Zar atarak tarih öğretiyor

Yerli üretimde de ısrarcı, özel zarlarını Çin’den getirtmek yerine Türkiye’de hazırlatıyor.

İhtilal ve İttihat kutu oyunlarının tasarımcısı Tunca Zeki Berkkurt, tasarladığı oyunlarıyla Türkiye tarihini anlatmak ve öğretmek istediğini belirtti. Berkkurt en büyük hedefinin Türkiye’de üretip Türk insanın bu oyunları oynaması olduğunu söyledi.

Şimdiye kadar iki oyunu basılan Berkkurt’un iki oyunu da hazırlık aşamasında. Aydınlık’a konuşan Berkkurt, kutu oyunlarıyla tanışma ve tasarımcı olma sürecini anlattı. Üretim konusuna özellikle vurgu yapan Berkkurt, Türkiye’de üretim kültürünün gelişmesine önem verdiğini belirtti.

• İhtilal oyunu nedir? Oyuncuların bu oyundaki hedefini anlatır mısınız?

İhtilal 1945-1980 arası Türkiye’deki siyasi mücadeleyi anlatan 2 kişilik bir oyun. Bir taraf Demokrat Parti (Kırat), diğer taraf Cumhuriyet Halk Partisi (6 Ok). Türkiye’de bazı bölgelere ve kamu kurumlarıyla özel kurumlara en fazla hakim olan oyuncu oyunu kazanıyor.

Oyunu bilerek 2 kişilik tasarladım. Çünkü Türkiye’de çok büyük oyun grupları yakalamak her zaman mümkün değil. Oyun 4 kişilik olduğu zaman o sayıyı toplamak zor olabiliyor ama 2 kişilik olduğu zaman bir kişi bulabiliyorsunuz. Böyle olunca ilgi daha yüksek oluyor. Bu tip oyunlara 3. nesil kutu oyunları deniyor. Tavla, dama, satranç gibi binlerce yıldır oynanan oyunlar, 1. nesil oyunlar oluyor. Matbaanın gelişmesiyle Monopoly, Risk, Amiral Battı gibi 2. nesil dediğimiz 100-150 yıldır oynanan oyunlar ortaya çıkıyor. 1990’lardan sonra da bir akım çıktı: Bir konuyu temel alan oyunlar ortaya çıkmaya başladı. Bunlara da 3. nesil oyunlar deniyor. Bunların en ünlüsü CATAN isimli oyundur. Onu da yapan emekli bir öğretmendir. Dünyada en çok satan oyundur, milyonlarca satıldı. Sonra farklı oyunlar da çıktı. Son 5-6 yılda bu sayı çok arttı, 2030’a kadar bu pazarın çok büyüyeceği söyleniyor. 2017’de bilgisayar oyunu sektörü, sinemayı geçti. Aynı şekilde kutu oyunları da edebiyattan daha fazla satıyor. Frankfurt Kitap Fuarı’ndaki satışın iki katı Essen’deki Kutu Oyunları Fuarında yapılıyor.

Ben ilk olarak savaş oyunlarıyla tanıştım. Yıl 2002’ydi, orta okul son sınıftaydım. Hala da savaş oyunlarına ilgim devam ediyor. Savaş oyunları daha çok İngiltere’de seviliyor. Monopoly’i vs. görüyordum ama ben küçüklüğümden beri savaş oyunları arayan biriydim. Küçük kağıtlara kurallar yazıp, bir şeylere özellikler atayıp oynuyordum. Sonra Beşiktaş’taki Sihir Kafe’nin önünden geçerken savaş oyunlarını keşfettim.

TÜRKÇE OLMAYAN BİR ŞEY ÜRETMİYOR

Oyunlar ithal olduğundan Türkiye’deki ürünlerin tamamı İngilizceydi. Bu oyunları oynayabilmek için Anadolu Lisesine gitmek gerekiyordu. Ürünü tüketebilmek için önce anlayabilmek gerekiyordu. Benim oyunu tasarlarken dikkat ettiğim en önemli şey, kesinlikle Türkçe ürün üretmek. İngilizcesi de var ama en başa her zaman Türkçesini koyuyorum. Türkçe olmayan bir şey üretmiyorum. Sebebi de, insanlara ulaşmasını istiyorum. Bu ciddi bir bariyerdi Türkiye’de.

