Hindistan Batı gerçeğiyle yüzleşti, sıra ders almada

Hindistan’daki ayrılıkçı Sih örgütü Halistan Kurtuluş Gücü (KLF)'nün yöneticisi Hardeep Singh Nijjar’ın öldürülmesinin ardından Kanada ve Hindistan arasında diplomatik kriz meydana geldi.

Aslında son dönemde dünyadaki saflaşmada Batı’nın yanında yer alan Hindistan bir anlamda Batı gerçeğiyle yüzleşmiş oldu. Zira Batı “senin teröristin”, “benim teröristim” anlayışını tekrarlayarak çifte standardını ortaya koydu.

Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly, Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun, Nijjar’ın öldürülmesinin arkasında Yeni Delhi hükümetinin olduğunu açıklamasının ardından üst düzey bir Hint diplomatın sınır dışı edildiğini duyurdu. Joly, olayın soruşturulmasında, Hindistan’ın “tam işbirliğini” beklediğini ifade ederek, Trudeau’nun konuyu ABD Başkanı Joe Biden ve İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile görüştüğünü aktardı.
Sınır dışı edilen Hint diplomatın, Hindistan’ın dış istihbarat teşkilatı olan Yeni Delhi Araştırma ve Analiz Kanadı (RAW)'nın Kanada’daki Başkanı Pavan Kumar Rai olduğu iddia edildi.

Hindistan da misilleme olarak bir Kanadalı diplomatı sınır dışı etme kararı aldığını ve diplomatın ülkeden ayrılmak için 5 günü olduğunu duyurdu.

‘İDDİALAR SAÇMA VE MAKSATLI’

Hindistan Dışişleri Bakanlığı, Trudeau’nun açıklamalarını “saçma ve maksatlı” olarak nitelendirdi, Kanada hükümeti “kendi topraklarında faaliyet gösteren tüm Hindistan karşıtı unsurlara karşı hızlı ve etkili yasal adımlar atmaya” çağrıldı. Benzer iddiaların, Trudeau tarafından Hindistan Başbakanı Narendra Modi’ye de yöneltildiği ve reddedildiği vurgulanan açıklamada, Hindistan’ın “hukukun üstünlüğüne bağlı, demokratik bir devlet” olduğu kaydedildi. Açıklamada, “Bu tür asılsız iddiaların, Kanada’da kalacak yer sağlanan ve Hindistan’ın egemenliğini, toprak bütünlüğünü tehdit etmeye devam eden Halistan teröristleri ve aşırılık yanlıları üzerindeki dikkati dağıtmaya çalıştığı” belirtildi. Kanada hükümetinin bu konudaki eylemsizliğinin “uzun süredir devam eden bir endişe kaynağı olduğu” ifade edildi.

Hindistan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, diplomat sınır dışı etme kararı, “Hindistan hükümetinin Kanada diplomatlarının Hindistan'ın içişlerine müdahale etmesi ve Hindistan karşıtı faaliyetlere katılması konusundaki artan endişesini” yansıtıyor. Açıklamada "Hindistan ayrıca Kanada'nın suçlamalarının uzun vadeli eylemsizliğini örtbas etmeyi, Sih aşırılık yanlılarını barındırmayı ve Hindistan topraklarının ve egemenliğinin bütünlüğünü tehdit etmeye devam etmesini sağlamayı amaçladığı” belirtildi.

ABD, AVUSTRALYA VE İNGİLTERE’NİN TUTUMU

ABD'li yetkililer Kanada'nın soruşturmasını desteklediklerini söylediler. Kıdemli bir Dışişleri yetkilisi Reuters’a "Bu konuda Kanadalı meslektaşlarımızla yakın temas halindeyiz. İddialar konusunda oldukça endişeliyiz. Tam ve açık bir soruşturmanın yapılmasının önemli olduğunu düşünüyoruz ve Hindistan Hükümeti'ni bu soruşturmada işbirliği yapmaya çağırıyoruz." diye konuştu. ABD, Kanada'nın suçlamaları konusunda "derin endişesini" dile getirdi ve ABD'nin Hindistan Büyükelçisi Eric Garcetti "Sorumluların hesap vermesi gerektiğini" ifade etti. Ayrıca, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Adrienne Watson, ABD’nin söz konusu iddialardan "derin endişe" duyduğunu, soruşturmanın ilerlemesi ve faillerin adalete teslim edilmesinin "kritik önem taşıdığını" vurgulamıştı.

Kanada hükümetinden üst düzey bir kaynak Reutres’a, Kanada'nın bu yılın başında Britanya Kolumbiyası'nda bir Sih liderinin öldürülmesine Hintli ajanların potansiyel olarak dahil olduğuna dair istihbarat konusunda ABD ile "çok yakın" çalıştığını söyledi. Kaynak, "Kamuya açıklama da dahil olmak üzere ABD ile çok yakın çalışıyoruz." dedi. Bilginin hassasiyeti nedeniyle isminin gizli tutulması koşuluyla konuşan yetkili, Kanada'nın elindeki delillerin "zamanı gelince" paylaşılacağını belirtti. Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong, durumun "derin endişe" uyandırdığını ifade etti.

İngiltere Başbakanlık Sözcüsü Max Blain ise Trudeau'nun iddialarını "ciddi suçlamalar" olarak nitelendirerek, Kanadalı yetkililerin soruşturmayı sürdürmesi gerektiğini belirtti.

