İran: Anlaşmaya yakınız ABD: Beklentimiz az

Bu ayın başında duran nükleer görüşmelerde muallaklık kendini koruyor. Uzmanlar sert yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer programını durduracak olan 2015 anlaşmasını restore etme çabalarının başarısız olmasının, Orta Doğu'daki gerilimi artırma riskini, Batı'nın daha sert önlemleri ve dünya petrol fiyatlarını daha da artırması riskini taşıdığını belirtiyor.

‘ABD’NİN SİYASİ İRADESİNE BAĞLI’

Doha Forum uluslararası konferansında Malley İran ile süren nükleer görüşmeler için, "Birkaç ay önce biz de oldukça yakın olduğumuzu düşünüyorduk fakat yakında olacağından emin olamıyorum. Herhangi bir müzakerede, bu kadar uzun süre açık kalan konular olduğunda, bu size boşluğu kapatmanın ne kadar zor olduğu hakkında bir şeyler söyler." ifadelerini kullandı. Malley’in açıklamaları İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in kıdemli danışmanı Kamal Harrazi'nin, bir anlaşmanın yakında gelebileceğini söylemesinin ardından geldi. Harrazi konferansta yaptığı konuşmada anlaşmanın yakın olduğunu ve bunun ABD’nin siyasi iradesine bağlı olduğunu söylemişti.

ABD, RUSYA’NIN ENGELLEDİĞİNİ İDDİA ETMİŞTİ

Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2018'de nükleer anlaşmayı terk etmesi, Tahran'ın anlaşma kapsamında belirlenen nükleer sınırların dışına çıkmaya başlamasına neden olmuştu. Ardından anlaşmayı yeniden canlandırmak için aylarca süren müzakereler, Rusya'nın yeni bir engel oluşturduğu iddiasıyla mart ayının başlarında durakladı. Rusya daha sonra anlaşmanın bir tarafı olarak çalışmalarını sürdürebileceğine dair yazılı garantiler aldığını ve görüşmelerin tekrardan canlandırılabileceğini söyledi.

‘DEVRİM MUHAFIZLARINI TERÖR LİSTESİNDEN ÇIKARIN’

Harrazi, anlaşmanın yeniden canlandırılması için Washington'un Hamaney'e rapor veren seçkin bir birlik olan İran'ın İslam Devrim Muhafızları Birliği'ne karşı yabancı terör örgütü tanımını kaldırmasının hayati olduğunu söyledi. Devrim Muhafızları, 2017'de Amerika'nın Düşmanlarına Yaptırımlarla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında yaptırıma tabi tutuldu. Trump yönetimi, Devrim Muhafızları’nı Nisan 2019'da terör listesine koydu. Harrazi, "İran Devrim Muhafızları ulusal bir ordudur ve ulusal bir ordunun terörist grup olarak listelenmesi kesinlikle kabul edilemez" dedi.

Malley ise Devrim Muhafızları ile ilgili, "Ne olursa olsun, Devrim Muhafızları hakkındaki görüşümüz Devrim Muhafızları'na yönelik diğer birçok yaptırımın devam edeceği yönünde. Bu, sorunu çözmeyi amaçlayan bir anlaşma değil." ifadelerini kullandı.

2015’E GERİ DÖNME HEDEFİ

Tahran ayrıca, gelecekteki herhangi bir ABD başkanının, İran ekonomisini etkileyen sert yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer programını durduracak olan anlaşmadan çekilmeyeceğine dair garantiler için bastırıyor. Yaptırımların ne ölçüde geri alınacağı da bir diğer hassas konu. ABD'nin Körfez'deki müttefikleri ve İsrail, nükleer müzakerelere kuşkuyla bakıyor ve Tahran'ı bir güvenlik tehdidi olarak görüyor. İsrail dışişleri bakanı dün yaptığı açıklamada, İsrail ve ABD'nin herhangi bir nükleer anlaşma konusundaki farklılıklara rağmen nükleer silahlı bir İran'ı önlemek için işbirliği yapacaklarını söyledi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Kudüs'te düzenlediği ortak basın toplantısında İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid, "Nükleer bir anlaşma ve sonuçları hakkında anlaşmazlıklarımız var, ancak açık ve dürüst diyalog, dostluğumuzun gücünün bir parçası." dedi. Blinken, İsrailli mevkidaşı ile Kudüs'te düzenlediği basın toplantısında, 2015 anlaşmasına dönüşün İran'ın nükleer programını kontrol altına almanın en iyi yolu olduğunu söyledi. Tahran'da, müzakerelerin koordinatörü olan AB elçisi Enrique Mora ise, İran'ın nükleer baş müzakerecisi Ali Bagheri Kani ile bir araya geldi. İki taraf nükleer müzakerelerde bekleyen konuları görüştü.