• İhtilal siyasi bir oyun. Dünyada siyasi içerikli kutu oyunları var mı?

Dünyada meşhur olan Twilight Struggle isimli Soğuk Savaş oyununun bir benzerini yapmak istedik ama Türkiye’nin dinamikleri daha farklıydı. Kuralları kökten değiştirerek düzenlemek gerekti. 2011-2015 yılları arasında İhtilal pişti ve çıktı. Çünkü oyunun oynanabilir hale gelmesi için bir süre gerekiyor. Kuralların çalışıp çalışmadığını anlamak gerekiyor. Deneme yanılma süreci gerekiyor. Hazırlık süreci bu yüzden 4 yıl sürdü. İnternet üzerinden kitle bağışıyla gönüllü katkıları topladık. Bağış yapanlara, gönderdikleri miktara göre oyun gönderdik. Ben ilk başta çok mütevazı bir hedef koymuştum, 500 pound gibi ama İhtilal 3 bin pound topladı. Eğer bin pounda ulaşırsak daha kaliteli bastıracağım dedim. 2 bine ulaşırsak da oyuna özel zar bastıracağım dedim. Kırat ve 6 Ok’lu zarlar hikayesi oradan çıktı. O zaman daha fazla ilgi oldu.

‘DEVRİM ARABALARI FİLMİNDEN ETKİLENDİM’

• İttihat oyununuzda 2. Abdülhamit’e karşı mücadele eden İttihatçılar var. O oyun da siyasi içerikli. İnsanların oyunlarınıza ilgisi nasıl?

Tema olarak bunlar siyasi ama oyun mekaniği olarak aslında hepsi birbirinden farklı. Mesela İhtilal de aslında savaş oyunu diye geçer çünkü köşe kapmaca var. Aslında strateji oyunu. Belli kurum ve bölgeleri ele geçirme oyunu. İttihat ise blöf oyunu. İttihat oyunun başında roller dağıtılır. Kimin neci olduğunu bilmezsiniz. İttihatçılar bile birbirini bilmiyor. Sina Akşin güzel anlatır, o dönemin siyasi koşulları gereği İttihatçılar da birbirlerini tanımaz. Kolay değil, kaç yüzyıllık imparatorluğa yeni bir düzen getiriyorlar. Çağdaş Türkiye tarihinde önemli bir yerdeler. Mekanikleri de biraz öyle yazmak gerekti. Oyunda bir tek Abdülhamit’i biliyorsunuz. Kim hafiye kim İttihatçı kim komitacı bilinmiyor. Üçüncü oyunum İnkılap da bir köşe kapmaca oyunu ama asıl olarak üretim oyunu. Türkiye’nin üreten ulus devlete giden sürecini anlatan bir oyun. Kömür ve demir çıkarıp çelik yapıyorsunuz. Pamuk çıkararak tekstil yapıyorsunuz. Sürekli üreterek ve dönüştürerek sanayileşiyorsunuz ve bunun üzerinden puan kazanıyorsunuz. İnkılap’ı aslında 2009’da hazırlamaya başladım. O yıl Devrim Arabaları filmi vizyona girdi ve orada anlatılanlar beni çok etkiledi. Oradaki mücadele, ruh çok önemliydi benim için. O mühendislerin yakasında İTÜ rozetini görerek İTÜ’ye girmek istedim.

• Bu içeriklerle oyun üretme sebebiniz nedir?

Türkiye tarihini anlatmak. En başta da dedim, ben her şeyden önce Türkçe oyun yapıyorum. Türkiye tarihine ilgiliyim. Hala araştırırım. Lisede de en iyi derslerim fizik ve tarihti. Benim 1 numaralı davam Türkiye’deki oyuncuların (gamerların) artmasını sağlamak. Bunun da yolu Türkçe ürün ve insanlara yakın gelebilecek bir oyun. Herkes Türk siyasi tarihiyle ilgileniyor. İnsanların Türkçe oyun oynama ihtimali, İngilizce oyun oynama ihtimalinden daha fazla. İnsanları bu hobiye yöneltmek için hep Türkiye üzerinden gitmek istedim. İhtilal, İttihat ve İnkılap bu doğrultuda çıktı. Şimdi İstiklâl’i de hazırlıyorum. O da Kurtuluş Savaşı’nı konu alıyor. İşler yolunda giderse 30 Ağustos’ta duyurmak istiyorum. Onunla birlikte Türkiye tarihi serisini tamamlamış olacağım. Ondan sonra oyun tasarlar mıyım, bilmiyorum.

