İlan pastası bölünecek gazeteler dara düşecek

Aydınlık gazetesi avukatlarından İbrahim Erdoğan, TBMM Adalet Komisyonunda tartışmalarla kabul edilen Basın Kanunu Teklifini değerlendirdi. Gazete ihale ilanlarının icra memurlarının tasarrufuna bırakılacak olmasının ve internet sitelerine de ilan verilmesinin ilan gelirlerinde azalma yaratacağına dikkat çekti. Erdoğan, teklifin en çok tartışılan hapis cezası getiren maddesinde “iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ile ilgili gerçeğe aykırı bilgi” ifadesinin ayırt edilmesinin kolay olmadığına da değinerek, Anayasa Mahkemesinin de bu duruma işaret eden kararları olduğunu hatırlattı.

YAYIM DURDURMA YETKİSİNİN BİK'E VERİLMESİ SAKINCALI

Kanun teklifine göre basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının hızlı ve etkin bir şekilde tebliğinin sağlanması amacıyla; süreli yayınların çıkarılması için, kaydedilmek üzere verilecek beyanname artık Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumuna verilecek. Erdoğan, teklif maddesinin sakıncalı olduğunu “Yargı organlarının dahi istisnai olarak kullandıkları bu yayım durdurma yetkisinin BİK gibi idari bir kurula verilmesi sakıncalı bir değişiklik olmuş” şeklinde ifade etti.

Düzenlemeye göre basın kartı talep edenlerden, sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması şartı da aranacak. Bunun gazetecilere ekonomik sıkıntı yaratabileceğine işaret eden Erdoğan, “Mevcut ekonomik koşullarda çeşitli nedenlerle işsiz kalan gazetecilerin aylarca işsiz kalabildikleri düşünüldüğünde onların basın kartı haklarını tehlikeye sokabilecek böyle bir değişikliği sakıncalı buluyorum” dedi.

İLAN GELİRLERİNDE AZALMA

Erdoğan, internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlanabilmesine imkân sağlanmasına yönelik düzenlemenin olumlu olduğunu ancak kriterlerin belli olmamasının sorun yaratabileceğini söyledi.

Düzenlemeye göre; İcra ve İflas Kanunu kapsamındaki taşınır, taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip edilemeyeceğinin takdir yetkisi icra memurluklarının tasarrufuna bırakılacak. Bu ilanların internet haber sitelerinde de yayınlatılması amaçlanıyor. Erdoğan, ilan gelirlerinin azalacağına işaret ederek, “Gazetelerde yayınlanan ilanların büyük çoğunluğu taşınır ve taşınmaz ihale ilanları olduğundan bu hususun icra memurlarının tasarrufuna bırakılacak olması ister istemez ilan sayısında ve dolayısıyla ilan gelirlerinde ciddi bir azalma yaratacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

KEYFİLİĞE VARABİLECEK KAVRAMLAR

Erdoğan, teklifin en çok tartışılan “Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacak” içerikli maddesini de değerlendirdi. Hâkime geniş takdir yetkisi verildiğine işaret eden Erdoğan, şöyle sürdürdü:

“Burada hâkime çok geniş bir takdir yetkisi veriliyor. Ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ile ilgili gerçeğe aykırı bilgi kolay tanımlanabilir bir kavram değil. Özellikle kamu düzeni ve iç güvenlik kavramları Anayasa Mahkemesinin bir kararında da haklı şekilde belirtildiği üzere; uygulayıcıların kişisel görüş ve anlayışlarına göre genişleyebilecek, öznel yorumlara elverişli, bu nedenle de keyfiliğe dek varabilecek çeşitli ve aşamalı uygulamalara yol açacak genel kavramlardır. Kamusal güvenliği sağlamak adına böylesi bir suç ihdası özgürlükleri daraltma, dolayısıyla kimi özgürlüklerin kullanılmasını imkansız kılma potansiyeli taşıdığı kanaatindeyim.”

İNTERNET ÇALIŞANLARININ MAĞDURİYETİ GİDERİLECEK

Teklife göre, internet haber siteleri ile basın kartına ilişkin hususlar Basın Kanunu'nun kapsamına alınarak radyo, televizyon, kamu kurum ve kuruluşlarındaki personellerin basın kartı almasının önü açılıyor. Gün geçtikçe daha yaygın bir şekilde basın faaliyeti yürüten internet haber sitelerinin yasal zemine kavuşmasının olumlu olduğuna işaret eden Erdoğan “Site çalışanlarının çok küçük nüanslar haricinde aynı görevi yapıyor olmalarına rağmen yazılı basın çalışanlarının basın kartı ve benzeri özlük imkanlarından faydalanamamasından kaynaklı mağduriyet böylelikle giderilmiş olacak” değerlendirmesinde bulundu.

İLETİŞİM BİLGİLERİNİN YAYINLANMASI OLUMLU

İnternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi gibi bilgilerin ana sayfada "iletişim" başlığı altında bulundurulmasına ilişkin düzenlemenin yerinde olduğuna değinen Erdoğan, şöyle dedi:

“Haber konusu edilen kişi ve kuruluşların cevap ve düzeltme hakkının, kişilik haklarına yönelik hukuka aykırı müdahalelere ilişkin ceza hukuku ve tazminat hukuku bağlamında şikâyet ve dava haklarını etkili bir şekilde kullanabilmelerine imkanı vermesi olumlu bir değişiklik.”

HABERİN SUNULDUĞU TARİH BELİRGİNLEŞECEK

İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihlerinin, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilmesinin de “Şikâyet ve dava haklarının kullanımında gerek site yöneticileri gerek haber muhatapları açısından büyük önem arz eden bir husus olan ‘haberin sunulduğu tarih’ bu değişiklikle belirgin bir hale gelecektir” değerlendirmesinde bulundu.

Teklif kapsamında Milli İstihbarat Teşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamına alınacak. TCK'de yer alan suçlara ilişkin içerikler adli mercilere verilecek. Erdoğan, Türkiye'ye yönelik psikolojik saldırıların olduğunu hatırlattı. Aynı zamanda kişilerin “onur, şeref ve haysiyetlerine” yönelik suçların da işlendiğine dikkat çeken Erdoğan, “Etkin soruşturma yapılabilmesinin önündeki temel engel sosyal ağ sağlayıcıların yapılan yasal düzenlemelere karşın Türk soruşturma makamlarından bilgi gizlemeleridir. Bu kurumları Türk Adli makamlarıyla işbirliğine zorlayacak her türlü regülasyonun yararlı olacağı kanaatindeyim” dedi.