Vücudun ikinci kalbinde Yangısal bağırsak belirtgesi
İnflamatuar bağırsak hastalığı, gastrointestinal sistemin belirli bölgesinde görülen kronik iltihaplanmadır. Crohn hastalığı ve ülseratif koliti içinde barındırır. Gastrointestinal sistem ağız ve anüs arasındaki temel görevi sindirim olan bütün organları içine alan sistemdir
Türkçe karşılığı “yangısal bağırsak belirtgesi” olan inflamatuar bağırsak hastalığının Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı olarak iki tipi bulunmaktadır. Ülseratif Kolit, kalın bağırsağın kolon ve rektum bölümlerinde açık yaralar (ülser) ve ödem görülmesidir. Crohn hastalığı gastrointestinal sistemin herhangi bir kısmını etkileyebilen genelde kalın ve ince bağırsakta görülen iltihabi bir hastalıktır. İki hastalık da benzer belirtiler içerir.
SONU CERRAHİ MÜDAHALEYE VARABİLİR
Crohn hastalığı ve ülseratif koliti içinde barındıran ve gastrointestinal sistemde kronik inflamasyon ile karakterize olan hastalık grubuna inflamatuar bağırsak hastalığı denir. Bu inflamasyon kendini ağrı, yara ve ödemle gösterebilir.
Genetik bir altyapısı olmakla beraber kötü beslenme alışkanlıkları, bağışıklık sistemi rahatsızlıklarından kaynaklı gerçekleşebilir. Genelde dört haftadan fazla süren diyare, kanlı dışkı gibi semptomlarla kendini gösterir.
Bazı kişiler hastalığı ağır geçirmeyebilir, bu kişilere semptomları yönetmek için ilaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olabilir. Bazı vakalarda ise inflamasyon ilerleyebilir, bu gibi durumlarda cerrahi tedavi önerilebilir. Bu tip kronik hastalıklarda erken teşhis ve tedavinin düzenli takibi önemlidir.
KARŞIMIZDA BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
Tam olarak nedeni bilinmese de immün sistemin kendi sindirim sistemi hücrelerine saldırması mekanizmasıyla bu hastalığın işlediği bilinmektedir. İmmün sistemin yanlış çalışmasına neden olabilecek durumlar bulunmaktadır ve bunlara risk faktörleri denir.
Yaş, sigara ve alkol tüketimi, kontrolsüz mide ilacı kullanımı, sürekli fast-food beslenme, yanlış beslenme alışkanlıkları, stres gibi faktörler inflamatuar bağırsak hastalığı oluşum riskini artırabilir.
Genetik de bu faktörlerden biridir. Her dört hastadan birinin ailesinde inflamatuar bağırsak rahatsızlığı olduğu tespit edilmiştir.
SİGARAYLA YAŞAM BOYU CROHN
Bölgesel enterit ya da ileit olarak da adlandırılan Crohn hastalığı inflamatuar bağırsak hastalığının yaşam boyu görülen formudur. Periyodik alevlenmelerle kendisini gösterir. Sindirim sisteminin ağızdan anüse herhangi bir bölümünde gerçekleşebilir. Sıklıkla ileokolit görülür. İleokolit ince bağırsağın ileum kısmı ve kolonu tutar. İleit, gastroduodenal, jejunoileit gibi tipleri de bulunmaktadır. Sigara içen kişiler bu hastalık için risk grubundadırlar.
Alevlenme döneminde semptomlar şiddetli hissedilir, sonrasında hafiflediği remisyon dönemine girilir. Alevlenmelerin olacağı zamanlar tam olarak bilinemez. Özellikle kronik diyare sonucu sürekli sıvı ve vitamin kaybı oluştuğundan dolayı gebe hastalarda bebeğin sağlıklı beslenememesi ile düşük, prematür doğum, düşük kilolu doğum yaşanabilir.
