İrlanda ABD desteği ile yüzde 10 büyüdü
Avrupa Birliği üyesi olan 5 milyon nüfuslu İrlanda, 2022 yılını başarılı bir ekonomik performans ile tamamlıyor. Ekonomi yaklaşık yüzde 10 seviyesinde büyüdü. Koranavirüs kaynaklı kapanış sonrası hızlı ekonomik açılım, harcama artışı, ihracat artışı ve yatırımlar bunda etkili oldu
İrlanda ekonomisinin büyüme rakamlarını ve milli gelirini değerlendirirken ve diğer ekonomiler ile karşılaştırırken bir noktaya dikkat etmek gerekir. İrlanda ekonomisinde yurtdışı sermaye transferleri, yerel ekonomiye nazaran çok yüksek seviyesindedir. Uçak kiralama sektöründeki önemli konumu, belli başlı teknoloji devlerine ev sahipliği yapması bu sonucu yaratır ve kâğıt üzerinde yüzde 10 büyümenin ve kişi başı 107 bin dolar gelirin hanelere etkisi bu ölçüde gözlemlenemez. Medyan gelir (Gelirler küçükten büyüğe sıralandığında ortaya düşen değer) seviyesinde İrlanda ve Birleşik Krallık 16 bin dolar seviyeleri ile hemen hemen aynıdır. Diğer önemli konu ise İrlanda bu ekonomik başarıyı kendi dinamiklerinden daha çok destek aldığı ABD sayesinde sağlamaktadır. ABD'deki güçlü İrlanda lobisi (40 milyon Amerikalı, İrlanda kökenini sahiplenir) ve ekonomi çevreleri (Biden dahil) İrlanda'nın Avrupa'dan ekonomi alanında pozitif olarak ayrışmasını destekler. Bu trendin devam etmesi beklenmektedir.
KUZEY İRLANDA İRLANDA’YA KATILABİLİR
İngiltere ekonomisi 2022'de büyüyememiştir ancak İrlanda yüzde 10 büyümüştür ve her sene İrlanda ve İngiltere arasındaki ekonomik fark kapanmaktadır. Bu durumun beklenen sonucu, Kuzey İrlanda'nın (Birleşik Karalık’a bağlıdır), Birleşik Krallık’dan ayrılması ve İrlanda'ya katılmasıdır. Anglikan (Protestanlık kökenli) kiliseye bağlı Kuzey İrlanda, Katolik İrlanda ile dinsel olarak ayrışsa dahi ekonomik, coğrafi şartlar ve dinsel pratiklerin zayıflaması sonucunda birleşmeleri beklenmelidir. Kuzey İrlanda'daki güncel siyasi parti sonuçları da bu beklentiyi doğrulamaktadır.
İrlanda'nın tarihinde, 1840'larda yaşanmış olan Büyük Kıtlık dönemi büyük bir toplumsal travma yaratmıştır. Bu durum hem insanı trajediler yaratmıştır hem İrlanda'dan ABD'ye büyük bir göç dalgası yaratmıştır hem de Birleşik Krallık’dan kopuşu hızlandırmıştır. Bu dönemde Sultan Abdülmecid'in İrlanda'ya gönderdiği yardımlar ikili ilişkilerimizdeki önemli bir dönemdir.
İrlanda, İngiltere'den 1922'de bir bağımsızlık savaşı sonucu ayrılmıştır yani Türkiye'de emperyal İngiltere'ye karşı verilen mücadele sırasında İrlanda'da benzer şekilde İngiltere'den ayrılık mücadelesi vermekteydi. Hem Kurtuluş Savaşımızın İrlanda'nın bağımsızlığını kolaylaştırdığını söyleyebiliriz, hem de İrlanda mücadelesinin Türk Kurtuluş Savaşı’na dolaylı faydası olduğunu belirtebiliriz.
İRLANDA İLE TİCARETTE TÜRKİYE HAK ETTİĞİ PAYI ALAMIYOR
2023 yılında İrlanda ekonomisinde önemli bir yavaşlama (büyüme yüzde 3 civarına düşecek) bekleniyor. İrlanda politikaları ile ilgili fırsatlar:
1) İrlanda ve Güney Kore arasındakine benzer çalışma izinli tatil programı vize türü (Working Holiday Program) devreye alınabilir. Arjantin-İrlanda arasındakine benzer şekilde gençlerin sınırlı süreli çalışma vize türü devreye alınabilir.
2) İstanbul-Cork direk uçuş konabilir
3 )İrlanda'nın dış ticaretinde Türkiye hak ettiği payı alamamaktadır. Dublin başkonsolosluğumuz bu eksikliğin düzeltilmesi konusunda cesaretlendirilmelidir.
4) Dublin büyükelçiliği kapsamında sektörel işbirliği çalışma masası (ilaç, sağlık teknolojileri ve yazılım teknolojilerindeki işbirliğini artırma amaçlı) TVF destekli olarak pilot proje kapsamında açılabilir.
Mayıs 2022 İrlanda ziyaretimin notları ve daha geniş kapsamlı politika önerileri için: https://www.ulusal.com.tr/makale/10195760/metin-akgerman/irlanda-notlari
