İlber Ortaylı önerdi! Hayatınızı değiştirecek 50 kitap...

Tarihçi İlber Ortaylı, köşe yazılarında, katıldığı programlarda tarih, edebiyat, seyahatname gibi pek çok farklı alanda kitaplar öneriyor. Bazıları çok bilenen ve sevilen bazıları ise ilk defa okuyacağınız kitaplar olabilir. İşte İlber Ortaylı'nın önerdiği o kitaplar...

1) SAVAŞ VE BARIŞ - LEV TOLSTOY

Savaş ve Barış, yazıldıktan kısa bir süre sonra neredeyse tüm dünya dillerine çevrilen, aradan geçen yüz elli yılda evrensel edebiyatın başyapıtı hâline gelen dev bir eser… Bir roman değildir, tarihsel bir anlatı değil, belgesel değil, felsefe kitabı değil, Rus toplumunu anlatan sosyolojik bir inceleme değil, bir dönem romanı, savaş ya da aşk romanı değildir. Çünkü bunların hepsidir Savaş ve Barış.

2) TARİH NOTLARI - BERNARD LEWİS

Bernard Lewis 102 yıllık hayatı boyunca uluslararası Siyonizm ve İsrail devletine hizmet etmişti. “İsrail İçin Milli Yahudi Kitap” ödülünü alan Lewis, ABD ve İngiltere için casusluk yaptığı da bilinmektedir.

3) İSLAM UYGARLIKLARI TARİHİ - CORCİ ZEYDAN

İslam tarihinin, ağırlıklı olarak da Osmanlı öncesi dönemin ele alındığı bu ünlü eserinde Corci Zeydan, İslam uygarlığı ve Arap halkları konusunda hayli zengin bir kaynak sunuyor.

4) TİMURLENK - BEATRİCA FORBES MANZ

Avrasya’nın her köşesinde bir kasırga gibi esen Timurlenk, bozkır fatihlerinin sonuncusuydu. Dünya tarihinde ömrünün neredeyse tamamını seferlerde geçirmiş savaşçı-hükümdar karakteri için akla gelen ilk isimlerdendir. “Kuvveti sonsuz” olarak nitelendirilen ordularıyla 1382’den 1405’e kadar çok geniş toprakların tozunu dumana katmıştır. Delhi’den Moskova’ya, Orta Asya’dan Tanrı Dağları’na, Anadolu ve Toroslar üzerinden Avrasya’ya kadar yeni fetihler için karşısına çıkan güçleri hallaç pamuğu gibi oradan oraya savurmuştur. Şüphe yok ki birçok kadim şehri de yerle bir etmiş, bazılarını ise kudretinden esirgemiştir.

5) DİVAN - FUZULİ

XVI. yüzyılda yaşamış olan Fuzûlî (ö. 963/1556) Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biridir ve üç dilde (Türkçe, Farsça ve Arapça) eserler telif etmiş, şiirler yazmıştır. Fuzûlî’nin Türkçe Dîvân’ında 1 dibace, 42 kaside, 294 gazel, 2 terci-bend, 2 müseddes, 2 tahmis, 3 muhammes, 3 murabba, 42 mukatta, 76 rubai bulunmaktadır. Dîvân’daki kasideler arasında yer alan “sabâ”, “su” ve “hançer” redifli na‘tlar ile hem bir na‘t hem de methiye özelliği gösteren “gül” kasidesi türlerinde birer şaheser sayılabilecek nitelikte şiirlerdir.

6) İNCE MEMED SERİSİ (4 KİTAP) - YAŞAR KEMAL

Otuz iki yıllık bir zaman diliminde yazılan İnce Memed dörtlüsü, düzene başkaldıran Memed'in ve insan ilişkileri, doğası ve renkleriyle Çukorava'nın öyküsüdür. Yaşar Kemal'in söyleşiyle "içinde başlakdırma kurduyla doğmuş" bir insanın, "mecbur adam"ın romanı.