KOLON BOYUNCA ÜLSERATİF KOLİT
Kalın bağırsakta ülser (açık yara) ve irritasyon ile karakterize bir hastalıktır. İnflamasyon rektumda başlar ve bütün kolona yayılır. Kolonun etkilendiği bölgeye göre isim alır. Eğer sadece alt kolon etkilendiyse proktit, bütün kalın bağırsak etkilendiyse pankolit, sadece sol kolon etkilendiyse distal kolit adı alır. Bu türlerin hepsinde rektum da bu bölgelerle beraber etkilenir. Lokasyona ve inflamasyona göre semptomların şiddeti değişebilir.
Alevlenme periyodları Crohn hastalığı gibi ülseratif kolitte de görülür. Günün herhangi bir saatinde aniden lavaboya çıkma gerekliliği ülseratif kolitte görülen semptomlardan biridir. Kanlı diyare ve kan kaybından kaynaklı anemi, kilo kaybı gibi semptomlar bu hastalıkta da görülmektedir.
BİRBİRİNE KARIŞMASIN
İrritabl bağırsak sendromu ya da huzursuz bağırsak sendromu, sindirim sistemini etkileyen bir grup semptomdur. Bu kişiler karın ağrısı, kabızlık, diyare, gaz ağrısı, şişkinlik, dışkıda mukus gibi belirtiler tecrübe edebilir.
Gastrointestinal yoldaki kaslardaki problem anlamına gelen dismotilite, bu yoldaki sinirlerin fazla duyarlı olması anlamına gelen visseral hipersensitivite ve beyin ile sindirim sistemindeki yanlış bilgi aktarımından kaynaklı yaşanır. Alevlenme, remisyon gibi dönemler görülmez.
İnflamatuar bağırsak hastalığı ise iltihabi bir hastalıktır. Enfeksiyonun ilerlemesi ile komplikasyonlar görülebilir, alevlenmeler halinde kişiye acil tedavi gerekecek hale getirebilir. Kanlı dışkı, ateş gibi iltihap semptomları inflamatuar bağırsak sendromunda bulunmaz.
BELİRTİLER
Semptomlar alevlenmeler halinde gelebilir, ağır ya da hafif olabilir. Giderek kötüleşebilir ya da alevlenmelerle beraber akut başlangıçlı olabilir. Karın ağrısı Karında şişkinlik Dışkıda kanama Rektal kanama İştahın azalması Anlam verilemeyen kilo kaybı Uzun süren diyare (ishal) Bazı durumlarda konstipasyon (kabızlık)
Alevlenmeler arasında semptomların görülmediği remisyon (hafifleme, duraklama) dönemi olabilir. Ülseratif kolit sadece kalın bağırsağı tutarken Crohn hastalığı sindirim sisteminin her yerini tutabilir. Bu nedenle semptomlar arası farklılık görülebilir.
Crohn hastalığında anal fissür ve fistulalar, rektal kanama, karın ağrısı, kronik diyare ve ateş görülebilir. Ülseratif kolitte kolonda ülserler çıkar. Diyare ya da ani bağırsak hareketleri, karın ağrısı, anemi, kilo kaybı görülebilir.
BESLENME, SİGARA, ALKOL
Yanlış beslenme alışkanlıkları inflamatuar bağırsak hastalığı için risk faktörüdür. Sigara ve alkol gibi alışkanlıkların bırakılması, sağlıklı ve dengeli bir diyet ile bu riski azaltabilirsiniz.
Alevlenme dönemleri birkaç saat, gün ya da hafta sürebilir. Alevlenmelerin ne kadar süreceği ve sonrasında duraklama (remisyon) döneminin süresi kişiden kişiye değişebilir. İnflamatuar bağırsak hastalığının tam tedavisi olmadığı ve hayat boyu kronik bir hastalık olduğu unutulmamalıdır.
Bu hastalıkla etkilenen bölgeler besinlerin emildiği yerler olduğu için bebekte yetersiz beslenmeye bağlı prematüre ya da düşük doğum kilosu yaşanabilir. Hastalık kendini şiddetli bir şekilde belli ediyorsa düşük yaşanabilir.