İpek Yolu Uygurların umut kaynağı

Ünlü iktisat filozofu Karl Marks’ın çok sevdiğim bir sözü var: Tarihte her ne olmuşsa, aksi olamadığı içindir!
Tam diyalektik bir bakış açısı.
Kadim Asya’nın tarihsel yükseliş ve çöküş grafikleri de, bu sözün geçmişten bu yana doğrulanmasıyla tezahür etti.
Asya, ne zaman İpek Yolu’ndaki uyumu yakaladıysa, işte o zaman büyük uygarlıklar doğdu, gelişti ve yeri geldi dünyaya hükmetti.
Asya ne zaman iç ve dış savaşlarla lanetlendiyse o zaman uygarlıklar çöktü, dağıldı ve dünya Asya’ya hükmetti, sömürgeleştirdi.
700 yıl önce Marco Polo'yu Uzak Asya'ya çeken o muhteşem İpek Yolu, refah ve uygarlık şaheseriydi.
17 yaşında uzun yolculuğa çıkan Polo, tam 24 yıl sonra Venedik'e “Aslında biz Avrupalılar ne kadar da cahilmişiz” düşüncesiyle döndü.
Asya'dan Avrupa'ya uzanan yaklaşık 15 bin kilometrelik aynı enlem üzerindeki bu yol bin yıldan fazla dünyaya mührünü vurdu.
Ünlü Sosyal Antropolog Jared Diamond, ‘Tüfek, Mikrop ve Çelik’ isimli kitabında, insan uygarlığının bu muhteşem eksen sayesinde büyük sıçrama yaptığını yazar.
Bu efsane ticaret yolu sayesinde, o dönem dahi, herhangi bir keşif ya da icat en geç 50 yıl içinde tüm Avrasya coğrafyasına yayılıyordu.
Çin'in uygarlığa hediyesi olan kağıt, pusula ve barut bunlardan birkaçıydı. Baharat ve ipeklileri saymıyorum bile.

YENİ İPEK YOLU 2013
Eylül 2013'te, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping, Kazakistan ziyaretinde ilk kez ‘Yeni İpek Yolu Projesini’ açıkladı.
Buna göre, Çin'den Avrupa ve Afrika başta olmak üzere tüm dünyaya uzanan yeni ticaret rotaları oluşturulacaktı.
Eski İpek Yolu güzergahını izleyen Orta Asya kara hattı (Orta Koridor) ise projenin ana ekseniydi.
SİNJİANG’A ÜÇ YILDA 100 MİLYAR DOLAR
Orta Koridor’da Çin’in dünyaya çıkış kapısı ise bizim kadim Türkistan, Çin’in ise Sinciang olarak adlandırdığı, Uygur Özerk Bölgesi olacaktı.
Çin, 2013-2016 yılları arasında ‘Kuşak ve Yol’ veya Yeni İpek Yolu projesi için güzergah ülkelerine 60 milyar dolarlık yatırım yaptı. Sadece Sinciang Uygur Özerk Bölgesi'ne ise neredeyse 100 milyar dolar.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, 2017 Mayıs’ında Pekin’de düzenlenen tarihi Kuşak ve Yol Zirvesi’ne katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde, Türkiye'nin bu projede en önemli ülke olduğunu söylemişti.
29 ülke lideri ve 250 bakan, başbakan Çin'in başkenti Pekin'de bu proje için buluşmuştu. Aile fotoğrafında Xi’nin sağında Putin, solunda Erdoğan yer almıştı.
Çin, 1949'daki devrimden bu yana en büyük, en kalabalık zirve toplantısına ev sahipliği yapmıştı.
YENİ BİR SAYFA AÇILIYOR
2008 Amerika kökenli küresel yapısal kriz, Batı'nın sömürgeci kapitalist emperyalist çağının sonunu haber veriyordu. 2013’teki Kuşak ve Yol girişimi de, bir bakıma ‘sömürüye dayalı batı kapitalizminin mezar kazıcısı hatta, tabutuna çivi çakıcısı olacaktı.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucucusu Mao Zedong'dan sonra yönetime gelen Deng Siaoping ile başlayan, Çin'in Batı'ya dayalı ucuz işgücü ile kalkınma hamlesi de böylece sona eriyordu.
Batı kapitalizmine entegre olarak onun istediği ucuz işgücü ve muazzam kalabalık organizasyon yeteneğiyle dünyanın fabrikası haline gelen Çin için artık yeni bir sayfa açmanın zamanı gelmişti.
RUSYA-ÇİN İŞBİRLİĞİ ABD HEGEMONYASINI KIRIYOR
Sovyetler Birliği döneminde jeopolitiği yanlış okuyan Rus yöneticiler, Çin ile adeta soğuk savaş yapmıştı.
2000'de Rusya'da iktidara gelen Vladimir Putin, bu hataya düşmedi.
Putin tehdidin her zaman Batı'dan geldiğini bilen bir devlet adamı olarak, Doğu'daki komşusu Çin ile hep iyi ilişkiler yürüttü.
Stratejik Rusya-Çin işbirliği başta Ortadoğu olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki Amerikan hegemonyasını kırmayı başardı.
İşte bu işbirliği sayesinde de Çin, bırakın 2. Dünya Savaşı sonrasındaki Marshall Planı'nı, belki yeni bir kıtanın keşfi kadar önemli ve tarihsel olan ‘21. Yüzyılın Yeni İpek Yolu, Kuşak ve Yol’ projesini hayata geçirdi.
2 TRİLYON DOLAR ORTAK KALKINMAYA
Çin elinde ticaret fazlası olarak bulundurduğu 2 trilyon dolardan fazla parayı, önce kendi içinde sonra da bu yeni yol güzergahındaki ülkelerle ortak kalkınma için harcama kararı aldı.
Burada anahtar sözcük dikkat edin, ‘kârlılık’ değil, ‘kalkınma’.
Kalkınma, çünkü Kuşak ve Yol, gelişmekte olan ülkelerin ortak geleceğini inşa projesidir. Bir grup şanslı azınlığa daha çok kazandırma projesi değil. Kamucu bir ruh taşımaktadır.
Çin, halihazırda 200 milyar dolardan fazla altyapı, enerji ve ulaştırma yatırımları yaptı. Kazakistan, Rusya, Özbekistan, Türkmenistan, Pakistan gibi Asya ülkelerinde dev stratejik yatırımlar yapılıyor.

