IMF’de panik 'düzen yıkılıyor'

Uluslararası Para Fonu (IMF) sitesinde yayımlanan bir yazıda, Kovid 19 salgını, Ukrayna'daki savaş, gıda güvenliğine yönelik tehditler ve küresel yoksulluğun yeniden canlanmasının yanı sıra küresel ısınmanın getireceği yeni tehditlere dikkat çekilerek dünyanın uzun sürecek, gerçek anlamıyla tam bir fırtınayla karşı karşıya olduğu ve buna hazırlanılması gerektiği ifade edildi. Geçmişte IMF’de de üst düzey görevlerde bulunmuş olan Otuzlar Grubu Başkanı, Singapurlu Bakan Tharman Shanmugaratnam’ın imzasını taşıyan ve sayfada gördüğünüz fırtına fotoğrafıyla yayınlanan yazıda, fırtınanın bugüne kadar görülen rastgele şoklardan olmadığı, dönemsel gelişmelerden kaynaklanmadığı, her biri diğerini güçlendiren jeopolitik, ekonomik ve kalıcı, yapısal, varoluşla ilgili sorunlarının bir araya gelmesiyle karşı karşıya olunduğu belirtildi.

‘KUTUPLAŞMA DERİNLEŞMEDEN UYUM SAĞLAYALIM’

Dünyanın geri dönülmez bir şekilde çok kutupluluğa doğru kaydığına dikkat çekilen yazıda, kapsayıcı ortak çıkarlar etrafında “daha etkili bir çok taraflı sistem” kurulabileceği belirtildi. Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki ticaretin, her ikisi için de son derece faydalı olmaya devam ettiği belirtilirken, mevcut düzenin uluslararası ekonomik bağlarla garanti altında olduğu yanılsamasına kapılmamak gerektiği vurgulandı. Tharman Shanmugaratnam’ın imzalı yazıda, küresel tedarik zincirlerinin aslında birkaç gelişmekte olan ekonominin yararına çeşitlendiğine, ayrıştırılan pazarların, ödeme sistemlerinin çatışmaları derinleştireceğine, giderek karşılıklı bağımlılığı azaltacağına vurgu yapıldı, büyüyen bölünmeleri önlemek ve çok taraflılığı yeniden düzenlemek için oyunun kurallarının güncellenmesi gerektiği ifade edildi. Yazıda “Uzun vadeli bakmalıyız. En önemli önceliğimiz, kutuplaşma derinleşmeden, çok kutuplu dünyaya uyum sağlamak olmalıdır.” ifadesine yer verildi.

‘SİYASİ SERMAYE AŞINIYOR’

“Artan jeopolitik çatışma riski otuz yılı aşkın süredir olduğundan daha büyük.” ifadesine yer verilen yazıda yüksek enflasyonun ve durgunluğun devam edeceği belirtilerek “stagflasyon olasılığıyla karşı karşıyayız.” denildi. Yazıda, gelişmiş ekonomiler açısından enflasyonun, “zayıflamış bir uluslararası düzenin” etkileriyle karşılaştırıldığında “en ciddi sorun” olmadığı, “siyasi sermayenin ciddi şekilde aşınmaya başladığı” bu durumun, ileride karşılaşılacak daha büyük krizlere karşı mücadeleyi imkansız hale getireceği belirtildi. Bütün bunların dünyayı, “başka bir ekonomik modele” geri döndürebileceği ifade edildi.

‘BRETTON WOODS GÜÇLENDİRİLSİN’

Shanmugaratnam yazısında, neredeyse 80 yıl önce, finansal piyasaların çoğunlukla küçük olduğu ve birbiriyle bağlantılı olmadığı bir dönemde, ülkelerin bireysel olarak karşılaştığı sorunlara yardımcı olmak için kurulan IMF ve Dünya Bankası gibi Bretton Woods kurumlarının, daha güçlü kaynaklarla ve yetkilendirmelerle yeniden biçimlendirilmesi gerektiğini savundu. Söz konusu kurumların tıpkı bir merkez bankası gibi yetkilendirilmesi, küresel finansal güvenlik ağı yönetme yetkisiyle donatılması gerektiği ileri sürüldü.

Olası tehditleri sıralayıp karamsar bir tablo çizen IMF yetkilisi, bulaşıcı hastalıklar dahil iklim değişikliğinin yaratacağı sorunların kapımızda olduğunu, bunların her yerde yaşam ve geçim kaynakları için artan tehditler oluşturacağını ifade etti. Bu tehditler karşısında dünyanın hâlâ ‘kör uçuş’ durumunda olduğunu belirten Shanmugaratnam, IMF, Dünya Bankası gibi kurumların ülkeler bazında değil, küresel çapta “bilinen veya bilinmeyen tehditlere karşı” konumlanması, ayrıca “küresel müştereklerin ihtiyaçları için özel yatırımı da harekete geçirmek” gerektiğini savundu.