Hindistan'da neredeyse hiç destekleri kalmamasına rağmen, Avustralya, İngiltere, Kanada ve ABD'deki küçük Sih grupları ayrılıkçı talebi destekliyor ve zaman zaman Hindistan büyükelçilikleri önünde protesto gösterileri düzenliyor.

İsyanların yeniden canlanmasına karşı temkinli davranan Yeni Delhi, Sihlerin Kanada'daki ayrılıkçı faaliyetlerinden uzun süredir memnun değildi ve Ottawa'yı Hint karşıtı unsurlara karşı harekete geçmeye çağırdı.

Kanada, Hindistan'ın Pencap eyaleti dışında en büyük Sih nüfusuna sahip. 2021 nüfus sayımında yaklaşık 770 bin kişi Sihizm'i dini olarak bildirdi.

YENİ DELHİ’DEN KANADA’DAKİ VATANDAŞLARINA ÇAĞRI

Hindistan, Kanada'daki vatandaşlarını ilişkiler kötüleşirken dikkatli olmaları için uyardı. Hindistan Kanada'daki vatandaşlarını, özellikle de öğrencilerini, bir Sih ayrılıkçının öldürülmesi üzerine artan tartışma nedeniyle her iki ülkenin de diğerinin diplomatlarını sınır dışı etmesinin ardından bağlar kötüleşirken "son derece dikkatli" olmaya çağırdı.

Hindistan Dışişleri Bakanlığının açıklamasında "Kanada'da artan Hindistan karşıtı faaliyetler ve siyasi olarak göz yumulan nefret suçları ve cezai şiddet göz önüne alındığında, oradaki tüm Hint vatandaşlarına ve seyahat etmeyi düşünenlere son derece dikkatli olmaları çağrısında bulunulmaktadır." ifadesine yer verildi.

Hindistan, 2018'den bu yana Kanada'daki uluslararası öğrenciler için en büyük kaynak ülke oldu. Kanada Uluslararası Eğitim Bürosu'na göre bu rakam geçen yıl yüzde 47 artarak yaklaşık 320 bine yükseldi ve bu da toplam denizaşırı öğrencilerin yaklaşık yüzde 40'ını oluşturdu.

MUHALEFETTEN DESTEK

Hindistan'ın ana muhalefetteki Kongre Partisi, hükümetin Kanada'nın suçlamalarını reddetmesini destekleyerek Hindistan'ın egemenliğine yönelik tehditlere karşı tavır alınması çağrısında bulundu.
Kongre'nin üst düzey milletvekili Abhishek Manu Singhvi, sosyal medyada şu mesajı paylaştı:
“Trudeau'nun terörist ilan edilen Hardeep Singh Nijjar'ı savunması kesinlikle utanç verici ve mevcut Kanada rejiminin Halistan sempatizanlarıyla ne kadar aynı fikirde olduğunu gösteriyor.”

Kongre’nin sözcüsü Jairam Ramesh de sosyal medyada şunları yazdı:

“Ülkemizin çıkarları ve kaygıları her zaman en üst düzeyde tutulmalıdır. Hindistan Ulusal Kongresi, özellikle terörizm Hindistan'ın egemenliğini, birliğini ve bütünlüğünü tehdit ederken, ülkemizin terörle mücadelesinin tavizsiz olması gerektiğine her zaman inanmıştır.”

‘TRUDEAU’NUN ELİNDE KANIT YOK’

Trudeau'nun eski dış politika danışmanı ve Ottawa Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü Roland Paris, "Bu sorun çözülürken iki hükümet arasındaki normal görüşmelerin zor olacağını tahmin ediyorum." dedi.

Sihler Amerika adlı grubun kurucusu ve başkanı Jesse Singh, Washington'daki Hudson Enstitüsü düşünce kuruluşu tarafından düzenlenen etkinlikte Trudeau'nun herhangi bir kanıt sunmadığını söyledi.
Singh, "Bu sadece 'inandırıcı bir iddia' olarak söylediği bir şey ve hiçbir kanıtı yok. Sanırım orada herhangi bir kanıt olup olmadığını görmek için beklememiz gerekecek ve sonrasında daha ileri kararlar alınabileceğini düşünüyorum" diye ekledi.

HİNDİSTAN DERS ÇIKARACAK MI?

Pek çok analist, kötüleşen bağların, Hindistan'ın Sih çoğunluklu kuzeydeki Pencap eyaletindeki binlerce Sih ailesinin ekonomik çıkarlarını etkileyebileceğini, zira Kanada'da ülkelerine milyonlarca dolar gönderen akrabalarının bulunduğunu söylüyor. Ülkenin 2021 nüfus sayımına göre Kanada'nın Sih nüfusunun payı, çok sayıda Sih'in yüksek öğrenim ve iş aramak için Hindistan'dan göç etmesi nedeniyle 20 yılda iki kattan fazla artarak yüzde 2,1'e yükseldi.

Bazı Hintli analistler, Ottawa'nın siyasi açıdan etkili bir grup olan Sih protestocularını engellemediğini söylüyor.

Indian Express gazetesi başyazısında, anlaşmazlığın çözülmesi çağrısında bulunarak, "Trudeau, Sih diasporasının aşırı uçlarına oynayarak zehirli iç siyasete bulaşıyor gibi görünüyor." diye yazdı.

Şimdi ABD’nin başını çektiği Batı’nın Çin’i engelleme planlarında rol almaya çalışan Hindistan için düşünme zamanı. Yeni Delhi’nin, Kanada, ABD ve İngiltere’nin bu olaydaki tutumlarından gereken dersi alıp alamadığını zaman gösterecek.