İhale iptal edilsin! Araç muayenesini kamu yapsın
20 yıllık sözleşme bitiyor. Araç muayene istasyonlarının yeni ihaleleri için teklifler verildi. 2004 yılından beri hizmeti tek başına veren Doğuş Holding ve Alman ortaklığıyla kurulan TÜVTÜRK, ihalede yok.
GAZETE HABERLERİ
Editor
Türkiye’de yaklaşık 30 milyon araç bulunuyor. Araç sahipleri araçlarının yıllık bakımlarının yanında iki yılda bir de muayenesini yaptırıyor. Türkiye'deki araç muayene hizmetleri, kuzey ve güney olarak iki bölge halinde 20 Aralık 2004'te yapılan ihaleyle özelleştirilmiş, yatırımcılarla istasyonların yapımı, bakımı ve işletilmesi hizmetlerine ilişkin imtiyaz sözleşmeleri 2007'de imzalanmıştı. İhaleye tek başına giren Akfen-Doğuş ve Alman TÜV SÜD'ün ortaklığıyla kurulan TÜVTÜRK, Aralık 2004'te araç muayene istasyonlarındaki işletme hakkını kazanmıştı.
YENİDEN ÖZELLEŞTİRİLECEK
Söz konusu sözleşmelerin süresi, 14 Ağustos 2027'de sona erecek. Bu nedenle araç muayene hizmetleri, yeniden özelleştirme programına alındı ve 20 yıl süreyle yeniden özelleştirilecek. İhalede, teklif verme süresi 10 Şubat 2025’te sona erdi. Özelleştirme İdatesi Başkanlığı (ÖİB)’ndan yapılan açıklamada, 24 Şubat Pazartesi günü öğleden önce teklif sahipleriyle 1. tur pazarlık görüşmeleri yapılacak.
ÜÇ TEKLİF GELDİ
ÖİB tarafından yapılan ihale duyurusunda “İhaleye katılacak olan isteklilerin en az 5 yıl süreyle araç muayene sektöründe işletici veya alt işletici olarak faaliyet göstermiş olması ve 5 yıllık bir periyot içerisinde en az toplam 1 milyon adet aracın muayenesini yaptığını belgelemesi gerekmektedir.” deniliyor. 24 Ocak’ta yapılacak ihalelere üçer teklif geldi.
Birinci ve İkinci Bölge hizmetleri için başvuruda bulunan ortak girişim grupları şu şekilde sıralandı:
l Doğuş Tem Ortak Girişim Grubu: Doğuş Holding AŞ - Tem Kocaeli Araç Muayene İstasyonları İşletim ve Ticaret AŞ
l AGTT Ortak Girişim Grubu: Aktur Araç Muayene İstasyonları İşletmeciliği AŞ – GGK Yapı Gayrimenkul Enerji Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. – TÜV SÜD Aktiengesellschaft – Test Taşıt Muayene İstasyonları Yapım ve İşletim AŞ
l MOI Ortak Girişim Grubu: Met-Gün İnşaat Taahhüt ve Ticaret AŞ - Itversia Gestion S.L. - Opus Group AB - VTV Norte SA
DOĞUŞ TEK BAŞINA GİRİYOR
Daha önce Doğuş grubunun Alman TÜV SÜD’le kurduğu ortaklık olan TÜVTÜRK, listede yok. Doğuş grubu bu kez ihaleye tek başına giriyor. AGTT Ortak Girişim Grubu’nda yer alan TÜV SÜD, TÜVTÜRK’ün ortaklarından olan AKTUR’la ihaleye giriyor. AKTUR, TÜVTÜRK ile 2008 yılında imzalanan Alt İşletim Lisans Sözleşmesi ile; periyodik araç muayenesi hizmeti faaliyetinde bulunuyor. Bu kapsamda TÜVTÜRK'ün Türkiye'deki iş ortaklarından. İzmir, Aydın, Manisa ve Denizli’deki istasyonları, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci’nin kurucusu olduğu Zeybekci Holding ile Rıza Akça’nın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Akça Holding’in eşit ortak olduğu Aktur firması işletiyordu. Ancak ihaleden önce Zeybekçi Holding’in, şirketteki hisselerini 6 Şubat itibarıyla diğer ortağı Akça Holding’e devrettiği açıklandı.
Teklif veren Ortak Girişim grubu olan MOI ortakları da dikkat çekiyor. ABD’de emisyon testleri yapan dünya devi diye nitelendirilen Opus ve Arjantin merkezli araç muayene işletmesi VTV Norte de ihalede yarışacak şirketlerden.
