İngiltere baskılara dayanamadı Huawei’yi ülkeden çıkarıyor

BBC’nin haberine göre hükümetin dijital konulardan sorumlu sekreteri Oliver Dowden Avam Kamarasına Birleşik Krallık cep telefonu hizmeti sağlayıcılarına 31 Aralık’tan itibaren yeni Huawei ekipmanı almalarının yasaklandığını ve 2027’ye kadar Çin şirketinin tüm 5G ekipmanının kaldırılması kararının, Washington’ın koyduğu yaptırımlardan sonra, salı günü alındığını bildirdi. Dowden bunun ülkeye 2 milyar pound civarı bir maliyetinin olduğunu açıkladı.

Huawei bu kararın Birleşik Krallık’ta cep telefonu kullananlar için kötü haber olduğunu, ülkeyi dijital açıdan yavaş kulvara sokacağını, daha masraflı olacağını ve dijital bölünmeyi körükleyeceğini söyledi. Dowden Birleşik Krallık’ın Nokia’ya bağımlı olması konusundaki kaygısını da dile getirdi. Bu kararın Huawei’in ülkede cep telefon satışlarını engellemeyeceği belirtildi. Nokia ve Ericsson konudan memnuniyetlerini belirttiler ancak her iki şirket de bazı parçaları Çin’de üretiyorlar ve bu Washington’u rahatsız ediyor.

PAHALIYA MAL OLACAK

The Guardian gazetesinin haberine göre Birleşik Krallık milletvekilleri Çin’in ilk uluslararası şirketi olan Huawei’nin ülkelerinden çıkarılmasının sorunlara, cep telefonlarının durmasına ve veri kararmasına neden olabileceğini belirtti. Milletvekilleriyle görüşen British Telecom’un Genel Müdürü Howard Watson 7 yıl içinde Çin şirketini ülke dışına çıkarmanın başarılamayacağını, bunun çok pahalıya geleceğini ve müşteriyi etkileyeceğini söyledi. 5G, 4G ve 2G kullanan tüm müşterilerinin iletişimlerinin kararacağını ekledi. Vodaphone’un Başkanı Andrea Dona da Watson’ı onayladı.

BBC’nin haberine göre ABD, Huawei şirketinin hızlı ilerlemesinden rahatsızlık duymuş, şirketin Çin hükümetine bağlı olduğunu ve ekipmanlarının olduğu yerlerde, Çin hükümetinin izleme yapabilme olanağına da sahip olduğunu iddia etmişti.

BORIS JOHNSON U DÖNÜŞÜ YAPTI

Ocak ayında Birleşik Krallık hükümeti yüzde 35 oranında 5G yapılanmasını Huawei’e vereceklerini belirtmiş, Vodaphone ve British Telecom’un zaten yüzde 60’ı Huawei baz istasyonu ekipmanı olduğundan bu karar onlara uymuştu. Ancak Boris Johnson daha sonra bir U dönüşü yaparak 2023’e kadar ülkedeki Huawei ekipmanlarını sıfırlamaya karar vermişti. Salı günü alınan kararla bu tarih 2023 yerine 2027’ye ertelendi, ancak U dönüşünden vaz geçilmedi.

Huawei dünyanın en büyük Telekom ekipmanı sağlayıcısı ve 2019’da pazarın yüzde 28’ine sahipti. Samsung’dan sonra ve Apple’dan önce dünyanın ikinci cep telefonu üreticisi olarak tanınıyor. Ancak, Avusturalya 2018’de Huawei’in 5G’sini diplomatik bir krizde elektrik ağını kapatabilmesi kaygısıyla ülkesinde yasakladı. Trump geçen yıl ABD’li şirketlerin Huawei ile çalışmasını yasakladı ve diğer ülkelerin de kendisini izlemesi için çok sıkı lobi yaptı.

BBC’ye göre Beyaz Saray’ın devam eden baskısıyla ABD Huawei’in kendilerinden mikroçip ve yazılım almasını yasakladı. Bu durum Birleşik Krallık hükümetini tekrar bir durum değerlendirmesi yapmaya zorladı ve ayrıca Muhafazakar Parti isyankar milletvekilleri Huawei’yi tamamen ülke dışına itme konusunda ısrarcı oldu.

İSTİHBARAT TEHLİKESİ BULUNAMADI

Telefon şirketleri 2029’a kadar Huawei’yi dışarı çıkarmanın olası olduğunu ancak bunun ABD için büyük bir zafer olacağını, çünkü hali hazırda kullanılan tüm ekipmanların ABD iddialarının aksine İngiliz istihbaratı açısından bir tehlike yaratmadığının kanıtlandığını açıkladı.

