Hedef bir yılda yüzde 90'ını uygulamak

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mart’ta açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı ile ilgili takvim belli oldu. Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, hak ve özgürlükler alanını genişletici değişikliklerin yanında, kamu hizmetlerinin erişilebilir, hesap verilebilir, eşit, şeffaf ve adil bir şekilde sunulmasına ilişkin standartların yükseltilmesini hedefleyen Eylem Planı’nın uygulama takvimi, Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesiyle netleşti. 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyetten oluşan İnsan Hakları Eylem Planı Uygulama Takvimi Adalet Bakanlığı’nın internet sitesinde Türkçe ve İngilizce olarak yayınlandı.

KISA, ORTA VE UZUN SÜRELİ VADELERDE YAPILACAK

Uygulama takvimi 2 yıl olarak belirlenen Eylem Planı’nda yer alan her bir faaliyet için, kısa (1 ve 3 ay), orta (6 ay ve 1 yıl) ve uzun (2 yıl) süreli vadeler belirlendi. Ayrıca niteliği gereği bazı faaliyetler açısından sürekli bir takvim öngörüldü. Eylem Planı’nın etkin bir şekilde uygulanması ve izlenmesi amacıyla bütün bakanlık, kurum ve kuruluşların çalışmalarını en üst düzeyde takip edilmesi için İnsan Hakları Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu oluşturuldu. Kurula Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlık edecek.

YÜZDE 90'I BİR YILDA UYGULANACAK

Genel olarak Eylem Planı’nda yer verilen toplam 393 faaliyetin 285’i süreli,108’i ise niteliği gereği sürekli olarak öngörüldü. 285 süreli faaliyetten 1 ay içinde 6, 3 ay içinde 40, 6 ay içinde 84, 1 yıl içinde 131, 2 yıl içinde ise 24’ünün gerçekleşmesi hedefleniyor. Böylece Eylem Planında öngörülen süreli faaliyetlerin yüzde 90’ından fazlasının 1 yıl içinde uygulamaya geçmesi amaçlanıyor.

İLK HEDEFLER

Eylem Planı’nda bir ay içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülen faaliyetler, "Kapalı ceza infaz kurumlarındaki çocukların ziyaretçileri ile tüm görüşmelerinin açık görüş şeklinde yapılması, çocuk hükümlülere aile görüşü imkanının gelmesi, adli yardıma başvuru formları oluşturulması ve e-Devlet üzerinden başvuru imkanı sağlanması, hükümlü ve tutukluların ziyaret listesinde yer alan kişileri değiştirebilme imkanı verilmesi, engelli hükümlü/tutukluların ziyaretlerini bir refakatçi eşliğinde ya da açık görüş şeklinde yapabilme imkanı tanınması, hükümlü/tutuklu anneleriyle birlikte kalan 0-6 yaş grubu çocukların, yakınlarına ve annesine açık görüş sırasında teslimi sağlanması" şeklinde sıralandı.

3 AY İÇERİSİNDE NELER GERÇEKLEŞTİRİLECEK?

Sulh ceza hakimliği kararlarına dikey itiraz usulü getirilmesi, katalog suçların kapsamının daraltılması, katalog suçlar bakımından somut delile dayanma şartı getirilmesi, adli kontrol tedbirlerine üst süre sınırı getirilmesi ve belirli aralıklarla incelenmesi, konutu terk etmeme adli kontrol tedbirinde geçen sürenin, sonuç cezanın infazından mahsubu sağlanması, eşe karşı işlenen suçlarda ağırlaştırıcı sebebin boşanmış eşi de kapsaması, idari yargıda gerekçeli kararın otuz gün içinde yazılması, idareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresinin 60 günden 30 güne indirilmesi gibi faaliyetlerin de 3 ay içinde gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

1-2 YILDA ÖNGÖRÜLENLER

İşkence iddiasına dair disiplin suçlarında zamanaşımının kaldırılması, uzun yargılamadan kaynaklı zararlar yönünden İnsan Hakları Tazminat Komisyonu nezdinde doğrudan başvuru imkanı getirilmesi, bireysel başvuru sisteminin etkinliğinin artırılması, siyasi partiler ve seçim mevzuatının gözden geçirilmesi, lekelenmeme hakkının kapsamının genişletilmesi, adli kontrol tedbirleri yönünden tazminat imkanının sağlanmasının aralarında olduğu bazı faaliyetler 1 yıl içerisinde gerçekleştirilmesi planlanıyor. Ticari sırra ilişkin düzenlemenin hayata geçirilmesi, yatırım ombudsmanlığının getirilmesi, toplanma hürriyetine ilişkin mevzuatın gözden geçirilmesi, yargı, icra ve noter harç ve masraflarının sadeleştirilmesi, mahkeme uzmanı istihdamına yönelik çalışmaların yapılması, bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocukların ilk defa işledikleri fiillerin soruşturmaya konu edilmemesinin sağlanması, hukuk fakültelerinde öğrenim süresinin beş yıla çıkartılması ve İmar Kanunu’nun 18’inci maddesi uygulamasından kaynaklı mağduriyetlerin giderilmesi faaliyetlerinin de 2 yıl içerisinde gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

2020'DE 4 MİLYONU AŞKIN DOSYAYA BAKILDI

Adalet Bakanlığı Sözcüsü Ertuğrul Çekin, Dikmen Hakimevi'nde düzenlenen bilgilendirme toplantısında konuştu. Çekin İnsan Hakları Eylem Planı'nın nihai amacının "yeni ve sivil bir anayasa" olduğunu vurguladı. Salgın döneminde yargı teşkilatının fedakarca görevini ifa ettiğini belirten Çekin, 2020'deki istatistiki verileri paylaştı: “Cumhuriyet Başsavcılıklarımız tarafından 2020 yılında 4 milyon 769 bin 40 soruşturma dosyasına bakılmış olup bunların yüzde 64'ü hakkında karar verilmiştir. Geçtiğimiz süreçte lekelenmeme hakkının daha etkin korunması için bir düzenleme yapılmıştı. Bu düzenleme ile savcılarımıza soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verme imkanı verilmişti. Savcılıklarımız bu müesseseyi de etkin biçimde işlettiler. Bu kapsamda 141 bin 986 dosyada karar verilmiştir. Ceza mahkemelerimiz de 2020 yılında baktığı 2 milyon 833 bin 473 dosyanın yüzde 48'inde karar vermiştir. Hukuk mahkemelerinde ise 3 milyon 630 bin 666 dosyanın yüzde 51'i karara bağlanmıştır.”

Çekin, kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve mağdur odaklı adalet anlayışına ilişkin çalışmaların da kesintisiz devam ettiğini vurguladı.