7) DOĞU BATI DİVANI - JOHANN WOLFGANG VON GOETHE

“Batı-Doğu Divanı”, Goethe’nin, hazırlıklarına 1814’de İranlı şair Hâfız’ın “Divanı”nı Hammer çevirisinden okumasıyla başlamış sayılmaktadır. Bu çeviriyle önünde açılan Müslüman Şark dünyasını Batı’nın orientalistik (Şarkiyat) araştırmalarıyla temellendirmiştir. Öte yandan Alman edebiyat dünyası da başta Herder olmak üzere kendisini dünya insanlık tarihine açılmak gibi bir ufuk genişletmesine hazırlamıştı.

8) OSMANLI İMPARATORLUĞU - HALİL İNALCIK

"Milletleri millet yapan tarihleri ve kültürleridir. Tarihsiz bir millet, kişiliğini kaybetmiş bireye benzer. Osmanlı tarihi, Türk tarihinin görkemli bir dönemidir." Halil İnalcık

9) AUGUSTUS – ADRİAN GOLDSWORTY

İngiliz tarihçi Adrian Goldsworthy bu biyografide, antik kaynaklardaki derin bilgisinden yararlanarak, Augustus’un uzun hayatını daha önce hiç olmadığı kadar detaylı bir şekilde anlatıyor. Sıra dışı karakteriyle, dostlarıyla-düşmanlarıyla, kazandığı zaferlerle, Roma İmparatorluğu’nu yenileme girişimleriyle, gençliğindeki savaşçı ve ihtiyarlığındaki bilge ruhuyla bambaşka bir Augustus portresi çiziyor.
Augustus: Roma’nın İlk İmparatoru, dünya tarihine damga vurmuş bir lideri yakından tanımak isteyen tarih severler için son derece sürükleyici bir başucu kaynağı…

10) TÜRKLERE GÜVENDİLER - ENDER ARAT

Tarih boyunca Türk topraklarına sığınanlar: Macarlar, Polonyalılar, Museviler, Almanlar, Avusturyalılar, Fransızlar, İtalyanlar, Estonyalılar, İspanyollar, Ruslar, Arnavutlar, Kırım Tatarları, Çerkesler, Abhazalar, Romenler, Gürcüler, Azeriler, Hintliler, İranlılar, Suudi Arabistanlılar, Kazaklar, Afganlar, Cezayirliler, Tunuslular, Moritanyalılar, Boşnaklar, Karadağlılar, Hıristiyan Topluluklar, Sırplar, Yunanlılar, Irak'tan kaçan Kürtler, Suriyeliler

11) DENGE OYUNU - SELİM DERİNGİL

Türkiye'nin İkinci Dünya Savaşı yıllarındaki dış politikası, en kritik zamanlarda bile, görece küçük bir ülkenin diplomatik başarısı sayesinde dünyanın büyük güçlerine sözünü geçirebildiğinin canlı kanıtıdır. Türkiye o yıllarda çevresini saran yıkım ağının dışında kalmayı başardı; çünkü dış politikayı yönetenler savaşın dışında kalmak düşüncesinin rehberliğinde hareket ettiler. İsmet İnönü, Numan Menemencioğlu, Şükrü Saracoğlu gibi devlet adamları dış politikada hep gerçekçiliği ön plana aldılar, kararlı bir "denge oyunu" oynadılar. Selim Deringil Avrupa çapındaki bu oyunu belgelerle anlatıyor.

12) BABİL KULESİ'NDE BULUŞALIM - MEHMET NURİ YILDIRIM

Emekli Büyükelçi Mehmet Nuri Yıldırım'ın gözlemleriyle, 40 yıllık meslek hayatından dünya dillerine dair anılar...

13) ATATÜRK - ANDREW MANGO

Modern Türkiye'nin Kurucusu Mango'nun uzun zamandır beklenen Atatürk adlı kitabı, Remzi Kitabevi yayınları arasında yerini aldı. Türkiye'nin, bağımsızlığı ve varoluş yolunda Atatürk gibi bir liderle yakaladığı olağanüstü şansı irdeleyen bu kitap, onu salt lider yanıyla değil, yakın çevresi ve insan ilişkileriyle de yansıtıyor. Aynı zamanda dönemin toplumsal yapısı ve güç dengelerine de açıklık getiren kitap, onun karizması, zaafları, kadınlarla olan ilişkileri, dostlukları, nefretleri, iyilikleri ve hatta kıskançlıklarıyla bir insan olduğunun altını çiziyor. Uzman bir yazar, nesnel bir yapıt: İşte Atatürk'ün yaşamı ve mücadelesi...

