Haydar Aliyev dünyanın dört bir yanındaki liderlere ilham oldu

Azerbaycan halkının seçkin devlet adamı ve milli lideri Haydar Aliyev 101 yıl önce 10 Mayıs'ta dünyaya geldi. Aliyev sadece Azerbaycan'ın değil, birçok ülkenin tarihinde önemli izler bıraktı. Rusya'nın siyasi ve kültürel hayatına yaptığı katkılar da büyüktür.

Onun insani nitelikleri sadece Türk dünyasında değil, Rusya'da da bilinmektedir.

Öncelikle Haydar Aliyev'in insani özellikleriyle önemli bir şahsiyet olduğunu vurgulamak isterim. Elbette onun insani özelliklerini tüm Türkiye ve Türk dünyası biliyor. Ancak Rusya'da yaşayan bir bilim insanı ve tarihçi olarak şunu söyleyebilirim ki, onun nitelikleri Rusya'da da tanınmaktadır.

Haydar Aliyev'in birçok Sovyet sanatçısını, müzisyenini ve sporcusunu desteklediği bilinmektedir. Örneğin, son zamanlarda satranç oyuncusu Anatoly Karpov hakkında Rusya'da bir film çekildi. Bu filmin Azerbaycan'la hiçbir ilişkisi yoktu, Azerbaycanlılar bu filmi finanse etmemişlerdir. Ama bu filmde Rus görüntü yönetmenleri Haydar Aliyev'in Karpov'a nasıl yardım ettiğini gösteriyorlar. Hatta Aliyev, yarışmayı kazanması için Karpov'a Bakü'den siyah havyar bile gönderiyor. Rusya'da çok izlenen Muslim Magomayev hakkında bir başka Rus dizisinde de Haydar Aliyev burada da sanatçı, ressam, müzisyen dostu olarak gösteriliyor. Bu bizim bir propagandamız değil, Haydar Aliyev'in insani özelliklerini bu şekilde gösteren Rus filmleri.

Garry Kasparov da başka bir satranç oyuncusu. Onun röportajını izledim. Kendisi Bakü Ermenisi. SSCB döneminde Moskova bile yardım etmezken Aliyev'in kendisine nasıl yardım ettiğini kendisi anlatıyor. Bu, milliyetine bakmaksızın yetenekleri desteklemeye hazır olduğunu, bugün hala pek çok kişiye ilham veren geniş açısını ve insanlığa olan özlemini gösterir. Bunlar sadece film ve diziler değil, aynı zamanda Sovyet toplumunun ve Rus elitinin Haydar Aliyev hakkındaki hafızasıdır.

ALİYEV GORBAÇOV’UN YERİNDE OLSAYDI

Elbette sadece insani nitelikleri değerli değildi. O büyük bir devlet adamıydı. Bu sadece benim değerlendirmem de değil. Bunu Rusya'da birçok kez duydum ve sokakta değil, Rus elitlerinden, önemli Rus devlet adamlarından duydum. Eğer Gorbaçov'un yerinde Aliyev olsaydı SSCB'nin çökmeyeceğini söylüyorlar.

Haydar Aliyev sadece geçmişte, tarihte kalmadı, çok büyük bir deneyim ve miras bıraktı. Bu çerçevede üç önemli noktayı vurgulamak istiyorum.

DEVLET GELENEĞİNDEKİ ROLÜ

Birincisi, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü Haydar Aliyev'in mirası sayesinde sağlamıştır. Onun “bir millet - iki devlet” anlayışı sayesinde Azerbaycan Ermenistan'ı kısa sürede yenebildi. Yine Haydar Aliyev'in mirası olan bölge merkezli dış politikası da Azerbaycan'ın zaferinde çok önemli bir rol oynadı. Azerbaycan Rusya'yı yanına çekti, Ermenistan'ı izole etti ve Ankara-Bakü-Moskova ekseni oluştu. Bu da zaferde çok önemli bir rol oynadı. Bu miras, halefi olarak İlham Aliyev'in en büyük avantajıydı.

Haydar Aliyev bu geleneği, yani devlet geleneğini halefine devretmiştir.

Seçkin bir lider ve devlet adamı olan Haydar Aliyev, geniş bir bakış açısına sahip ve uluslararası siyaseti derinden anlayan bir kişi olarak kendini göstermiştir. Bir stratejist ve diplomat olarak yetenekleri, Azerbaycan'ın modern imajının oluşmasında ve özellikle Türkiye ve Rusya ile uluslararası bağlarının güçlenmesinde önemli bir etkiye sahip. Haydar Aliyev'in çok sektörlü işbirliği yoluyla bölgede toprak bütünlüğünü ve istikrarı güçlendirme stratejisi, ülkenin uluslararası arenada saygınlık ve önem kazanmasına yardımcı oldu.

BÖLGESEL BARIŞTAKİ ROLÜ

İkinci nokta ise Güney Kafkasya'da güvenlik, barış ve ekonomik kalkınmanın sağlanmasıdır. Bu da Haydar Aliyev'in mirası arasındadır. Azerbaycan-Türkiye işbirliği ve “bir millet, iki devlet” kavramı sadece bu iki ülke için değil, tüm bölge için önemlidir. Bu kavram sadece Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü sağlamasına yardımcı olmakla kalmadı, aynı zamanda barışı, bölgesel entegrasyonu, Zangezur koridoru gibi bölgesel ekonomik projeleri de beraberinde getirdi. 3+3 platformu da Haydar Aliyev'in devlet düşüncesinin, devlet aklının bir ürünüdür.

DAHA ADİL BİR DÜNYA İÇİN

Sadece Azerbaycan'ı kalkındırmak için değil, sadece bölgesel barışı sağlamak için değil, tüm dünyada adaleti sağlamaya çalışmak da Haydar Aliyev'in mirası içindedir. İlham Aliyev sık sık Batı'nın, Fransa'nın yeni sömürgeciliğine karşı çıktı ve Afrika’daki ülkelerin haklarını savundu. Alivey sadece Batı'nın Azerbaycan'a yönelik saldırganlığına karşı çıkmakla kalmadı, aynı zamanda Batı'nın Afrika'daki saldırganlığını da reddetti. İşte bu da Haydar Aliyev'in devletçilik mirasıdır, geleneğidir. O bu geleneği, bu düşünceyi oğluna ve halefine aktarmıştır. Ve bu sayede Azerbaycan sadece kendi çıkarlarını korumakla kalmıyor, aynı zamanda yeni bir dünyanın, adil bir dünyanın yaratılmasında da rol oynuyor. Yeni sömürgeciliğe karşı mücadele de Haydar Aliyev'in mirasıdır.

Böylece Haydar Aliyev sadece siyasi değil, aynı zamanda ahlaki bir miras bırakarak yeni nesillere uluslararası alanda adalet, barış ve işbirliği için çaba gösterme konusunda ilham ve motivasyon vermeye devam etmektedir.