler, öğretmenler de dışarıda da aynı risk altındalar. Nasıl çalışan tüm insanlar belli bir risk altında işlerine devam ediyorsa okullar da aynı şekilde önlemleri alarak açılabilir. Hiç riskin olmadığı zamanı beklememiz büyük kayıplara neden oluyor. Önlemleri alarak kurallara uyarak bu hastalığı atlatarak okulları ne yapıp edip açmak zorundayız.”

HAFTA SONU YASAKLARI KALDIRILABİLİR

Yemek sektörüne ilişkin görüşlerini paylaşan Ergör, şu değerlendirmeyi yaptı: “Buralar için çok ciddi kurallara uyma ve denetim olacaksa açılabilir. 2 aydır kapalıydı, hınca hınç her yeri dolduralım zihniyet olursa korkunç bir vaka artışı görülür. En çok yayımın yeme içme sektörü olduğu bütün dünyada tespit edilmiş.”

Risk düzeylerinin de biraz yanlış anlaşıldığını söyleyen Ergör, şu ifadeleri kullandı: “Her yerin risksiz olması için vakaların 100 binde 10’un altına düşmesini beklemek gerekiyor gibi. Bu çok uzak bir gelecek. Bu şekilde hayatı tamamen ertelemek ne ekonomik ne de ruhsal olarak mümkün değil. Dünyanın çoğu yerinde yakın zamanda görülmeyecek bir düzey. Bence 100 binde 50’nin altı vaka yürütülebilir bir düzey. Ciddi denetlemeyle 100 binde 50’nin altında olan yerlerde okullar, restoran ve kafeler de açılabilir. Biraz izlenir. 50’in üstündeki yerlerde ise önce okullar açılır, restoranlar kapalı olur. 65 yaşın üstünün sokağa çıkma yasağı ve hafta sonu yasakları kaldırılabilir. Çünkü insanlar artık açık havaya çıkacak. Ancak hafta sonu alışveriş yerleri, insanlar kapalı alanlarda toplanmasın diye kapalı tutulabilir.”