'İlişkileri düzeltecek' Nuland'ın sicili

ABD Dışişleri Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland, ismini Ukrayna krizinin başından beri çok sık duyduğumuz bir Amerikan diplomatı. Oliver Stone’un Ulusal Kanal’da yayınlanan belgesellerini izleyenler, Maidan Darbesi’ndeki rolünü de bileceklerdir. ABD’nin ‘darbe meleği’ Nuland önceki gün başkent Ankara’da üst düzey temaslarda bulundu. Önce Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ile bir heyet görüşmesi yapan Nuland, ardından Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir araya geldi.

Nuland’ın Ankara seferinin ardından Dışişleri Bakanlığı’ndan bir basın açıklaması geldi. ABD’yle ortak imzayla yapılan açıklamada Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması’nın 4 Nisan 2022 itibariyle çalışmaya başladığı duyuruldu ve “heyetlerarası görüşmede, ekonomik ve savunma işbirliği, terörle mücadele, bölgesel ve küresel meseleler dahil olmak üzere iki ülkenin ortak çıkarlarının bulunduğu konu başlıkları gözden geçirildiği” kaydedildi.

Amerikan Dışişleri Müsteşarı’nın Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’la yaptığı görüşmenin ardından “Türkiye-ABD Stratejik Mekanizmasının hayata geçirilmesinden duyulan memnuniyet dile getirildi. Bu mekanizmanın ikili ilişkilerin seyrine pozitif etki yapacağı beklentisi ifade edildi.” açıklaması yapıldı.

Türk medyasında da sıcak fotoğraflar ve olumlu satır arası mesajlar ile bu doğrultuda bir iyimserlik havası estirildi. Ancak Victoria Nuland’ın geçmişi ve eylemleri, Türkiye-ABD ilişkilerini düzeltmek için umut bağlanacak son insan olduğunu gösteriyor.

BAYAN NULAND KİMDİR?

Victoria Nuland, ABD’ye göçmüş Ukrayna Yahudisi bir ailenin kızı olarak 1961’de dünyaya geldi. Brown Üniversitesi’nde Rus dili ve edebiyatı üzerine diploma alan Nuland, 1993-1996 arasında ABD Dışileri Bakan Yardımcısı Strobe Talbott’un özel kalem müdürlüğünü yaptı. 2003-2005 arasında Başkan Yardımcısı Dick Cheney’in dış politika başdanışmanlığı görevini yürüten Nuland, Irak işgali sırasında etkin bir rol oynadı. Bush’un başkanlığında 2005-2008 arası ABD’nin NATO Büyükelçisi olarak görev yaptı ve NATO’nun doğuya doğru genişlemesi için yoğun faaliyet yürüttü. 2011’de Dışişleri Sözcülüğü, 2013’ten 2017’ye kadar ise Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığı yaptı. Bu süre zarfında üstlendiği en önemli görev Ukrayna’daki 2014 Maidan darbesinin başarıya ulaştırılması oldu.

Nuland, aynı zamanda ABD’nin dünyada renkli devrim ve darbeleri fonlamak için kurduğu Ulusal Demokrasi Vakfı’nın (NED) kurul üyesi. Nuland’ın eşi Robert Kagan ise ABD’nin tüm dünyada askeri müdahalelerle kurmayı planladığı Yeni Amerikan Yüzyılı Projesi’nin kurucu başkanı. Gölge CIA olarak adlandırılan Dış İlişkiler Konseyi’nin (CFR) de kıdemlilerinden.

Nuland’ın Türkiye açısından en dikkat çeken yönü, Kıbrıs’tan HDP-PKK’ya en temel milli güvenlik konularında Türkiye’nin karşısında yer alan tezlerin ateşli bir savunucusu olması.

KIBRIS VE KARABAĞ’DA ‘KIŞKIRTICILIKLA’ SUÇLADI

Nuland, ABD Kongresi’nde 21 Temmuz 2021’de düzenlenen ‘Türkiye Oturumu’nda Kıbrıs ve Karabağ Savaşı konusunda Türkiye’ye cepheden karşı mesajlar verdi.

Erdoğan'ın ve KKTC yetkililerinin Kıbrıslı Türkler’in Maraş'ın bazı kısımlarını kontrol etmesine izin vermelerini kınadıklarını belirten Nuland, “ABD bu eylemi kışkırtıcı, kabul edilemez ve çözüm müzakerelerinin yeniden başlamasına zararlı görüyor.” dedi. Kıbrıs’ta iki devletle çözüme “kesinlikle karşı olduğunu” belirten Nuland, “Adayı iki bölgeli, iki toplumlu bir federasyon olarak yeniden birleştirmeye yönelik Kıbrıs liderliğindeki kapsamlı bir çözüm, kalıcı barış ve istikrarın tek yoludur.” diye konuştu.

Dağlık Karabağ’da geçen yılki çatışmalarda Türkiye dahil üçüncü tarafların oynadığı rolün bölgesel gerilimi daha da artırdığını vurgulayan Nuland, “Uzun vadeli istikrarı tehdit eden bölgesel çatışmalarda kışkırtmalardan kaçınması için Türkiye'ye baskı yapıyoruz.” dedi.

