Hastalar için maske zamanı
Prof. Dr. Deniz Odabaş, Kovid-19 vakalarında artış olan ülkeler içinde yer almadığımızı, kişisel gözleme göre karar vermenin zor olduğunu söyledi.
Z. Ruhsar Şenoğlu
Son zamanlarda artan ishal va kusma vakaları, halk arasında ‘Kovid salgını yeniden mi başlayacak’ kaygısını artırdı. Kovid-19 teşhislerinde de artış olduğu, yaşayanlar ve çevreleri tarafından ifade ediliyor. Sağlık Bakanlığı Mart 2023’ten bu yana herhangi bir veri açıklamadı. Bakan Fahrettin Koca eylül ayında, vakalarda artış olmadığını belirtti.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Odabaş, Sağlık Bakanlığı açıklamalarına gönderme yaparak “Türkiye’de vakalarda artış söz konusu değildir” dedi. Aydınlık’a konuşan Odabaş, artış olan ülkeler içinde yer almadığımızı, kişisel gözleme göre karar vermenin zor olduğunu ifade etti.
Odabaş, “Sağlık Bakanlığı Kovid-19 vaka bildirimlerini web sayfasında en son Mart 2023’te yapmıştır.” dedi. Ancak Odabaş, okulların açılmasıyla birlikte önümüzdeki haftadan itibaren artması beklenen solunum yolu enfeksiyonlarına karşı ‘mesafe temizlik’ kuralına uyulması, enfeksiyona yakalananların ise kalabalık ortamlarda maske takması gerektiğini söyledi. Odabaş şöyle konuştu:
SOLUNUM YOLLARI ENFEKSİYONLARI ARTACAK
“Sağlık Bakanı’nın sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada okulların açılması ile solunum yolu başta olmak üzere enfeksiyon hastalıklarında bir artış beklendiği yönündedir. Temel ve orta öğretimde 20 milyon öğrenci eğitime başlamıştır, hastalığın kuluçka süresi göz önüne alındığında hafta sonu yeni hafta başında okul kaynaklı vakalarda artış kaçınılmazdır. Kuzey yarımkürede kış mevsimine geçişte kapalı alanlarda, kalabalık ortamlarda geçirilen süreyi artıracağı için önümüzdeki aylarda vakaların katlanarak artması beklenmektedir. Maske mesafe temizlik önlemlerinin uygulanmaması da yayılımı artırmaktadır.”
TOPLUMSAL BAĞIŞIKLIK YAYILIMA FREN OLUR
Peki, soğuk havalarla birlikte, geçen yıllardaki gibi bir Kovid 19 salgını başlayabilir mi? Prof. Dr. Odabaş, “Hastalığın geçirilmesi ve aşı ile elde edilen toplumsal bağışıklık düzeyi nedeniyle pandemi düzeyinde bir yayılım öngörmüyorum.” dedi.
Turkovac aşımızın, yeni varyantlar üzerinde etkili olup olmayacağı, güncellenmiş aşı hazırlığı yapılp yapılmadığına ilişkin olarak da Odabaş, “Omicron varyantına karşı Turkovac’ın etkili olduğu belirtilmişti ancak yeni varyantlarla ilgili bir açıklama yapılmadı. Bivalan/İkili aşılar henüz ülkemizde bulunmuyor, yakın zamanda geleceğine ilişkin yorumlar mevcut.” ifadesini kullandı.
DÜNYADA VAKALAR YÜZDE 38 ÖLÜMLER YÜZDE 50 ARTTI
Prof. Dr. Odabaş, dünyadaki durumu şöyle özetledi: “Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre son 28 günlük dönemde (31 Temmuz - 27 Ağustos 2023), Dünya Sağlık Örgütü'ne 1,4 milyondan fazla yeni COVİD-19 vakası ve 1800'den fazla ölüm bildirildi. Bu, önceki döneme göre vakalarda yüzde 38 artış ve ölümlerde yüzde 50 azalma anlamına geliyor. 27 Ağustos 2023 itibarıyla, (önceki 28 gün için) dünya çapında 770 milyondan fazla doğrulanmış vaka ve 6,9 milyondan fazla ölüm rapor edilmiştir. Üç DSÖ bölgesi vaka sayısında artış bildirirken, iki bölge düşüş bildirdi. Üç DSÖ bölgesi ölüm sayısında azalma bildirirken, Doğu Akdeniz ve Batı Pasifik bölgeleri ölümlerde artış bildirdi.”
İTALYA VE RUSYA’DA ÖLÜMLER YÜKSEK
“Türkiye’nin de yer aldığı DSÖ Avrupa Bölgesinde bir önceki 28 güne göre vakalarda yüzde 39’luk bir artış söz konusudur. Kosova, Çekya, Romanya ve İtalyada vaka sayılarında artış en fazladır. Ölümlerde yüzde 43 lük azalma olmasına karşın İtalya ve Rusya da ölümler en yüksektir. Şu anda rapor edilen vakalar, küresel olarak test ve raporlamadaki azalma nedeniyle enfeksiyon oranlarını doğru bir şekilde temsil etmemektedir.”
MİDE BAĞIRSAK ŞİKÂYETİ GRİBAL OLABİLİR
İshal ve kusma şikâyetlerinde artıştan söz ediliyor, bunun Kovid-19 ile ilgisi olabilir mi? Prof. Dr. Deniz Odabaş şöyle yanıtladı: “Mevcut Kovid-19 varyantlarında başat yakınmalar solunum yolu yakınmalarıdır. Kış mevsimi gribal enfeksiyonların da başladığı dönem olduğundan bulantı kusma isal gibi mide barsak sistemi şikâyetleri Kovid-19 dışı viral etkenlerden kaynaklıdır.”
ERİS VE PİROLA BULAŞICILIK YÜKSEK ÖLÜMCÜLLÜK DÜŞÜK
Günümüzde dünyada yaygın görülen Eris ve Pirola varyantları ile ilgili korku yaratılıyor. Deniz Odabaş, şu değerlendirmeyi yaptı: “Eris ve Pirola varyantları DSÖ tarafından izlenen varyantlardır. Vakalarda son 28 gündeki artıştan sorumlu tutulan bu iki varyantla ilgili DSÖ değerlendirmesi, bulaşıcılığın yüksek ölümcüllüğün ise düşük olduğu yönündedir.”
MASKEYİ TAKMA PENCERELERİ AÇMA ZAMANI!
Prof. Dr. Odabaş’ın bir numaralı önlem önerisi maske: “Solunum yolu şikâyeti olanların kalabalık kapalı ortamlarda maske kullanması uygun olacaktır. Bağışıklığı baskılanmış kişilerin de kalabalık kapalı mekanlarda toplu taşımada maske kullanması gerekir. Toplu yaşam alanlarında sık sık pencereler açılarak aktif havalandırma yapılmalı.”
