Terörle mücadele HDP oylarını geriletti

PKK terör örgütünün siyasal uzantısı Halkların Demokratik Partisi (HDP), hakkındaki kapatma davası nedeniyle Yeşil Sol Parti adıyla seçimlere girmesine rağmen oylarında ciddi düşüş yaşandı. Devletin güvenlik alanında kararlı mücadelesi ve Diyarbakır Annelerinin kararlı mücadelesi, HDP'nin kapısına kilit vurmasını sağladı. Fakat Anayasa Mahkemesi ve AK Parti hükümetinin kararlı tutum alamaması, hakkında kapatma davası olmasına ve seçimlere kurumsal kimliğiyle katılmamasına rağmen Hazine'den 530 milyon lira seçim yardımı alması, terör örgütünün siyasal uzantısına soluk borusu görevi gördü. Hakkında açılan kapatma davası sırasında bazı kesimlerin "6,5 milyon seçmeni var" propagandasının da gerçeği yansıtmadığı ortaya çıktı. Doğu ve Güneydoğu bölgesinde halkın üzerinde silahlı baskı kuramayan HDP'nin oyları eridi.

‘KAPATMA DAVASI ETKİLİ OLDU’

2018 Genel Seçimlerinde CHP yöneticilerinin "bir oy CHP'ye bir oy HDP'ye" sloganıyla yürüttüğü kampanya sayesinde batıda ciddi oy artışı sağlayan HDP’nin, 2023 seçimlerinde özellikle Batı illerinde oylarında ciddi bir azalma yaşadı. Bu azalma, 2018'in aksine bu seçimlerde kendi adayını çıkarmayıp, Millet İttifakı'nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararına rağmen yaşandı. HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar da seçim sonrası yaptığı basın açıklamasında, haklarındaki kapatma davasının etkili olduğunu vurgulayarak, özellikle Batı illerinden başlayarak bir azalma olduğunu itiraf etti. Toplam seçmen sayısı yaklaşık 3 milyon artmasına rağmen, PKK'nın partisinde 1,5 milyonluk bir azalma yaşandı. 2018 seçimlerinde yüzde 12 oy oranına ulaşan HDP, 2023 seçimlerinde açıklanan rakamlara göre yüzde 8,78'e gerilemiş bulunuyor. 2018 seçimlerinde toplamda 5 milyon 867 bin 302 oy alan HDP, 2023 seçimlerinde 4 milyon 700 bine geriledi.

SEÇMENLERİNDEN İSTİFA ÇAĞRISI

HDP ve Yeşil Sol Parti, seçim sonuçlarına ilişkin dün ortak açıklama düzenledi. “Seçim sonuçlarının bizler açısından başarı olarak görülemeyeceği açıktır.” denilen açıklamada hedeflere tam olarak ulaşılamadığı da belirtildi. Açıklamanın yapıldığı sırada sosyal medyadan tepki gösteren HDP’liler, Eş Genel Başkanlar Pervin Buldan ve Mithat Sancar’ı istifaya davet etti. Açıklamaya tepki gösteren bir yurttaş ise “Eleştirilere tahammülü olmayan Pervin Buldan seçim öncesi kendi kitlesini engellemek ile meşguliyetinin özelleştirişini verecek mi? Ya da onurluca istifa edecek mi? İnsanlara gazel okumayın artık. Tarihi seçimde kendi halkınıza karşı yaptığınız yanlışların veya küstürdüklerinizin hesabını vermeye çalışın.” ifadelerini kullandı.

HDP’NİN DÜŞÜŞ MERKEZLERİ

2018’de HDP’nin en çok oy aldığı iller arasında, Diyarbakır, İstanbul, Mardin, Şırnak ve Batman gibi güneydoğu illeri yer alıyor. Mardin’de yüzde 69,1, Şırnak’ta yüzde 67,8, Hakkari’de yüzde 67,2 ve Van’da yüzde 65,6 oy oranı ile birinci olan HDP, bu illerde ve batıda önemli bir düşüş yaşadı. Bu illerde düşüş verileri şöyle:

DOĞU-GÜNEYDOĞU İLLERİ

• Diyarbakır’da yüzde 65 oy oranıyla 9 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 61’e gerileyerek 8 milletvekili çıkarabildi.
• Şırnak’ta yüzde 67 oy oranıyla 4 milletvekili çıkaran HDP, 2023’te yüzde 62’ye gerileyerek 3 milletvekili çıkarabildi.
• Batman’da yüzde 62 oy oranıyla 4 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 57’ye gerileyerek 3 milletvekili çıkarabildi.
• Hakkari yüzde 70 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 62’ye geriledi.
• Ağrı’da yüzde 62 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 54’e geriledi.
• Van’da yüzde 59 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 53’e geriledi.
• Şanlıurfa’da yüzde 29 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 24’e geriledi.
• Mardin’de yüzde 60 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 55’e geriledi.
• Gaziantep’te yüzde 12 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 9’a geriledi.

BATI İLLERİ

• İstanbul’da yüzde 12 oy oranıyla 12 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 7’ye gerileyerek 8 milletvekili çıkarabildi.
• Ankara’da Çankaya ilçesinin bulunduğu 1. Bölge’de yüzde 9 oy oranıyla 1 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 4’e gerileyerek Ankara’dan hiç milletvekili çıkaramadı.
• İzmir’de yüzde 11 oy oranına ulaşan HDP, 2023’te yüzde 7’ye geriledi.
• Hatay’da yüzde 11 oy oranıyla 1 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 3’e gerileyerek hiç milletvekili çıkaramadı.
• Adana yüzde 13 oy oranıyla 2 milletvekili çıkaran HDP, yüzde 9’a gerileyerek 1 milletvekili çıkarabildi.
• Mersin’de yüzde 16 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 13’e geriledi.
• Antalya’da yüzde 7 oy oranına ulaşan HDP, yüzde 4’e geriledi.

Yine de şunu belirtmek gerekir ki, çarpık seçim sistemi sayesinde HDP, oy sıralamasında beşinci olmasına rağmen Meclis'e en çok milletvekili gönderen üçüncü parti oldu.