IMF ilan etti: Doların rezerv konumu yok olacak

Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'ya müdahalesinin ardından Batı ekonomik yaptırımları devreye soktu. Bu yaptırımlar önce enerji dışındaki alanları hedef aldı. Rusya'nın kararlılığı sürdükçe yaptırımların enerji alanına da genişletileceğine yönelik açıklamalar geldi. Bu gerginlik petrol ve gaz fiyatlarını zirvelere taşıdı. Yükselen enerji fiyatlarındaki artış enerji ihracatçısı Rusya'yı destekleyen bir unsur olarak öne çıksa da dövizle ödeme yapılamaması tedariğin kesilmesi riskini gündeme getirdi. Ancak Rusya, Avrupa ile ödeme riski gündeme gelince Asya'ya ağırlık verdi. AA'nın enerji kargo takip şirketi Vortexa verilerine dayandırdığı habere göre, Rusya'nın Avrupa'ya ihracatı 1-22 Mart arasında günlük 280 bin varil azalarak 1.3 milyon varile gerilerken, Asya'ya ihracatı günlük 220 bin varil arttı. Rusya'nın Karadeniz ve Baltık Denizi çıkışlı kargoları içinde Asya ülkelerinin payı da yüzde 25'e çıkarak Nisan 2020'den bu yana en yüksek seviyesini gördü. En büyük alıcılar Çin ve Hindistan oldu.

ENERJİDE RUBLE DÖNEMİ

Bunun yanında Çin ile milli paralarla ticaretini sürdüren Rusya, Asya'nın ikinci devi Hindistan ile de enerji ve savunma sanayi ödemelerinin milli paralarla yapılması konusunda görüşmelere başladı.

Dün Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İtalya Başbakanı Mario Draghi ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile telefonla yapılan görüşmede doğal gaz ticaretinde rubleyle ödeme sistemini ele aldı. Buna göre uzmanların konuyla ilgili çalışma yapması konusunda anlaşıldığı bildirildi. RIA Novosti'nin haberine göre Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Gazprombank aracılığıyla Rus gazı için ödemelerin ruble ile yapılmasının dost olmayan ülkeler ve Almanya için seçeneklerden biri olduğunu bildirdi. Reuters'ın haberinde ise dost olmayan ülkelerden gaz ödemelerini ruble ile isteyen Rusya kontrat fiyatlarını değiştirmeyeceği öne sürüldü.

DOLARSIZLAŞMA MANŞETLERDE

Bu gelişmeler yaşanırken IMF Başkan Yardımcısı Gita Gopinath Rusya’ya uygulanan yaptırımların ABD dolarının hakim rezerv para konumunun yavaş yavaş yok olması tehdidi yarattığını söyledi.

Financial Times’a konuşan Gopinath “Dolar bu ortamda da önemli küresel para birimi konumunu korur ancak bu konumun giderek azalması çok olası. Bazı ülkeler şimdiden farklı para birimleriyle ticaret için müzakereler yapıyor” değerlendirmesini yaptı. Gopinath, diğer para birimlerinin küresel ticarette kullanımının Merkez Bankalarının rezervlerinde de çeşitliliğe yol açacağını belirtti.

Gopinath ayrıca Ukrayna’daki savaşın kripto para ve Merkez Bankalarının dijital para birimleri gibi dijital finansın kullanımını artıracağını dile getirdi. Hafta başında yapılan TÜSİAD Genel Kurulu'nda da görevi devreden başkan Simone Kaslowski, “Rezervler üzerindeki tasarrufların uzun erimde, doların tahtını sarsmasının mümkün olabileceğine dair bir tartışma başladı. Belki de, 'dolar sonrası' bir finans dünyasını tasavvur etmeye başlamamız gerekecek.” dedi. Gölge CIA olarak bilinen CFR'nin (Dış İlişkiler Konseyi) yayın organı Foreign Affairs'te yer alan “The Anti-Dollar Axis” başlıklı makalede Rusya'nın dolarsızlaşma adımlarına dikkat çekilerek yaptırımların bu politikaya daha da alan açabileceği konusunda ABD hükümetini uyaran ifadeler yer aldı.

ABD NE YAPACAK?

Mücadelenin sürdüğü diğer bir platform ise OPEC. Yükselen fiyatlar karşısında ABD'nin üretimin artırılması konusundaki baskılarına bir süredir direnen OPEC+ üyesi ülkeler dün yapılan toplantıda kademeli üretim artışına devam etme kararı aldı. Üretimin beklentilere paralel olarak mayısta günlük 432 bin varile çıkarılması kararlaştırıldı. Hafta başında Rusya ve Ukrayna temsilcilerinin İstanbul'da yaptıkları toplantı sonrası oluşan ılımlı ortam sayesinde petrol fiyatı 25 Mart'ta 120 dolar seviyesinden gerilemişti. Ancak Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell'in, Rusya'nın bir an önce dünya petrol ve doğal gaz piyasasından izole edilmesi gerektiği yönündeki açıklaması yüzünden düşüş sınırlı kalmıştı. OPEC+ toplantısı öncesi ise ABD tarafında yüksek enerji maliyetlerini aşağı çekmek için stratejik rezervlerden daha fazla petrol satmayı değerlendirdiği bilgisi geldi ve fiyatlar aşağı çekildi. ABD, bu haber akışı ile bir nevi OPEC+ üyelerini üretimi artırma konusunda yönlendirmiş oldu. ABD'den gelen haber akışı ile 108 dolara inen Brent petrol varil fiyatı OPEC+ kararı ile de 107 dolara çekildi. Biden'ın göreve geldiğinden veri OPEC'e baskı yapıyor ancak üyeler yapının dağılmaması için uzlaşı ile yol almakta direniyor. ABD'nin enerji maliyetlerini azaltmak için bir plan açıklayacağı hafta içinde açıklandı.

Öte yandan Suudi Arabistan'ın petrolü dolar yerine yuan üzerinden satmak için Çin'le görüşmeleri hızlandırdığı geçen günlerde gündeme gelmişti.