14) OSMANLI VE AVRUPA - HALİL İNALCIK

“15. ve 16. yüzyıllar Avrupa’sı, zamanın büyük politik-ekonomik gücü Osmanlı’yı hesaba katmadan anlaşılamaz.”
“Avrupa tarihiyle Osmanlı tarihi iki paralel tarihtir; bu nedenle iki dünyanın tarihi karşılaştırmalı olarak incelenmelidir.” Halil İnalcık

15) YENİÇERİLER - GODFREY GOODWİN

Kitap, Yeniçeri Ocağı'nın köklerini ve Balkan ülkelerinden dikkatle seçilen gençlerin devşirilmelerini inceleyerek başlıyor ve bu devşirmelerin hizmet ettiği Osmanlı Devleti'nin temel direklerini oluşturan güçleri tanıtıyor. Ardından Osmanlı İmparatorluğu'nun ordu düzenini ele alarak bu seçkin askerlerin zaferden zafare koştukları ve Macaristan'ın fethiyle Tuna boylarına dayanıp ünlerinin zirvesine ulaştıkları dönemi anlatıyor.

16) OSMANLI BİLİM MİRASI - EKMELEDDİN İHSANOĞLU

Ekmeleddin İhsanoğlu, Kılıçdaroğlu tarafından 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerde son dakika aday gösterilmiştir. Bu durum parti içerisinde bir çok tartışmaya neden olurken Kılıçdaroğlu'nun seçmene "tıpış tıpış sandığa gidip oy vereceksiniz" sözlerini söylemesi daha büyük bir tartışmanın fitilini ateşlemişti.

17) TARTARİCA - KOLEKTİF

Bilimsel sorumluluğunu Tataristan Mercani Tarih Enstitüsü Başkanı Rafail Hakimov’un üstlendiği kitabın, Türkçe yayınlanması projesinin yöneticiliğini Marmara Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Fahri Solak yaptı. Eserin Türkçeye çevirisi ise Mimar Sinan Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. İlyas Kemaloğlu tarafından gerçekleştirildi. Türk ve Tatar tarihi açısından büyük öneme sahip olan prestij boy kitap, yaklaşık 678 sayfadan oluşuyor.

18) GEÇ ANTİKÇAĞ DÜNYASI - PETER BROWN

Peter Brown’un zarif ve kışkırtıcı metni, çok sık rastlamadığımız olağanüstü güzel görsellerle desteklenmiş. Akademik olduğu kadar şık bir kitap.

19) MAVİ YOLCULUK - AZRA ERHAT

“Mavi yolculuğu anlatmak zordur, mavi yolculuğu yaşamak gerek.
Tam yirmi yıldır, onar, on beşer kişilik gruplarla, dünyanın birçok ülkelerinden gelme genç yaşlı insanlarla mavi yolculuk yaparız.
Aramızda sanatçılar, yazarlar, öğretmenler, her meslekten insan bulunur. Birçoğu öğrenci ya da çocuktur, ama nereden gelmiş olurlarsa olsunlar, çevreleri, yaşları ne olursa olsun, hepsi iki üç hafta süren mavi yolculuk dönüşünde başka bir insan olarak çıkarlar karaya. Gözleri güzellikle, gövdeleri sağlıkla, ruhları mutlulukla dolmuştur (1962).”

20) GÖKBÖRÜ'NÜN İZİNDE - AHMET TAŞAĞIL

Onlar varlıklarının anlamını seferde buldular. Nice zamanlar içinde nice mekanlara sahip oldular. Tarifi mümkün olmayan büyüklükteki toprakları bazen ayak sesleriyle bazen de nal sesleriyle aştılar. Kondular, göçtüler. Kurdular, yıkılınca tekrar yaptılar. Hiçbir zaman vazgeçmediler. Ne olacağını değil, daima nasıl olacağını düşündüler. Türkler.