Gelirin yüzde 30’u devletin
Şartnameden: “Ödenecek ihale bedeline ilave olarak imtiyaz dönemi boyunca araç muayene hizmetlerine ilişkin elde edilecek gelir üzerinden 2918 Sayılı Kanun’un 35. Maddesi çerçevesinde ilk üç yıl için gelirin yüzde 30’u, takip eden 7 yıl için gelirin yüzde 40’ı ve son 10 yıl için gelirin yüzde 50’si Hazine payı olarak ödenecektir.”
‘Araç muayenesini KİT’ler yapmalı’
Emekli Emniyet Genel Müdür Yardımcısı Trafik Hizmetleri Başkanı Nihat Kurtiç’le 2004 ihalesini ve hizmeti konuştuk. Kurtiç, o dönemde ihaleye tek firmanın girmesini eleştirdi, özelleştirmeye gerekçe olarak gösterilen muayeneden kaçan araç sayısının özelleştirme sonrasında azalmadığını belirtti.
l 2004 yılından önce araç muayene işlemi nasıl yapılıyordu? 2024’te ne oldu da hizmet özelleştirildi?
Karayolları teşkilatının belli illerde az sayıda muayene istasyonu vardı. Hizmet, devlet kurumları tarafından yapılıyordu. Rüşvet iddiaları vardı. Bunlar basında çok yer alınca dediler ki ‘özelleştirelim.’ O zaman özelleştirme modası vardı. ‘Bu Alman şirketi daha geniş teçhisatlara sahip.’ denildi. İhale TÜVTÜRK’e verildi, tekelleşme oldu.
KAÇAN ARABA DAHA DA ARTTI
l Özelleştirilince rüşvvet iddiları sonlandı mı?
Kontrolden kaçan araç sayısı azalmadı. Muayene ücretleri çok yüksek olduğu için ilçelerde çok araç kontrole girmiyor. Şu anda daha fazla arızalı araç piyasada geziyor.
l Bu işi yapan bildiğimiz kadarıyla tek firma vardı o zaman...
Baskın yapıldı o zaman. Diğer firmaların makine teçhizatı yeterli değil denildi. Şartnameyi kişiye özel hazırladılar. Tek firma yoktu aslında, birçok fabrika var araba üreten ve onların da yetkili servisleri var. Onlara o zaman süre verilmedi. Denilebilirdi ki, ‘Teçhizatlarınız eksik, bunları tamamlayın, ihaleye siz de girin.’ Bütün servisler arabaları kontrol ediyor, eksikleri tamamlıyor. TÜVTÜRK de bakıyor, eksik bulursa rapora not yazıyor. ‘Eksikleri gidin, düzeltin.’ diyor. Sadece bakıyor, yıllık bakım yapan firmalar gibi de para alıyor. Sokakta polis de jandarma da bakıyor. O zaman polis de jandarma da para alsın.
YARGIDA İPTAL ETTİRİLEBİLİR
l Özelleştirmeye itiraz olmadı mı?
Şoförler Federasyonu, Tüketiciler Derneği var ama yeteri kadar ses çıkarmadı. Barolar yargıda bu durumu iptal ettirebilir. Muayene istasyonlarında halk inanılmaz tepkili. Büyük paralar alınıyor, biz bakımı yaptırdık, ikinci bir kontrole ne gerek var, diyorlar. Servisler de tepkili, bakım yapan firmaların aldığı para kadar muayenede KDV alınıyor.
l Bu iş nasıl yapılmalı?
Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) bu konuda Karayolları ya da Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde yetkilendirilebilir. Bütün illerde bunu örgütleyebilir. Karayolları ve devletin imkânı olmayan yerlerde de özel sektör firmalarıyla işbirliği yapılabilir.
Devlet denetimini yapsın ama karayolları birimleri var, polis var, jandarma var. Kazalarda yıllık bakım yapılmış mı yapılmamış mı kontrol edilir ve rapora eklenir. O rapor mahkemeye gitttiğinde hakim denetlemiş olur aslında. Biraz düşünüce doğrusu bulunur. İlla ki bir tarafı kayırmak şart değil. Önemli olan hepimizin hayatı değil mi!
Değerli Aydinlik.com.tr okurları.
Aydinlik.com.tr ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında paylaşılamaz.
Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve Aydinlik.com.tr bunlardan sorumlu tutulamaz.
Aydinlik.com.tr yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan Kullanım Koşulları’nı ve Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.