‘ÇİN TARAFINDAN İNŞA EDİLMİŞTİR’
Çin Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Başkanı Prof. Wang Yiwei, 2016'da yayınlanan ‘Kuşak ve Yol İnisiyatifi’ başlıklı kitabında, Yeni İpek Yolu'nu şu sözlerle tarif ediyor: "Artık Made in China (Çin'de yapılmıştır) ibaresinin yerine 'Built by China' (Çin tarafından inşa edilmiştir) dönemine giriyoruz".
Asya ve Afrika'nın (Güney Amerika da dahil) bir bütün olarak yükselişi ve ortak refahın Batı seviyesine (çağdaş uygarlık düzeyine) çıkarılmasını hedefleyen bu sosyalizan fikir, Wang'ın kitabında söz ettiği, güce dayalı sürdürülemez Amerikan hegemonyası yerine, halkların entegrasyonunu sağlayacak dev bir kalkınma projesi.
Geçtiği 65 ülke ile dünya nüfusunun yüzde 63'ünü kapsıyor.
Ancak bu yüzde 63, dünya üretiminin ancak yüzde 29'unu yapabiliyor.

TÜRKİYE ANAHTAR ÜLKE
Yeni İpek Yolu'nun güzergahı tarihteki ilki gibi yine Anadolu'dan, Türkiye'den geçiyor. Orta güzergahın Avrupa ve Akdeniz'e kara ve denizden çıkış noktası güzel ülkemiz.
Çinliler Türkiye'ye çok özel önem veriyor bu noktada.
Çünkü İpek Yolu’yla yeşeren devletleri kuranlar da hep Türk ve akrabaydı. Çin’in ‘Bir Kuşak Bir Yol’ projesinden en çok nemalanacak olanlar ise Türkler.
Çin’in Sinciang Uygur Özerk Bölgesi’nden başlıyor, Kazakistan ve Orta Asya ülkeleri üzerinden İran ve Türkiye’ye uzanıyor bu refah projesi.
İran’ı saymazsak (ki İran’ın da yarısı neredeyse Azeri Türkü) hepsi de Türk kökenli halklar.
Tabii ki kardeşimiz Pakistan gibi pek çok diğer mazlum Asyalı milletler de bu girişimin kilit taşı. Bu proje tam bir Avrasya projesi.
KUŞAK VE YOL’DAN EN ÇOK UYGURLAR KAZANACAK
ABD ve Batı Avrupa basını, Çin’in Uygurlara zulüm yaptığı propagandasıyla bu tabloyu tersine çevirmeye çalışıyor. Oysa Çin, Uygurlara zulüm yapmıyor, CIA eksenindeki ayrılıkçı köktendinci gruplara karşı mücadele ediyor. Kuşak ve Yol girişiminden en çok kazanacak halklardan birincisi Uygurlar olacak. Kaldı ki çoğu Uygur bunun farkında ve son dönemde ortak ve çağdaş bir Asya ülküsü için çalışıyor.
Çin'in karadan Avrupa, Akdeniz ve Ortadoğu bağlantısını Türkiye oluşturuyor büyük ölçekte.

FAKİRLİĞİ YOK ETMEK TÜRKİYE’NİN DE HEDEFİ OLMALI
Çin’in hedefi, 2020’ye kadar fakirliği yok etmek. Türkiye’nin de hedefi bu olmalı. Ve bu temel hedef ancak kalkınmacı, kültürel gelişimci bir zihniyetle gerçekleşebilir. Ben, Asya’da pek çok farklı kesimde bu umudu ve iradeyi gözlüyorum.
Çin’in yakutu Sinciang’dan Ege’nin incisi İzmir’e uzanan yeni İpek Yolu, bu hayal için en büyük umut kaynağı.

ERDOĞAN'IN DESTEĞİ ÖNEMLİ
Siyasi iktidar, klasik yalpalamalarına ve yol kazalarına (9 Şubat 2019 tarihli talihsiz dışişleri Uygur açıklaması, ABD – FETÖ güdümündeki provokatör Uygur siyasetçilerin Türkiye’de fink atması gibi) rağmen, son dönemde bu konuda kararlı bir tavır içinde gibi görünüyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son Pekin ziyaretindeki birleştirici Uygur açıklaması ile Kuşak ve Yol’a güçlü desteği önemli. Keza Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Büyükelçiler toplantısında, dış politikada yeni Asya yönelimi bildirisi de güçlü bir mesaj. Türkiye’nin devlet aklı artık Batı veya Atlantik sistemindeki paryalık rolünden, Avrasya’da onurlu bir devlet olma iradesini yavaş da olsa gösteriyor. Zaten seçenek de yok başka. Geçmişteki yazılarımda zaman zaman iddialı bir ifade de olsa, Kuşak ve Yol için ‘Türk Koridoru’ demiştim, ABD’nin güney sınırımızda açmaya çalıştığı PKK koridoruna bir nazire olarak. Ama bu aslında bir yanıyla gerçeğin de ifadesi.