İran'da kavgasız dövüşsüz örnek seçim süreci

İran'da, cumhurbaşkanı adayları arasında devlet televizyonunda yapılan münazaraların üçüncü turu tamamlandı. Altı aday, canlı yayınlanan beş saatlik program boyunca başörtüsünün kaldırılmasından internetin özgürce kullanımına kadar çeşitli konularda vaatlerini anlattı. Adayların fotoğrafları sokaklardaki seçim afişlerinde genellikle bir arada gösteriliyor. Münazara programlarının günü ve saati televizyon kanallarında ve sosyal medyada yapılan duyurulularla sağlanıyor. Adaylar, her programda ekonomi, dış politika, eğitim gibi konular hakkında fikirlerini kamuoyuna aktarıyor. Adaylar bireysel olarak katıldıkları başka TV programlarında, yanlarına bir kurmay veya konunun bir uzmanını alabiliyor. 28 Haziran'da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önce canlı yayınlanacak iki münazara daha düzenlenecek.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi adayların devlet televizyonunda yaptıkları münazaraların faydalı olduğunu söyleyen İran İslam Cumhuriyeti Lideri Ayetullah Hamaney, adayların devlet televizyonunda yaptıkları münazaraların faydalı olduğunu söyleyerek şunları kaydetti: "Benim tavsiyem, adayların televizyonda yaptıkları bu tartışmalar ya da kamuoyu önünde yaptıkları açıklamalar, düşmanları sevindirmemelidir. Düşmanca sözler söylemeyin. Bu önemli bir nokta. Bazen ülkeyi, milleti, nizamı düşmanlaştıracak sözler ortaya atılabilir ve bu caiz değildir. Söylenen sözler vatan düşmanını, millet düşmanını, sistem düşmanını memnun etmeyen sözler olmalıdır."

CELİLİ'DEN YERLİ PLATFORM VURGUSU

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi eski Başkanı Said Celili, internet kısıtlamalarına değinmeden yabancı uygulamaların yerine geliştirilen yerli platformlara işaret etti. Celili, yabancı platformların güvenlik tehdidi oluşturabileceğini dile getirdi. Başörtüsü konusunda ise "Başörtüsü, kadınların sosyal varlığının kıyafetidir ve mahremiyetlerinin korunmasında ve ilerlemesinde önemli rol oynar." şeklinde konuştu.

Adaylardan, İran Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf, ülkede karışıklık ve protesto gibi özel durumlar haricinde internet kısıtlamalarına karşı olduğunu söyledi. Kalibaf, yasaklar nedeniyle VPN kullananların oranının yüzde 67'ye çıktığına dikkati çekerek, riski ortadan kaldırmak yerine artırdık ve hem ekonomik hem de manevi zarar gördük." dedi. Meclis Başkanı, zorunlu başörtüsü yasasına ilişkin ise bunun "saygı olmadan, gerginlik ve şiddetle" çözülemeyeceğini ifade etti. Kalibaf, polisin kadınlara müdahalesi sırasında "acı hadiselerin de yaşandığını ve bunların durdurulması gerektiğini" belirtti.

Tebriz Milletvekili Mesud Pezeşkiyan, internet kısıtlamalarının kriz zamanlarında olabileceğini ancak normal koşullarda halka zarar verdiğini belirterek, "Cumhurbaşkanı olursam internetteki birçok kısıtlamayı kaldıracağım." dedi. Pezeşkiyan, ülkedeki zorunlu başörtüsü uygulamasına ilişkin ise "Nasıl daha önce kadınlarımızdan başörtüsünü alamadılarsa şimdi biz de kadınlara zorla başörtüsü taktıramayız." değerlendirmesinde bulundu.

'CUMHURBAŞKANI OLMANIZA İZİN VERMEYECEĞİM'

Eski İçişleri Bakanı Mustafa Purmuhammedi, internet kısıtlamalarının mecrasından çıktığını dile getirerek, "Filtreleme bir noktada doğruydu ancak devam etmesi endişe verici bir hale geldi." ifadelerini kullandı. Vatandaşların yasakları aşabilmek için satın aldıkları VPN hizmetlerine işaret eden Purmuhammedi, "Bu yasaklarla ortaya çıkan VPN mafyasının varlığı insanların cüzdanlarını boşaltıyor ve güvenlik tehlikeye giriyor." diye konuştu. Purmuhammedi, zorunlu başörtüsünün "kanun hükmü" olduğunu ancak bunun zorla olmayacağını ve cumhurbaşkanı olması halinde şu anda tartışılan ve kurala uymayan kadınlara çeşitli yaptırımlar getirmesini öngören yasayı geri çekeceğini belirtti.

Celili ile Kalibaf lehine çekileceği öngörülen Ali Rıza Zakani, Pezeşkiyan ile Purmuhammedi'nin seçim ekiplerinin ortak çalıştığını ileri sürdü. Bunun üzerine Pezeşkiyan, "Kesinlikle sonuna kadar aday kalacak mısın?" diye sordu. Zakani de "Ben kesinlikle kalacağım ve sizin cumhurbaşkanı olmanıza izin vermeyeceğim." dedi. Buna cevaben Pezeşkiyan, "Bu bir yarış ve kararı halk verecek. Kimse kimseyi engelleyemez." şeklinde konuştu.