İlk kümes hayvanları burada evcilleştirildi! Uruk şehri hakkında bilinmeyenler...

URUK ŞEHRİ NEREDE?

Kent, Fırat Nehri'nin bugünkü yatağının doğusunda, nehrin eskiden kurumuş bir kanalının üzerinde bulunmaktadır. Bugünkü Irak'ta Müsennainin başkenti Semave'nin 30 km doğusuna denk gelir. 

URUK ŞEHRİ TARİHİ

Uruk, Sümer Krallar Listesine göre Enmerkar tarafından kurulmuştur. Şehir, en büyük zenginliğini Gılgamış'ın hükümdarlığı sırasında yaşamıştır. Gılgamış, surları yaptırmış, ticareti sağlamlaştırmış, üretimi arttırmış, Uruk'u döneminin en muhteşem şehri haline getirmiştir. Uruk, gök tanrısı An’a (veya Anu) adanan batıdaki Kullaba ve aşk tanrıçası İnanna’ya (Akkadca İştar) adanan doğudaki Eanna adlı iki yerleşim yerinin birleşmesinden oluşmuştur.

Sümer döneminde en önemli şehirlerden biri olan Uruk, tanrıların büyüğü Anu'ya atfedilmiş bir zigguratın çevresinde 6 km'lik bir alana yayılmış, tahminlere göre yaklaşık 80.000 insanlı bir şehirdir. Sümer tabletlerine göre İnanna/İştar sonradan kendisine bu önemli şehirde bir tapınak yaptırtarak Anu'nun tapınağıyla yarışmıştır. Gılgameş Destanı'nda bu konuya değinilir. Şehrin, İnanna'ya tapınma yöntemlerinin çarpıklığı yüzünden bozulduğu düşünülmektedir. Özellikle Anu başrahibi endişelerini aktarır. Anu'ya verilen önemin yok olduğu, İnanna'nın baştanrıça gibi gözüktüğü zamanda Anu tapınağında büyüyen Gılgameş'ten yardım istenir.

Binlerce yıllık sessizliğin ardından Uruk, bir İngiliz araştırmacı olan William Loftus tarafından, 1849 yılında keşfedilmiştir. Ancak ilk kayda değer kazı çalışması Julius Jordan liderliğindeki bir Alman ekip tarafından I. Dünya Savaşı'ndan hemen önce yapılmaya başlanmıştır. Savaş nedeniyle ara verilen kazılara 1928'de geri dönerek yeniden başlayan araştırma ekibi 1939'a kadar çalışmıştır. 1954 yılında tekrar başlayan kazılar, H. Lenzen liderliğinde birkaç yıl daha devam etmiştir. Bu kazılarda birçok önemli Sümer tabletleri gün ışığına çıkarılmıştır.

EREK

Erek Tevrat'a göre Şinar ülkesinde bulunan bir antik kenttir. Babil Kulesi yıkıldıktan sonra Kral Nemrut kenti ikinci kere, Tanrı'nın insanların dillerini karıştırıp dünyanın dört bir yanına dağıttığı yere kurar. Erek kentinin tam yeri belirtilmemiştir; ama Şinar'ın yaklaşık olarak Mezopotamya'nın kuzeyi olduğu bilinmektedir.

URUK’UN MİMARİ YAPISI

Uruk’un ilk dönemlerinde yapay tepelere kondurulan kamu binaları, büyüklüklerinin yani sıra beslemelerinin ihtişamıyla da etkileyiciydi. Uzaklardan görülen bu ihtişam, kentin zenginliği ve gücü konusunda hicbir kuşku bırakmazdı ama M.Ö. 3000 dolaylarında bütün merkez tamamen yeni tasarımla düzenlendi. Kentin ortasındaki bir sekinin üstünde aşk ve savaş tanrıçası İştar’a adanmış tek bir tapınak yer almaktaydı; çevresinde ise tapınak idaresine verilen daha mütevazi ve ferah avlulu başka binalar vardı.

Kentin zenginleşmesiyle birlikte, alan sürekli genişledi; bu alan muhtemelen Gılgamış döneminde, uzunluğu 8,7 km’ye varan ve 900 payandayla desteklenen meşhur surlarla çevriliydi. Surların inşası sırasında kente şu sağlayan nehirlere bağlanan irili ufaklı kanalların oluşturduğu şebeke, kent çevresinde ve içinde trafiğin akışını kolaylaştırdı. Bu anıtsal eserlerin büyük ölçekli ve incelikli oluşu, Uruk’un sonraki 2.500 yıl boyunca ününü korumasını sağladı. Kentsel nüvesi M.S. 4. yüzyıla kadar meskun kalan Uruk hem bir kent hem de dinsel merkez olarak belli bir önem taşısa da eski siyasal gücüne asla kavuşamadı. Harabeleri günümüzde Irak çöllerinin ıssızlığında yatıyor.

Kaynak: Vikipedi, Antik Tarih