Halka arzda yeni dönem başlıyor

İstanbul'da düzenlenen 3. Finansın Geleceği Zirvesi'nin açılışında konuşan Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, sermaye piyasalarının arz ve talep yönlü olarak oldukça yoğun bir yıl geçirdiklerini söyledi.

Borsa yatırımcı sayısının rekor kırarak 8,5 milyonun üzerine çıktığını dile getiren Gönül, "15 Aralık itibarıyla 54 şirket halka arz edildi. Şirketler piyasadan 79,3 milyar lira fon sağladı." ifadesini kullandı.

Gönül, imalat sektöründen 19, enerji ve GYO'dan 9'ar, finansal kuruluşlardan 4, tarımdan 3, diğer sektörlerden ise 10 şirketin halka arz olduğunu belirterek şöyle devam etti:

"Her sektöre büyük bir yelpazede sermaye piyasaları içinde finans sağlamaya çalıştık. Bildiğiniz üzere 2022 yılında 40 ve 2021'de 52 şirket halka arz olmuştu. Bunların yanı sıra 33 şirket de bedelli sermaye artırımı yoluyla finans sağlamış oldu. 2023 yılının başından bugüne kadar borçlanma piyasasından fon tutarı yaklaşık olarak 710 milyar lira oldu. Söz konusu fonun 356,9 milyar lirası yurt içi borçlanma yoluyla, 352,9 milyar lirası yurt dışı borçlanma yoluyla sağlanmış oldu."

Gönül, kolektif yatırım kuruluşları olarak adlandırdıkları yatırım fonu ve yatırım ortaklığının, sermaye piyasasının gelişiminde etkin rol oynadığını bildirdi.

İbrahim Ömer Gönül, 15 Aralık itibarıyla menkul yatırım fonlarının sayısının 1423 adede, büyüklüğünün ise 1 trilyon 460 milyon liraya ulaştığını belirterek, emeklilik yatırım fonu sayısının 376'ya, büyüklüğünün de 714,8 milyar liraya yükseldiğini anlattı.

11 AYDA 212 KİŞİYE İŞLEM YASAĞI

SPK Başkanı Gönül, halihazırda halka açık 9 menkul kıymet yatırım ortaklığının, 48 gayrimenkul yatırım ortaklığının ve 7 gelişim sermayesi yatırım ortaklığının bulunduğunu dile getirerek şunları ifade etti:

"2023 yılında 9 GYO, halka arz yoluyla yaklaşık 16 milyar lira fon elde etti. Sermaye piyasasına kazandırdığımız başka bir enstrümanımız ise kitle fonlama platformları. Bu kitle fonlama platformlarıyla küçük projelere halkın ortak olmasını ve bunlara finans sağlamayı hedefledik. 13 platform şu anda hayata geçmiş vaziyette ve işlem görüyor. Kurul olarak sermaye piyasaları kanalıyla şirketlere finansman imkanı sağlarken, yatırımcıların korunması da biliyorsunuz bizim öncelikli görevlerimizden bir tanesi. Bununla ilgili rakamlara baktığımızda, 2023 yılının 11 ayında 212 kişiye işlem yasağı, 90 kişiye 195 milyon lira tutarında idari para cezası verildi. 9 kişi hakkında da suç duyurusunda bulunduk. Buna dünkü bültendeki rakamlar dahil değil. Biliyorsunuz orada da oldukça ciddi bir yaptırım getirdik. Bizim tedbirlerimizin yanı sıra Borsa İstanbul'u görevlendirdiğimiz tedbir yönetim sistemi kapsamında menkul kıymet bazında toplam 13, yatırımcı bazında toplam 38, volatilite bazlı tedbirler kapsamında da 699 tedbir uygulandı. Biz finansın geleceğine bakarken Sermaye Piyasası Kurulu olarak kendimizi hazırlamaya devam ediyoruz. "

2024'TE YENİ DÖNEM

Gönül, e-Başvuru projesinin hayata geçirildiğini ve böylece başvuruları elektronik ortamda almaya başladıklarını anımsattı.

İlk önce yatırım ortaklıkları ve kurumsal yatırımcıların başvurularının alınmaya başlandığını dile getiren Gönül, "2024 yılında tüm başvuruları bu sistemden alabileceğiz. Borsa İstanbul ve Merkezi Kayıt Kuruluşu ile birlikte çalıştığımız risk merkezi projemizin de sonuna geldik. Parça parça hayata geçmeye başlayan risk merkeziyle birlikte sermaye piyasaları başta olmak üzere genel görünümde olan bütün riskleri analiz etme şansımız olacak. Bunun yanı sıra üniversitelerle işbirliği yapmaya devam ediyoruz." diye konuştu.

Gönül, yapay zeka kullanımı ve diğer konularda işbirliklerinin devam ettiğini, bunlarla birlikte sermaye piyasasında oluşabilecek olağanüstü hareketlerin de anında tespit edilebileceğini söyledi.

SPK Başkanı Gönül, "Yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması ve yönetim sürecinde şeffaflığın artırılması amacıyla dünyada kullanılan ve kurumsal yatırımcılarda henüz bizde hayata geçmemiş olan stewardship olarak bilinen sorumlu yönetim ilkelerinin fonlarda uygulanması için gerekli çalışmaları başlattık." ifadesini kullandı.

Gayrimenkul yatırım ortaklıklarına ilişkin sektör taleplerinin değerlendirilmesi ve uygulamada görülen sorunların giderilmesi için mevzuatı tekrar gözden geçirdiklerini belirten Gönül, "Girişim ekosisteminin finansmanında bireysel emeklilik sisteminin daha etkin kullanılmasına yönelik çalışmalarımızın da sonuna geldik." dedi.