Nuland 2014 yılında ABD adına Kıbrıs’a gitmiş ve “tek devletli federasyon planının yürürlüğe konması” için KKTC ve GKRY Devlet Başkanlarına baskı yaptığı haberlere yansımıştı.

S-400’DE GÖZDAĞI VERDİ

Türkiye'nin Rus S-400 hava savunma sistemini satın almasına ve konuşlandırmasına sert bir şekilde karşı çıktıklarını söyleyen Nuland, Rusya'dan yapılacak herhangi bir yeni büyük silah alımının ek CAATSA yaptırımlarını tetikleme riski taşıdığını açıkça belirttiklerini söyleyerek Türkiye’ye gözdağı verdi. Türkiye’nin S-400 konusunda yeterince zorlanmadığı şüpheleriyle ilgili konuşan Nuland, Türkiye’nin F35 programından çıkartılmasıyla hem güvenlik açısından hem de ekonomik olarak büyük darbe aldığını belirtti. Ayrıca Türkiye S-400’ten vazgeçmeden CAATSA yaptırımlarının kaldırılmasının söz konusu olmayacağı güvencesi verdi.

ERİVAN’DA ‘SOYKIRIM’ ANITINI ZİYARET ETTİ

Nuland, 18 Şubat 2015’te Erivan ziyareti sırasında Tsitsernakaberd Anma Kompleksi içerisinde yer alan sözde Ermeni Soykırımı Anıtı’nı ziyaret ederek mozoleye çiçek bıraktı. Daha sonra “Ermeni Soykırımı Müzesi-Enstitüsü”nü ziyaret eden Nuland, Kurum Başkanı Hayk Demoyan’dan ‘Clara Barton’ altın madalyası aldı. Dönemin Ermenistan Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanıyla da görüşen Nuland, Ermeni yetkililerden ülkenin bağımsızlık davasına verdiği destek sebebiyle övgü topladı.

HDP VE KAVALA’YI SAVUNDU

HDP’nin kapatılması davasıyla ilgili bir soru üzerine de Nuland, terörün siyasi çoğulculuğu elemek ve bir partiyi yasaklamak için bahane olarak kullanıldığını söyledi. Bu konuda siyasi yelpazenin her alanından siyasi liderlerle görüşmelere devam ettiklerini kaydeden Nuland, Türkiye’nin bu tür temel özgürlükleri ve siyasi çoğulculuğu baltalayarak kendi kendisini zayıflattığı yorumunu yaptı.

Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın tutuklulukları sorusuna ise Nuland hem bu iki ismin hem de diğer siyasi tutukluların serbest bırakılması için temaslarda bulunduklarını bildirdi.

UKRAYNA’DA MAİDAN DARBESİNİN KİLİT İSMİ

Victoria Nuland, Ukrayna’da 2014’te yapılan Maidan Darbesi’nin başarıya ulaşmasında kilit bir rol oynadı. O dönem Obama yönetiminin Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcılığını yapan Nuland, Başkan Yanukoviç’in AB’yle görüşme sürecini dondurduğunu ilan etmesi üzerine başlayan olaylardan sonra bizzat Kiev’e gitti. Eylemcilere kurabiye dağıtan Nuland, Svoboda gibi aşırı sağcı partiler ile daha sonra Azak Taburu’na dönüşecek neonazi grupları bir araya getirdi. Nuland’ın görüştüğü isimlerin kaldığı ve protestocuların denetiminde bulunan hotelden yapılan bir keskin nişancı provokasyonuyla Ukrayna yangın yeri oldu ve Devlet Başkanı Yanukoviç ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.

AB’YE AĞIR KÜFÜR

Nuland, Yanukoviç’in yerine yeni başkanın belirlenmesi sürecinde de devredeydi. Bu dönemde sızdırılan bir telefon görüşmesinde, ABD’nin Kiev Büyükelçisi Geoffrey Pyatt ile bu konuyu görüşen Nuland’ın AB’nin sıcak yanaşmadığı Arseniy Yatsenyuk gündeme geldiğinde “sinkaf ederim AB’yi” dediği net bir şekilde duyuluyor. Daha sonra Nuland, Rusya düşmanlığıyla NATO ve AB üyeliğinin en şiddetli savunucusu Yatsenyuk’u geçici başbakan yapmayı başardı.

POLİSLERİ EĞİTTİLER SAVCILARI ATADILAR

Nuland 8 Ekim 2015’te ABD Senatosu’nun Dış İlişkiler Komitesi önünde Ukrayna’yla ilgili itiraf niteliğinde açıklamalarda bulunuyor. Komite’ye ABD’nin cömert yardımları sayesinde Kiev, Odessa, Lviv, Harkov sokaklarında ABD’nin eğittiği ve donattığı polislerin dolaştığını söyleyen Nuland, ayrıca “yolsuzlukla mücadele” için ABD, AB ve İngiltere’nin önerdiği yeni savcıların atandığını söylüyor.