ihracat da ithalat da azaldı denge aylar sonra yükseldi
Haziranda tatilin de etkisiyle dış ticarette çift haneli daralma yaşandı. Altın ve enerji hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı ise binde 5 artarak yüzde 98.4'e yükseldi. Söz konusu denge geçen yıl ekim ayından bu yana düşüş eğilimdeydi.
GAZETE HABERLERİ
Editor
Türkiye'nin dış ticaretin tatil rehaveti yaşandı. Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre haziran ayında ihracat geçen yıla kıyasla yüzde 10.5 düşüşle 20.9 milyar dolara, ithalat da yüzde 16.8 düşüşle 26.3 milyar dolara geriledi. Böylece dış ticaret hacmi yüzde 14'ten fazla daraldı. Geçen yılın aynı ayında 8.2 milyar dolar olan dış ticaret açığı da yüzde 34.5 azalarak 5.4 milyar dolara çekildi. İhracatın düşüşe karşın 20 milyar dolar sınırının üzerinde kalması yıl sonu hedefleri için olumlu bir gelişme olarak kaydedildi. Detaylara baktığımızda ihracatın ithalatı karşılama oranı 5.6 puan artarak yüzde 79.5 oldu. Enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda ihracatın ithalatı karşılama oranı 0.5 puan artarak yüzde 98.4'e yükseldi. Söz konusu oran geçen yıl sonbahardan bu yana düşüş eğilimindeydi.
TEKNOLOJİDE ORTA-YÜKSEK ARTIŞ
Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada dış ticaretteki daralmanın nedeninin “9 günlük kurban bayram tatili yüzünden sipariş ve teslimatların duraklaması” olduğu belirtildi. “2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ihracat 123.4 milyar dolar oldu.” denilen açıklamada, “Bu verilerle birlikte, bir diğer sevindirici unsur ise katma değerli ihracatta gerçekleşen artıştır. Orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının imalat içindeki payı 2022 yılı genelinde yüzde 36.9 iken, bu yılın ilk altı ayında yüzde 40.8’e yükselmiştir. İthalatımızda yaşanan azalışta takvim dışında enerji ithalatındaki düşüş etkili olmuş olup, haziranda toplam enerji ithalatı yüzde 45.3 azalarak 4.4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ithalatımız 184.8 milyar dolar olarak gerçekleşmiş bulunmaktadır.” bilgilerine yer verildi.
16.6 MİLYAR DOLARLIK ALTIN ALDIK
Yılın ilk beş ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 270 oranında artan ve 14.6 milyar dolar olan işlenmemiş altın ithalatının haziran ayında nispeten ılımlı bir seyir izlediğine işaret eden Ticaret Bakanlığı, şunları kaydetti: “Haziran ayında işlenmemiş altın ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 62.5 oranında artarak 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Önümüzdeki dönemde ithalattaki düşüşün devamı, ve zayıf dış talebe rağmen ihracatı artırmaya dönük atılacak ilave adımlar ile birlikte, dış ticaret dengesinde iyileşmenin devam edeceği beklenmektedir. Haziran ayında ihracatımızda yaşanan düşüşte geçen yıl kurban bayramı tatilinin temmuz ayından bu yıl haziran ayına kayması ve bayram tatilinin dokuz güne çıkarılması ile üretime ara verilmesi etkili olmuştur. Nitekim işgünü bazında günlük ortalama ihracat verileri incelendiğinde mayıs ayına göre ılımlı bir artış gözlenmektedir.”
TL İLE İTHALAT DEMESİ YÜZDE 104 ARTTI
TİM kayıtlarına bakıldığında geçen ay ihracata en yüksek katkıyı 3 milyar dolarla otomotiv sektörü verdi. İlk beş sektör 2.4 milyar dolarla kimya, 1.7 milyar dolarla hazır giyim, 1.3’er milyar dolarla elektrik elektronik ve çelik oldu. Çelik ihracatının geçen yıla kıyasla yüzde 40 civarında düştüğü görüldü. Geçen ay zeytin ve zeytinyağı, gemi ve yat sektörlerimizin ihracatında dikkat çekici artışlar oldu. Zeytin ve zeytinyağı ihracatı yüzde 202 ve gemi yat ihracatı da yüzde 83'ten fazla arttı.
Haziranda bin 418 firma ihracata adım attı. Haziran ayında en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla 1.8 milyar dolarla Almanya, 1.3 milyar dolarla ABD, 1’er milyar dolarla İngiltere ve İtalya ile 987 milyon dolarla Irak oldu. Ticaret Bakanlığı kayıtlarına göre en çok ithalat yapılan ülkeler ise 3.8 milyar dolarla Çin, 2.9 milyar dolarla Rusya Federasyonu ve 2.1 milyar dolarla da Almanya oldu.
Haziranda 16.9 milyar dolarlık ihracat TL ile yapılırken, ithalatın da 45.5 milyar dolarlık kısmı TL ile yapıldı. TL ile ithalat yüzde 104 oranında, ihracat da yüzde 71 arttı.
PARİTE ETKİSİ DÜZELİYOR AMA KİLODA ZAFİYET SÜRÜYOR
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) kayıtlarına baktığımızda haziran ayında avro/dolar paritesi sayesinde ihracata 278 milyon dolar artı yazıldığı görülüyor. Yılın ilk altı ayında ise parite etkisi 366 milyon dolar negatif tarafta. Paritede sert bir değişim olmazsa önümüzdeki ayla birlikte birikimli parite etkisinin pozitife dönmesi beklenebilir.
Miktar bazında ihracatta ise düşüş sürüyor. Hazirandaki kayıp yüzde 16.9 oldu. Altı aylık düşüş ise yüzde 20.2'yi buldu. Kilogram bazında düşüşe karşın ihracatın toplamda artış eğiliminde olması daha az ürünü daha yüksek fiyata sattığımızı gösteriyor. Haziran ayı özelin kilogram başına ihracatın (ÖTS'ye göre) 1.46 dolara çıktığı görülüyor.
