İngiltere'den haberler.... Döner diye bunu yiyen bir daha döner yemez!

Fransız Uberci Amidou ve Jose ile sohbet

Geçenlerde Fransa'da Uber taksi sürücüleri Amidou ve Jose ile laflama fırsatı buldum.

Amidou Senegalli (Müslüman). Fransa’da birçok Türk arkadaşı varmış. Senegal'deki politik değişimi olumlu buluyor. Hatırlarsanız bir kaç hafta önceki seçimlerde Fransa yanlısı eski lider Macky Sall'e halk kapıyı göstermişti ve halkçı çizgideki B.D.Faye iktidara getirilmişti. Amidou Senegal'in istikrarlı ve hatta bölgenin en istikrarlı ülkesi olduğuna defalarca vurgu yaptı. Biraz Fransafrik sohbeti yaptık. Fransa'ya sırtını dönen ve Rusya ile ilişkilerini geliştiren Nijer, Mali, Burkina Faso gibi ülkelerin bir süre zorlanacağını fakat kendi kararlarını verebilmekten dolayı sonunda durumlarının çok daha iyi olacağını düşünüyor.

Amidou, tatil için Senegal'i ve Fildişi sahillerini öneriyor. Son senelerde Senegal'e Türkler ticaret için gelmeye başlamışlar. Bu gelişmeleri olumlu buluyor. Tayyip Erdoğan'ın son yerel seçimleri kaybettiğini bana söyledi. Rusya-Ukrayna savaşında da Rusya'nın Ukrayna'yı çoktan yenebileceğini fakat fazla can kaybı yaratmamak için hassas davrandığını belirtti. Politikayı yakından takip ettiği belli. Kardeşi de din eğitimi için Türkiye'ye gitmeye karar vermiş, hangi şehre gideceği daha belli değilmiş.

Gelelim Jose'ye. Jose'nin tipi ve ismi bende Hispanik algısı oluşturmuştu ama Jose Kongo'lu çıktı. "Jose" malumunuz "Joseph" ile aynı isim. Bizdeki "Yusuf" oluyor. Bana "nerelisin?" diye sormadığından Türkiye muhabbeti açılmadı. Belki de Uber profilden Türk olduğumu gördüğü için sormadı. Jose ile Kongo muhabbeti yaptık. Kongo'da 20 kusur yıldır savaş hali devam ediyormuş. Birleşmiş Milletler istese bu savaş çoktan bitermiş ama istemiyormuş. Milyonlarca insan ölmüş ve ülkeden göç etmiş. Çatışmaların sebebinin Kongo'nun zengin maden kaynakları olduğunu düşünüyor. Komşu ülkelerden savaşçılar gelip kobalt gibi değerli madenlerini çalıyorlarmış. Kongo'nun nüfusunu 90 milyon olarak söyledi (Wikipedya'ya göre 112 milyon). Jose en son 2001 yılında ülkesi Kongo'ya gitmiş. (Hatırlayalım, 90'lı yıllarda Kongo'da Fransız ordusu bazı askeri operasyonlar yapmıştı). Jose, tüm Afrika liderlerini diktatör ve hırsız olarak niteliyor. Ülke diktatörleri, ülke ekonomisini bir amcaoğluna veriyorlarmış, diğer bakanlıkları kuzenler paylaşıyorlarmış, akşam masa etrafında paraları bölüşüyorlarmış. Rusya'nın ülkesine yardımcı olamayacağını, Rusya'nın kendisinin iyi halde olmadığını, savaşı eski silahlar ile yaptığını ve savaşı kaybettiğini söylüyor ve ülkenin en iyi dostu olarak Fransa'yı görüyor. Zaten taksiye ilk bindiğimde Jose, RFI radyo kanalında haberleri dinliyordu, bu tür ana akım kanallarda yapılan propaganda ve yönlendirmeler malum... ilk defa Fransa yanlısı bir Afrikalı ile de böylece tanışmış oldum. Ana akım medyanın insanların muhakemesini ne ölçüde etkileyebildiğinin bir örneği.

Getir İngiltere'den çekiliyor

İngiltere pazarına önemli miktarda yatırım yapmış olan Getir firmamızı hepimiz biliyoruz. İngiltere işinin başındada kurucu patron Nazmi bey'in oğlu var. Getir'in Avrupa'da bazı pazarlardan çekilme planlarını üzülerek okumuştuk. İngiltere'de işin başında patronun oğlu var, herhalde işi kapatmazlar veya ancak tüm diğer ülkedekiler kapandıktan sonra sıra gelir diye düşünüyorduk. Hayli personel işe alımı da yapmışlardı. Hali hazırda Getir, İngiltere'de büyük şehirlerin merkez bölgelerine servis veriyor. Fazla taşraya gelmiyor. Taşrada denemeler yaptılar ancak herhalde tutmadı.

İngiliz perakendecilik haber sitesi Thegrocer.co.uk haberine göre Getir firması İngiltere operasyonlarını kapatma kararı almış. Almanya, Hollanda, Amerika'dan da çıkıyormuş ve kaynaklarını Türkiye pazarında yoğunlaştıracakmış. Yani oğlanın suçu yok, pazar dinamikleri ve artan rekabet gelinen noktada bu işi karlı olmaktan çıkartmış durumda. Açıkçası İngiltere maliyetleri ile bu motokurye teslimat işinin ne kadar yapılabilir olduğu konusu başından beri biraz tartışmalı idi. Sonuçta yatırımcıya projeyi satmışlar, bize yorum yapmak düşmez. İngiltere de ise operasyonu iyi kurmuşlardı doğrusu, yani hizmette, sistemlerde sorun yoktu. Faizlerin küresel olarak arttığı dönemde Getir yatırımcılarının daha fazla getiri talep etmelerinden dolayı finansal zorluk oluşmuş olma ihtimali de yüksektir.

