Hamas'tan Hizbullah'a ziyaret: Şam ile buzlar eriyor mu?

Filistin İslami Direniş Hareketi'ne (Hamas) bağlı üst düzey bir heyet, Lübnan'da Hizbullah hareketini ziyaret etti.
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye başkanlığındaki heyet önceki gün başkent Beyrut'ta Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah ile bir araya geldi.
Hamas'ın Lübnan'daki iletişim sorumlusu Velid El-Kiylani, görüşmenin ayrıntıları hakkında bilgi vererek amaçlarının “Hamas ile Hizbullah arasındaki işbirliğinin, dünyadaki değişen şartlar karşısında direnişin güçlendirilmesi ve İsrail işgaline karşı iki taraf arasındaki koordinasyonun artırılması” olduğunu söyledi.
El-Kiylani, Filistin Enformasyon Merkezi'ne yaptığı açıklamada, görüşmede Lübnan'ın kendi deniz sahasındaki doğal gazı çıkarma hakkının korunması, İsrail yönetiminin buradan elini çekmeye zorlanması konusunun da ele alındığını dile getirdi.
Görüşmede, Lübnan'daki mülteci kamplarında yaşayan Filistinlilerin yurda dönüş haklarının korunması gerektiğinin ve bu insanların herhangi bir alternatif vatana nakledilmelerinin ve yerleştirilmelerinin kabul edilemeyeceğinin de teyit edildiği belirtildi.

ŞAM İLE NORMALLEŞME

Bir süredir Hizbullah'ın Hamas ile Suriye Hükümeti arasındaki ilişkilerin düzeltilmesi için aracılık yaptığı ifade ediliyordu. Hamas'ın, özellikle askeri kapasitesini artırmak için Suriye topraklarının kullanımına önem verdiği, bu paralelde Şam Hükümeti ile ilişkilerin tesis edilmesine taraftar olduğu düşünülüyor.
Son görüşmelerde de bu kapsamda temaslarda bulunulmuş olabileceği değerlendiriliyor.
Geçen günlerde Hamas'ın Suriye Hükümeti ile normalleşmek için adımlar attığı kaydediliyordu.
Hamas'ın üst düzey isimlerinden Mahmud Zahar, 2019 yılı Temmuz ayında verdiği bir röportajda Beşar Esad ile ilişkileri kesmenin hata olduğunu söylemişti.

HAMAS-ŞAM İLİŞKİLERİ

İki taraf arasındaki ilişkiler tarihten bugüne çalkantılı bir süreç izledi. 1990'lı yıllarda Hafız Esad ile temas kuran Hamas, başkent Şam'da bir büro açma izni ise alamadı.
1998 yılındaki üst düzey diplomatik temaslarla Hamas, Hafız Esad'dan Suriye'de faaliyet gösterme izni aldı. İlerleyen süreçte Hamas Şam'da bir ofis açtı ve askeri destek gördü.
2011 yılında Suriye'de patlak veren savaşla, ayrıca bölgede İslamcı ve İhvancı yapıların yükselişiyle Hamas da pozisyonunu değiştirdi. 2 Nisan 2011 tarihli bir bildiride Hamas, Suriye halkı ve liderliği konusundaki duruşunu vurgulayarak, “İç işlerde neler olup bittiği Suriye'deki kardeşlerimizle ilgilidir. Bununla birlikte, Arap ve İslam halklarının iradesine ve arzularına saygı duyan ilkelerimize dayanarak, Suriye halkının özlemini ve umutlarını elde etmek, Suriye'nin istikrarını ve iç bütünlüğünü korumak ve çatışma ve direniş çizgisindeki rolünü güçlendirmek için mevcut koşulların üstesinden gelmelerini umuyoruz.” şeklinde bir açıklama yaptı. Zamanla Hamas-Şam ilişkisi gerilimli bir hal aldı. Suriye resmi televizyonu, 2012 yılının Ekim ayında Hamas'ı açıkça hedef aldı, özellikle hareketin o dönemki lideri Halid Meşal'i “güç için hareketi satmak” ile suçladı. 2012 Kasım ayında Şam'daki Hamas büroları basıldı ve mühürlendi. Evraklara el konuldu.
Aralık 2012'de Halid Meşal ve diğer Hamas yetkilileri Suriye'de muhalifleri açıkça destekledi ve Esad karşıtı bir tavır aldı.
Zaman içerisinde yerelde muhalifler, genelde ise İhvancı yapılar güç kaybetmeye başlarken, Hamas da Suriye Hükümeti'ne ve İran'a karşı aldığı pozisyonu sorgulamaya başladı.
2017 yılının Mayıs ayında Meşal yerini Heniye'ye bırakırken, Hamas içerisinde de bölgeyle uyum söylemi arttı. İran'la yapılan karşılıklı ziyaretlerle Hamas önceki pozisyonunu tamamen değiştirdi. İran'ın bu tarihten itibaren Şam ile Hamas arasına ara buluculuk yaptığı belirtildi.