İKSV çeviri ödülü Süleyman Doğru’ya

Ödül gerekçesi IKSV Seçici Kurulu tarafından şöyle açıklandı: "İKSV Seçici Kurulu, 2021 Talât Sait Halman Çeviri Ödülü'ne Perulu romancı Mario Vargas Llosa'nın 1981 tarihli çetrefilli, çok katmanlı tarihi romanı Dünya Sonu Savaşı'nı Türkçeye olağanüstü bir sabır ve yaratıcılıkla çeviren Süleyman Doğru'yu layık bulmuştur.
Yıllardır çok sayıdaki kitabı Can Yayınları tarafından İspanyolcadan Türkçeye çevrilen 2010 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar Mario Vargas Llosa'nın dört büyük tarihsel romanından biri olan Dünya Sonu Savaşı, bizi kuraklığın ve köleliğin pençesinden kurtulmaya çalışan 19. yüzyıl Brezilya'sında yoksulları dinî söylemleriyle sürükleyen karizmatik bir figürün, aşırı dinci Vaiz Antônio'nun dünyasıyla tanıştırıyor. Dünyanın sonunun geldiğini vaaz eden, ihtişamlı ve acımasız Brezilya İmparatorluğu'nun çöküşünü şeytan ve karanlık dış mihrakların bir oyunu olarak açıklayan Antônio, onu ölümüne destekleyen taraftarlar ediniyor. Takipçilerinin devletin askerî güçleriyle mücadeleleri, gittikçe acımasızlaşan bir şiddet sarmalı yaratıyor.Tarihin motifleri içinde bireyin sancılarını ve özgürlük mücadelelerini resmetmenin ustası Mario Vargas Llosa'nın bu kitabını Şilili romancı Roberto Bolaño onun başyapıtı olarak nitelendirmiş, Amerikalı eleştirmen Harold Bloom ise Batı kanonunun yapıtaşlarından biri olarak tarif etmişti.
Süleyman Doğru, epik sahneleri, karmaşık diyalogları, yoğun karakter çözümlemeleri ve kılı kırk yaran tarihî detaylarıyla 850 sayfayı aşan bu büyük 20. yüzyıl romanını Türkçeye çevirirken hem İspanyolca hem de Portekizceye olan hâkimiyetini göstermiştir.
Doğru, yer ve kişi isimlerini Portekizce vererek kitapta yansımasını bulan kültürel bir ayrışmaya yerinde bir çözüm bulmuş, diyalogları ve tasvirleri çevirirken hem orijinal metne sadık hem de yaratıcı olmayı başarmıştır. Sözcük seçimleri, şiirsellik, ima ve mecaz gibi unsurların hakkını vermiş, Vargas Llosa'nın diline ve üslubuna, tasvir ettiği dünyanın kültürüne hâkim bir çevirmen olarak yazarın kullandığı dille uyumlu bir ritim tutturmuştur. Doğru, bu girift metindeki Hıristiyanlıkla ilgili kavramları ve terimleri Türkçeye taşımaktaki başarısıyla da övgüyü hak etmektedir. Bütün bu becerileriyle, teknik ve estetik açıdan İspanyolcadan Türkçeye çevrilen roman külliyatına benzersiz bir katkı sunmuştur."Başkanlığını yazar Doğan Hızlan'ın üstlendiği Talât Sait Halman Çeviri Ödülü Seçici Kurulu; yazar, çevirmen ve eleştirmen Sevin Okyay; yazar ve çevirmen Ayşe Sarısayın; yazar ve çevirmen Yiğit Bener ile yazar ve çevirmen Kaya Genç'ten oluşuyor.
Güncel kültür-sanat üretimini teşvik etmek amacıyla, 2015'te başlatılan Talât Sait Halman Çeviri Ödülü daha önce Siren İdemen, Ahmet Arpad, Fuat Sevimay, Ülker İnce, Gökhan Sarı (Jüri Özel Ödülü), Ebru Erbaş, Kamil Kayhan Yükseler ve Erdem Kurtuldu'ya sunulmuştu.

DÜNYA SONU SAVAŞI

On dokuzuncu yüzyıl Brezilya'sının derinliklerinde Canudos adlı bir yer vardır; dünyanın bütün lanetlilerinin, hayat kadınları, dilenciler, haydutlar ve her tür paryanın evidir burası. Tarih ve medeniyetin tamamen yok edildiği bu bölge paradan, vergiden, evlilik kurumundan, nüfus sayımından muaftır. Bu yanıyla devrimci ruhun en saf hali için bir kazan, gerçek anlamda özgürlükçü bir cennetin potansiyelini taşıyan ve Brezilya hükümetinin ne olursa olsun yok etmeye ant içtiği bir eyalettir.

Belki de en iddialı ve trajik olan bu romanında Mario Vargas Llosa, Canudos'u gerçeklerden yola çıkarak yorumluyor. Toplum ile iktidar arasındaki sonu gelmez ve dehşet verici savaşın her iki tarafına da ışık düşürüyor. Böylece Latin Amerika'nın devrimci geçmişini; tutku, şiddet ve fanatizmle birlikte gelen yıkımı anlatan unutulmaz bir roman çıkıyor ortaya.