1987’de kurulan ve 194 bin kişinin çalıştığı Huawei ise ABD’nin yaptırımlarına karşın 2003’ten bu yana Birleşik Krallık’a hizmet sağlıyor ve 5G sistemini önümüzdeki beş yıl içinde bu ülkede yapılandırabileceğine inandığını açıklamıştı. ABD yasağı Huawei’in her çeşit Amerikan mikroçipini kullanmasını önlüyor, bu nedenle Milli Siber Güvenlik Merkezi Huawei’in kullanacağı mikroçiplerin kontrolden geçemediği için güvenlik açığı bulunacağını belirtti.

GERİLİMLİ İLİŞKİ

Konunun irdelenmesinin teknik olduğu ancak jeopolitik bir kavgaya dönüştüğü belirtildi. Huawei’in Birleşik Krallık Başkanı Lord Browne, şirketin Çin ve Birleşik Krallık arasında bir futbol topuna dönüştüğünü söyledi. Bu koşullarda kendisi Huawei’den ayrılmak için günü istifasını verdi.

BBC’nin diplomatik muhabiri James Landale’ın haberine göre ise bu karar Birleşik Krallık ve Çin arasındaki daha geniş bir gerilimin sonucu. Landale yazısında bu güne kadar Çin’in genel tehditlerde bulunduğunu, bu kararla ilgili belirli bir yöne işaret etmediğini, Londra’daki Çin Büyükelçisinin “Eğer Birleşik Krallık Çin’e hasım/düşman bir ülke muamelesi yaparsa sonuçlarına katlanması gerekir” uyarısında bulunduğunu yazdı.

Büyükelçi’nin “Huawei’i yasaklamak Birleşik Krallık’ın açık ticaret yapan, verdiği sözü tutan itibarını zedeleyecektir. Dünya Birleşik Krallık’ın yabancı bir ülkenin baskılarına boyun eğdiğini bilecektir. Artık onun bağımsız bir dış politikası olmadığını görecektir” dediğini ekledi. Ancak, Landale Büyükelçinin Birleşik Krallık’ın Hong Kong’da yaşayan üç milyon Çinliye ülkesinde vatandaşlık vereceğini ve Pekin’in buna ne diyeceği sorulduğunda yanıt vermediğini, “Bekle, gör” dediğini belirtti. Geciken bir yanıtın sürpriz olmayacağını, Çin’in pek çok zaman diplomaside geç yanıt verdiğini açıkladı. BBC’ye göre Çin, Birleşik Krallık’ın Huawei konusunda U dönüşünün Çin ile uzun bir ilişkinin sonucunda gerçekleştiğini biliyor.

BBC yazısında Kovid-19 salgınının sonucu olarak hükümet Birleşik Krallık ekonomisinin Çin’e açık olması konusunu incelendiği, daha şimdiden hükümetin Birleşik Krallık şirketlerinin Çin tarafından satın alınmasını bloke ettiği, Uygur konusu, Hong Kong krizi ve Çin’in hangi uluslararası baskılarla mücadele ettiğini açıkladı. Çin’in de Birleşik Krallık’ın Çin’de mal satmasını engelleyebileceğini, öğrencileri eğitim için Birleşik Krallık’a yollamayabileceğini (Birleşik Krallık öğrencilerden, eğitimden çok kazanıyor) Çin’in Krallık’ta yatırım yapmayabileceğini ekledi.

ABD BASKISI

BBC, Huawei’in iki Avrupa’lı rakibinin Finlandiya kökenli Nokia ve İsveç kökenli Ericsson olduğunu, Huawei’i bu rekabetin dışına itmenin rekabeti azaltmadan dolayı fiyatları yüzde 8 ile yüzde 29 oranında artıracağını, bunun da halka yansıyacağını, Huawei’in ABD için “Keyfi ve zararlı, Birleşik Krallık’ın 5G konusunda U dönüşü yapmaması gerekir” dediğini belirtti. Ayrıca, gazete sorunların burada bitmeyeceğini, Birleşik Krallık’ın Çin ile olan nükleer ilişkisini de gözden geçirmesi gerekeceğini, Somerset’te yapılan bir nükleer reaktörde Çin’in ufak bir ortak olduğunu ve Essex’te de bir reaktör yapılma olasılığı bulunduğunu açıkladı. The Guardian gazetesine göre de Birleşik Krallık gittikçe Çin ile çatışmacı bir karmaşanın içine sürükleniyor. Gazete, pazartesi günü askeri liderlerin yeni yapılmış 3.1 milyar pound değerindeki Kraliçe Elizabeth uçak gemisini Doğu Asya’da konuşlandırmayı düşündükleri ortaya çıktığını yazdı.

BBC, son altı ayda Çin’e karşı tutumların sertleştiğini, koronavirüs konusunda Çin’in hatalar yaptığını ancak asıl konunun ABD-Çin arasındaki gerginlik olduğunu ve eğer Birleşik Krallık Huawei’yi çıkarırsa belki ABD’nin onlara Brexit sonrası serbest ticaret hakkı vereceğini umduklarını belirtti.