21) DOĞU SEYAHATNAMESİ - RİCOLDUS DE MONTE CRUCİS

Onlar varlıklarının anlamını seferde buldular. Nice zamanlar içinde nice mekânlara sahip oldular. Tarifi mümkün olmayan büyüklükteki toprakları bazen ayak sesleriyle bazen de nal sesleriyle aştılar. Kondular, göçtüler… Kurdular, yıkılınca tekrar yaptılar… Hiçbir zaman vazgeçmediler. Ne olacağını değil, daima nasıl olacağını düşündüler. Türkler...
İslam Öncesi Türk Tarihi ve Orta Asya Tarihi alanlarının uzmanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, tarihin peşinden ve Türklerin izinden gidiyor, engin coğrafyaları adımlıyor, Türklerin gizemli tarihini yeniden yazıyor.

22) SEYAHAT JURNALİ - ALİ BEY

Seyahat Jurnali, Direktör Ali Bey'in 1885 ila 1888 yıllarını kapsayan seyahatinin notlarını içeren, gezi yazısı türündeki eseri. Direktör Ali Bey, bu seyahatinde resmi görevle 1885 yılında İstanbul'dan yola çıkmış ve deniz yoluyla İskenderun'a gelmiştir.

23) ZEYTİNDAĞI - FALİH RIFKI ATAY

1885-1888 yılları arasında Düyûn-ı Umûmiye’deki bir görev nedeniyle İstanbul’dan yola çıkılan seyahatte, Irak ve Hindistan gibi uzak memleketlerin coğrafi, demografik ve kültürel özelliklerinin, yaşanılan bazı ilginç olayların kıvrak zekayla, mizansen bir üslupla veya güçlü gözlemlerle kağıda aktarılmasının güncesi…

24) OSMANLI İMPARATORLUĞU VE İSLAM - AHMET YAŞAR OCAK

Bu çalışmanın tespitlerinden biri de Osmanlı medresesinin İbn Arabîci bir gelenek üzerine kuruluşu ve bunun bütün Osmanlı asırlarını nasıl etki altına aldığı meselesidir.

25) OSMANLI TARİHİNDE EFSANELER VE GERÇEKLER - HALİL İNALCIK

Halil İnalcık kitabına Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde Rumlarla olan irtibat, İzmir’i fethedip Bizans’ı ürküten Türk komutanı Çaka Bey, son araştırmalar eşliğinde Ertuğrul Gazi’nin gerçek hikâyesi gibi kuruluş döneminin en önemli sayfalarıyla başlıyor.

26) Anadolu'da Roma Hakimiyeti - Gürkan Ergin

27) Roma: Kartalların İmparatorluğu - Neil Faulkner

28) Ortaçağ (1. Cilt) – Umberto Eco

29) Osmanlı Dönemi Kırım Hanlığı – V. D. Smirnov

30) Dünya Tarihi – Clive Ponting

31) Karamazov Kardeşler - Fyodor Dostoyevski

32) Modern Türkiye'nin Doğuşu - Bernard Lewis

33) Belgrad 500 Yıl Sonra - Süha Umar

34) Sultanın Paşaları – Oliver Bouquet

35) Bostan - Sâdî-i Şirâzî

36) Sultan Alp Arslan - Cihan Piyadeoğlu

37) Devleti Aliyye (5 cilt) - Halil İnalcık

38) Yavuz Sultan Selim - Feridun Emecen

39) Yeniçeriler - Reşat Ekrem Koçu

40) Suyu Arayan Adam - Şevket Süreyya Aydemir

41) Milli Mücadele Başlarken - Tayyip Gökbilgin

42) Puslu Kıtalar Atlası - İhsan Oktay Anar

43) Vanya Dayı - Anton Çehov

44) Savaş Günlükleri - Kont Galeazzo Ciano

45) Yüzbaşının Kızı - Aleksandr Puşkin

46) Kral Lear - William Shakespeare

47) Kanuni'nin Yahudi Bankeri - Aaron Nommaz

48) Ortadoğu - Bernard Lewis

49) Türk Sanatı - Oktay Aslanapa

50) Modern Türkiye Tarihi - Carter V. Findley