Hasan Dağı mercek altında
En genç volkanik dağlarımızdan Hasan Dağı, Aksaray Üniversitesi’nin inceleme konusu oldu. Basında, volkanik hareketlenme başladığı yönünde yapılan haberler, Aksaray Valiliği’nce yalanlandı. Uzmanlar ve yetkililer, hemen hareket beklemeyin, izleyeceğiz, yeryüzünde değişimin analizi yapılacak, diyor.
Aksaray ve Niğde sınırları içinde yer alan Hasan Dağı'nda afet riskinin azaltılması için İl Risk Azaltma Planı (İRAP) hazırlama çalışmaları kapsamında, Aksaray Üniversitesi'nin 'Hasan Dağı Volkanizmasının Tektonik ve Volkanik Açıdan Jeodezik ve Fiziksel Sensörler ile İzlenmesi' isimli projesi 'TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırmaları Destekleme Programı'na 2021 yılında sunularak kabul edildi. Proje kapsamında Aksaray Üniversitesi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Mersin Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, MTA Genel Müdürlüğü, Aksaray AFAD Müdürlüğü ve Niğde AFAD Müdürlüğü ortak çalışma yürütecek. Projenin duyulmasıyla birlikte basında Hasan Dağı’nda hareketlenme haberleri çıkmaya başladı. Aksaray Valiliği’nden yapılan açıklamada, "Hasan Dağı'nda olağandışı bir volkanik haraketlilik gözlenmemiştir" denildi.
EN SON MÖ 6600 YILINDA PATLAMIŞ
İnceleme projesinin başkanlığını yürüten, Aksaray Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hacı Murat Yılmaz, "Hasan Dağı, Dünya Volkanoloji Birliği'nce aktif volkanlar listesine alınmıştır. Hasan Dağı'ndaki en son patlamanın, milattan önce 6 bin 600 yılında olduğunu radyometrik tarihlendirme çalışmalarıyla ortaya konmuştur. Elde ettiğimiz radyometrik verilerle gaz çıkışları, bazı bölgelerde kışın kar tutamama gözlemlerimiz ve altındaki yüzeysel magma tabakasının varlığı; Hasan Dağı'nın halen aktif olduğunu teyit etmektedir. Buradaki gazların çıkması ve sıcaklık artışı gündemde. Bu tartışmalar bunlardan dolayı çıkıyor. Bu konuyla ilgili Maden Teknik Arama Müdürlüğü'nün yaptığı çalışmalar var" diye konuştu.
PİNATUBO PATLAMASI BİR YIL ÖNCEDEN BELLİYDİ
Dokuz Eylül Üniversitesi Su Ürünleri Enstitüsü öğretim üyesi, Prof. Doğan Yaşar ise, “Bu arkadaşlar volkanı takibe almakla doğru bir iş yapıyor” dedi ve şunları kaydetti: “Tüm aktif volkanizmalarda her zaman görünen bir olay bu. Örneğin Nemrut Volkanı (dünyanın en büyük 2.volkan gölü de bu kraterin içinde yer alır) da küçük küçük noktalardan sürekli gaz püskürtür. Ama bu volkanın hemen patlayacağı anlamına gelmez. Nemrut benim gördüğüm bir kraterdir.
Bunlar aktif volkanizma olarak değerlendirilir yani bu tür volkanlar patlayabilir ve patlayacaktır da... Örneğin ABD'de, dünyanın en büyük mega yanardağlarından Yellowstone'nin kalderası son yüzyılda 100 cm yükselmiştir. Yani tüm aktif yanardağlar takip edilir ve tehlike görüldüğü zaman çevresi boşaltılır zaten. Ancak Yellowstone patladığı an dünya 6-7 yıl nükleer kışa girerek dünyayı buzul çağına sokacaktır. Yani 6-7 yıl güneş görülmeyecek, yağmur olmayacak, tarım olmayacak ve insanlık açısından hoş olmayacak. Hasan Dağı biraz küçük volkandır ancak püskürmesi 10 km ve yukarısına çıkarsa iklimleri soğuyacak ve kısa süreli kuraklığa yol açabilir.
Tıpkı Etna gibi, -St.Helen ABD'de1980'li yılları başında patlamıştı- ya da 1992 yılında Patlayan Pinatubo (Filipinler, son 130 yılın en büyük patlaması) ki tüm dünyada sıcaklığın 0.5 derece düşürerek ciddi bir kuraklığa neden olmuş ve barajlarımız sıfırlandığı için biz Türkiye ilk kez Bulgaristan'dan elektrik ithal etmiştik. Bu volkanların patlama olasılıkları neredeyse bir yıl önceden belirlenmişti. Ancak St.Helen patlamasında uyarıları dikkate almayan ve volkanı biraz daha yakından izlemeye çalışan bazı jeologlar da ölmüştü. Yani şu anda bu arkadaşlar volkanı takipe almakla doğru bir iş yapıyor.