Bir dönem İngiltere'deki Türkler, Getir sayesinde Türk beyaz peyniri, simidi, sucuğu gibi İngiltere'de bulması zahmetli olan ürünlere kolayca ulaşabiliyorlardı. Aslında motokurye ile hızlı teslimat yerine, günlük teslimat gibi iş modelini hedef kitle ihtiyacına biraz daha uydurarak aynı teknolojik platform üzerinden sunsalar başarılı olabilirler. Düşük lojistik giderli bir arz zinciri tasarımı ve makul satış fiyatları ile etnik pazarlama (misal Türk, Polonya, Pakistan vb. ürünleri... Sucuk, pastırma, beyaz peynir, ayran, simit, minimum sipariş 15kg'lik koli vs..) başarılı olacaktır.

Bulut tohumlayın dedik, siz ne yaptınız?

Tarihler 2017 yılının ağustos ayının sonları. Hatırlarsınız o dönemde biz Rusya ile S-400 anlaşmasının imzasını atmıştık, siyasi zemin hareketli idi ve ülkede ulusal egemenlik rüzgarları esiyordu. Neredeeeen nereye diyelim.

O dönemde İngiltere'nin önemli şehirlerinden olan Reading'in aynı isimli üniversitesinde BAE'den bir ekip ağırlanıyordu. Üniversitenin başkanı, Kraliyet Meteoroloji Enstitüsü başkanı, Fizik enstitüsü başkanı filan hepsi toplanmışlar, BAE'nin ekibine yağmur bulutlarının boşaltılmasında elektrik akımı ile neler yapılabileceğini, yapay kimyasallar kullanılmadan bu bulut tohumlama işlerinin nasıl yapılabileceğini anlatıyorlardı. Üniversitenin bu alandaki araştırma programını BAE fonluyordu ve maksat BAE'nin kuraklık problemi ve su güvenliği konusunda iyileştirme yapabilmekti.

Yıllar su gibi akıp geçti ve geçen hafta Dubai'yi seller aldı götürdü. Uçaklar gölet haline gelmiş pistlerden kalkmaya çalıştılar. UAE, İran, Umman, Yemen'de toplam 33 kişi hayatını kaybetti ve bölgedeki tüm ülkelerde maddi kayıplar oluştu. Meteorolojist Ahmed Habib, Bloomberg kanalında bulut tohumlamanın bu sellere yol açtığını belirtti. Bu durum BAE yetkilileri tarafından yalanlandı. Reading Üniversitesi de açıklama yaptı ve BAE'de hiçbir bulut tohumlama operasyonu ile ilintilerinin olmadığını belirttiler. 2017 Reading toplantısında BAE ekibini ağırlayan ekipte olan Prof. Richard Allanda olayın "iklim değişikliği" kaynaklı olduğunu açıkladı. BAE’nin 1990'lardan beri bulut tohumlama programı bulunuyor ancak son sellerde bu tekniklerin kullanıldığı kesin değil.

Bu Dubai selleri olayı iyi reklam olmadı ancak bulut tohumlama konusu ülkemiz için de önemli potansiyel barındıran bir konu. Bu teknikleri doğru kullanırsak denizlere yağacak bazı yağmur bulutlarını kuraklık döneminde baraj bölgelerinde yağmasını sağlayabiliriz ve benzer teknikler ile dönemsel ve bölgesel olarak kuraklık ile etkili mücadele edebiliriz.

İskoçya’da Yusuf’un fişi çekildi

İskoçya Başbakanı Hamza Yusuf istifa etmek durumunda kaldı ve İskoçya yeni başbakan arayışına girdi. Yusuf, Gazze'de yapılan katliamlar konusunda sözünü esirgemedi ve Birleşik Krallık'ın resmi politikalarına hayli ters bir pozisyon takındı. Zaten Yusuf'un eşinin ailesi de Gazze'de mahsur kalmıştı ve özel girişimler ile bölgeden çıkartılmışlardı. Yusuf'un ayağı nasıl kaydırıldı? Önce Birleşik Krallık’ın iklim değişikliği komitesi durduk yerde bir açıklama yaptı ve "İskoçya 2030 iklim değişikliği hedeflerini yakalayamayacak" dedi. Bayram değil seyran değil neden böyle bir açıklama geliyor diye düşünebilirsiniz... Bekleyiniz...Sonra, Yusuf'un partisinin net sıfır emisyondan sorumlu sekreteri açıklama yaptı ve "evet komite doğru söylüyor, yeşil hedefleri yakalayamayacağız” dedi. Açıklama sonrasında saatler içinde Yusuf'un koalisyon ortağı yeşiller partisi "Koalisyon anlaşmasından çekilmeyi oylayacağız" açıklaması yaptı. Yusuf da Yeşiller ile anlaşmayı bitirdi. Yusuf, azınlık partisi ile eski partidaşı Ash Ragan'ın desteği ile başbakan kalabilmeyi hesaplamıştı ama zarlar çoktan atılmıştı, o iş de olmadı ve Yusuf güven oylamasında yeterli desteği alamayacağını görerek başbakanlıktan istifa etmek zorunda kaldı. Kimine göre kumpas, kimine göre değil. İskoçya'nın yeşiller partisi zaten fazlaca liberal çizgide olan, ipiyle kuyuya inilecek parti değil... Yerine gelecek kişi belli değil. (Muhtemelen bellidir ama biz bilmiyoruz). Büyük ihtimal ile Gazze katliamları konusunda fazla ses çıkartmayacak Andersenden bir profil getirilecektir.