İç pazar mengeneye alınıyor

Türkiye ekonomisi bu yılın ilk üç ayında deprem etkisine rağmen yüzde 4 büyüdü. Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında finans kesimi ve hizmetler kesimindeki büyüme, sanayi ve tarımda düşüş bunun yanında hanehalkı tüketiminde yüksek artış dikkat çekti. Seçim ekonomisi sayesinde iç tüketimin kredi genişlemesi ile harlandığı, arzın yetmemesi yüzünden, ithal tüketimin artarak dış ticaret tarafında net ihracatın büyümeye negatif etki ettiği bir üç aylık tablo gördük. Yılın ikinci üç aylık döneminde de bir miktar sanayi tarafında canlanma ile birlikte benzer bir tablonun karşımıza çıkacağını öncü göstergelerden izleyebiliyoruz. Bu nedenle seçimlerin ardından milli gelirin yüzde 9'unu bulması öngörülen bütçe açığını kapatmak ve yine milli gelirin yüzde 5'ine ulaşan cari açığı dengelemek için sert tedbirler alınmaya başladı.

TAKSİT SINIRINDA GEVŞEME YOK

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, önceki gün Batman'da yaptığı konuşmada, “Önümüzdeki dönemde iç talebi yeniden dengelememiz gerekiyor. Sadece krediyle sadece iç taleple büyüyen bir ekonomi, sürdürülebilir yüksek büyümeyi yakalayamaz.” mesajı verdi. Aydınlık'ın toplantıya katılan iş insanlarından edindiği bilgiye göre, Bakan Şimşek hafta içinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile birlikte Ticaret Bakanlığı'nın ev sahipliğinde düzenlenen istişare toplantısında da alınan tedbirlerden taviz verilmeyeceğini ifade etti. Kredi kartı taksitlerinin sınırlandırılması hususunda perakende sektörünün taleplerini dinleyen Şimşek'in önümüzdeki iki yıl boyunca bu politikanın süreceğini belirttiği ve içerde sıkışacak perakendecilere ihracata yönelmeleri mesajı verdiği kaynaklarımızca aktarıldı. Bunun yanında perakende sektörü kaynakları seçimlere yakın dönemde bir miktar gevşeme yapılabileceği konusunda işaret aldıklarını ayrıca not ettiler. Toplantıya katılan ihracatçı kaynaklarımız da, istişare toplantılarında her şeyin konuşulabildiği bir ortam olmasından dolayı memnun olduklarını, toplantıların süreceğini ve özellikle ihracatın desteklenmesi konusunda söz aldıklarını aktardı.

'BEN BÖYLE BİR DÖNEM GÖRMEDİM'

Kredi kartlarına ve tüketici kredilerine yönelik sınırlamalar sonrası mobilya, turizm ve beyaz eşya sektörlerinden itirazlar yapılmıştı. Anlaşılan o ki bu itirazlar ekonomi yönetimi tarafından kabul edilmedi. TÜİK'in açıkladığı perakende satış hacmi Haziran 2023 sonuçlarına baktığımızda yıllık yüzde 28.52lik artışa karşın aylık bazda 0.1'lik düşüş yaşandı.

Perakende tarafında depremin yaşandığı şubat ayından sonraki bu ilk daralma oldu. Temmuz ayında ise kısıtlamalar ve vergi zamlarının etkisinin görülmesi bekleniyor. Nitekim TEPAV'ın perakende güven endeksi Temmuz 2023 sonuçlarında bu yansımalar görüldü. Endeks değeri temmuz ayında -16.4 puan değerini alarak geçen yılın aynı dönemine göre 10.5 puan, geçen aya göre 7 puan azaldı. TEPE anketi katılımcılarından önümüzdeki üç ayda işlerinde iyileşme bekleyenlerin oranı yüzde 15.1’den yüzde 5.8’e gerilerken işlerinde bir değişiklik beklemeyenlerin oranı ise yüzde 73.3’ten yüzde 74’e yükseldi. Katılımcıların yüzde 20.2’si işlerinde kötüleşme beklediğini belirtti. Perakende de işler sarpa sarmaya başlayınca ekonomi sohbetlerinde, 2020 yılında yaptığı, “Bundan daha büyük kriz görmedik.” çıkışıyla gündem olan duayen bir iş insanının enflasyondaki yükseliş ve satışlardaki düşüşe işaret ederek çevresine, “Böyle bir dönem görmedim.” dediği konuşulur oldu.