• Siz bu oyunları üreterek aslında Türkiye’deki üretim kültürünün gelişmesini amaçlıyorsunuz. Bir röportajınızda, Türkiye’de zar üretimi olmamasına rağmen onları da burada üretme konusunda ısrarcı olduğunuzu söylüyorsunuz. Bu ısrarınızın sebebi nedir?

Türkiye sanayi konusunda bazı trenleri kaçırdı gibi. Türkiye’nin burjuvazisi bile o treni yakalayamıyor. Ben bu konuda kamunun hamleler yapması gerektiğini düşünüyorum. Bir şeyleri değiştirebilecek konumda değilim. Ama yapabileceğim şeyler var. Bir oyuncak üretiyorum, onun parçalarını da Çin’den getirtmeyeyim. Bazı sıkıntılar üst üste gelince kolay olmadı bu süreç. Ama biz şu konuda netiz: Türkiye’de üreteceğiz, Türkiye’de satacağız, başarabilirsek ihraç edeceğiz. Bütün çözümleri Türkiye’de bulmak bizim için 1 numaralı kural.

TUNCA ZEKİ BERKKURT KİMDİR?

10 Aralık 1988 Adana’da doğdu. İlkokulu İstanbul’da okudu. Kadıköy Saint Joseph Fransız Lisesi mezunu. Üniversitede İTÜ Makine Fakültesini kazandı. Yüksek lisans ve doktorada da aynı yerde devam etti. Hala mekatronik alanında doktora yapmaya devam ediyor. 2014’ten bu yana Işık Üniversitesi’nde araştırma görevliliği yapıyor. Masaüstü oyunlarına 2002’den beri ilgisi var. 2009’da 3. nesil kutu oyunlarıyla tanıştı. O tarihten itibaren Türkiye tarihiyle ilgili bir oyun hazırlamak istiyordu. 2015’te ilk oyunu İhtilal çıktı. 2017’de ikinci oyunu İttihat basıldı. İki oyunun da baskısı tükendi. 2019’da üçüncü oyunu İnkılap duyuruldu ama salgın nedeniyle baskısı ertelendi. Büyük ilgi gören oyunu İhtilal ikinci baskısını yaptı. Bu yaz sonunda İnkılap’ın baskısını yapmayı hedefliyor.

‘MAGAZİN İZLEYECEKLERİNE BUNU OYNASINLAR’

• İnsanların sizin oyunlarınıza ilgisi, satış sayılarına nasıl yansıdı?

İlk başta çok amatör yaklaştım. 2015’te İhtilal’in ilk baskını yaparken şöyle bir düşüncem vardı: Bu oyunu 200 kişi oynar, bunun 100’ünü zaten tanıyorumdur. Ama öyle olmadı, İhtilal’in ilk baskısı 2 bin sattı. Dünyaca ünlü oyun CATAN bile ilk baskısında bu kadar satmamıştı. Üniversitelere, oyun kulüplerine ücretsiz de gönderdik. Çünkü öğrencilerin bütçeleri yeterli olmayabiliyor. Ben de oradan geçtiğim için öğrencileri anlayabiliyorum. En azından kulüplerinde birer tane olsun istedim. İnsanlar Survivor, magazin programı izleyeceklerine bu oyunu oynasınlar. Hobilere sahip insanların sayısı arttıkça Türkiye’nin daha büyük bir toplum olacağını düşünüyorum. Oyun oynadıkça insanlarda algoritma algısı, strateji kurma vb. özellikler artıyor.

• İhtilal’i almak isteyenler nereden edinebilirler?

Beşiktaş Pegasus Oyun Kulübü, Kadıköy Goblin Kafe, Ankara’da Da Vinci Oyun Kulübü, İzmir’de de D20 Oyun Kulübü’nden alabilirler. Onun dışında goblin-store.com ve d20tabletopgames.com internet sitelerinde de edinebilirler. İnkılap basıldığında o da orada satılacak. Eğer İttihat’ın 2. baskısını yaparsak o da orada olacak.