HAYATİ ASILYAZICI/ Giya Kanceli, Gidon Kremer, Varşova Filarmoni Korosu-(TAMAMI)

40. Uluslararası İstanbul Festivali’nde, bir ilk gerçekleştirildi. Son yıllarda ününe ün katan ululararası müzik festivallerinde adından çokca söz ettiren Giya Kancheli’nin bir bestesinin dünya prömiyeri yapıldı. Bu dünya prömiyerine Borusan Filarmoni Orkestrası ile şef, Andres Mustonen, Varşova Filarmoni Korosu ile şefi Henryk Wojnarowski, Gidon Kremer ve Mamuka Gaganidze adlı ünlü sanatçılar Gürcistan’ın ulusalararası üne sahip Giya Kancheli’nin bestesini kollektif çalışma sonrası olağanüstü bir başarı ile seslendiren ve dünya prömiyerini gerçekleştiren ünlü müzik insanlarıyla dünya prömiyeri gerçekleştirildi. Gürci müziği, operası, balesi ve tiyatrosu içinde yakından tanıdığım bir bestecidir Giya Kancheli. Yapıtlarında çok yönlü bestecilik biçemleri (üslupları) ve her bestesinde ki arayışlarıyla Gürcistan’ın olduğu kadar dünyanın da önde gelen bestecileri arasında sayılmaktadır. İçsel, duyumsal ve soluklu yarıtıları ile kendine özgü bir müzik anlayışını dünya müzik edebiyatına armağan etmiştir. “10 Ağustos 1935’te Tiflis’te doğan Giya Kancehli, yalnızca Gürcistan’ın en tanımış çağdaş bestecisi değil, aynı zamanda günümüz klasik müzik dünyasının önde gelen isimlerinden biri. Kancheli’nin yapıtları ruhani derinliğe sahip olduğu kadar işitsel imgeler, çeşitlendirilmiş renk ve dokular, keskin karşıtlıklar ve sarsıcı doruklarla da yüklü. Kökeninde Gürcü folkloru yatan müziği içli olduğu kadar damıtılmış bir duygusallıkla bezeli; kuvvetli çizgisel akışı ve genişleyen müzikal zaman anlayışıyla dramaturjik yapıda.” Benim de tanıdığım Rodin Şçedrin Kancheli’yi şöyle tanımlar: “mizacı itibarıyla aşırılık yanlısı bir sofu kontrollü bir Vezüv”dür. Gürcü halk müziğinden derinliği olan Gürcü müzik yönteminden esinlenir ve bestelerinde kendine özgü ezgilerle kalıcı müzik yapar. Bestecinin yedi senfonisi, çeşitli enstrümanlar için konçertolar, uluslararası festivalde ödül kazanmış bir operası ayrıca değişik türde oda müziği yapıtları bulunmaktadır.

İstanbul Uluslararası 40. Müzik Festivali’nde “Yaşam Boyu Başarı Ödülü” verildi. Giya Kancheli’nin 11 Haziran günü Aya İrini’de Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası eşliğinde üç nitelikli ve özgün bestesi seslendirildi. İlk yapıt Çello, Kontrtenor ve Orkesta için “Diplipito” adlı parçası seslendirildi. Andres Mustonen yönetimindeki orkestra çello sanatçısı Giedre Dirvanauskaite’ye ve kontrtenor Mamuka Gaganidze’ye eşlik etti. Beste ve her iki yorumcu çarpıcı ve etkileyeci ezgilerle izleyicileri kavrayıverdi. Lingering İstanbul’da dünya prömiyeri yapılan Giya Kancheli’nin denilebilirki en son yapıtıdır. Onun bestelerini yakından tanıdığım ve bildiğim için bu olağanüstü Lingering adlı parçasını da ilgi ve keyifle dinledim. Kendine özgü müzik biçemi klasik modern ve zengin gürcü halk müziğinden esinlenerek yaptığı bir beste olarak uzun yıllar unutmayacağım. Bütünüyle gerçek anlamda bestecinin yaratısını yansıtan biçimde ve düzeyde yorumlanıp seslendirildi. Programın üçüncü yapıtı “Styx” gelenekden geleceğe uzanan, eski yunan söylencesinden gürcü halk müziğinin gizlerinde bulunan söylenceleri böylesine öne çıkarmak ezgilerle dinleyicileri gönendiren bir besteye çağdaş bestciler dizisinde rastlamak kolay değildir. Viola ile katılan dünyaca ünlü keman virtüozü Gidon Kremer bu konserin ayrıcılaklığını ortaya koydu. Güç olanı dramatik kurgu içerisinde tamamlayan besteci Kancheli bu yapıtı ile bize bilinmeyen bir yönünü de tanıtmış oldu.

Varşova Filarmoni Korosu, şefi Henryk Wojnarowski’nin çalıştırdığı koro, görselle işitseli birleştiren olağanüstü güzellikteydi. Ve bu güzelliği yorumladığı her notaya değer kattı. Bir şölendi, Giya Kancheli’nin bestelerini Aya İrini’de dinlemek...