İSO ikinci 500 açıklandı: ‘KOBİ’lerin borç durumu endişe vericidir’

İstanbul Sanayi Odası (İSO), mayıs ayında açıkladığı 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının ardından, dün, daha çok KOBİ niteliğindeki kuruluşları kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2021” araştırmasının sonuçlarını açıkladı.

2021 yılında İSO İkinci 500’ün üretimden net satışları yüzde 77.5 oranında artarak 191.1 milyar TL’den 339.2 milyar TL’ye yükseldi. Üretimden net satışlar baz alınarak yapılan İSO İkinci 500’ün 2021 yılı sıralamasına bakıldığında; Ege Seramik 980.1 milyon TL ile ilk sırayı aldı. Onu çok küçük bir farkla 979.8 milyon TL ile Kozlu Gıda takip ederken Kangal Termik Santral 979.7 milyon TL ile üçüncü oldu.

BANKALARDAN ÇOK FİRMALARA BORÇLANMIŞLAR

İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “İSO İkinci 500’ün ihracatı yüzde 35’lik bir büyümeyle 2021’de Türkiye genelinden ve İSO 500’den daha başarılı bir görünüm sunuyor.” dedi.

Ancak İSO İkinci 500’de yer alan şirketlerin borçlanma yapısında belirgin bir bozulma olduğuna dikkat çeken Bahçıvan, işletme faaliyetlerinin giderek daha fazla borçlanma ağırlıklı finanse edildiğini söyledi. Borcun vade yapısında da gözle görülür bir kısalma olduğunu belirten Bahçıvan, şöyle sürdürdü:

“Mali borçların toplam borçlar içindeki payı yüzde 57.6’dan yüzde 54.2’ye inerken, diğer borçların payı yüzde 42.4’ten yüzde 45.8’e yükselmiş görünüyor. Bunun anlamı şu: İSO İkinci 500 şirketleri, faaliyetlerin finansmanında ve artan işletme sermayesi ihtiyacının karşılanmasında ticari borçları çok daha fazla kullanmışlar. Bir başka deyişle 2021’de sanayiciler, bankalara olan borçlarından çok daha büyük bir hızla başka firmalara borçlanmışlar. Bu, İSO İkinci 500 araştırmalarında karşımıza çıkan yeni bir durum olarak dikkat çekiyor.”

Finansman koşullarının sıkılaştığını ve kredi imkanlarının daraldığını, başta ihracatçı sanayiciler olmak üzere, şirketlerin son yıllarda nitelikli ve kaliteli finansmana erişimde çeşitli güçlükler çektiğini hatırlatan Bahçıvan, “Sanayicilerimizin içinde bulunduğu bu durum, zincirleme reaksiyon halinde gelişebilecek ödeme risklerine işaret etmesi bakımından son derece endişe vericidir.” dedi.

‘İHRACAT VE İSTİHDAMA KATKILARI TAKDİRE DEĞER”

Bahçıvan, İSO İkinci 500 şirketlerinin normalleşme sancılarıyla geçen 2021’de değişen koşullara uyum sağlamada başarılı olduğunu vurguladı, şirketlerin başarılarını ve önemli sorunlarını, ana hatlarıyla şöyle vurguladı:

• Ana büyüklük kriteri olan üretimden satışlar, 2021 yılında yüzde 77.5 oranında artarak 191.1 milyar TL’den 339.2 milyar TL’ye yükseldi.
• Hem faaliyet giderlerini hem de yıl içerisindeki döviz kuru dalgalanmalarını başarıyla yönettiler, zira hem EBITDA (Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr/Zarar) hem de vergi öncesi dönem kârlılığında dikkat çekici iyileşme söz konusu.
• Finansman giderleri, kârlılığın temel belirleyicilerden biri olmayı sürdürdü. Türk lirasındaki değer kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki yükselişin etkisiyle İSO İkinci 500’ün finansman giderleri, 2021 yılında yüzde 114.4 oranında artarak 20.1 milyar TL’ye yükseldi.
• Halen yüzde 70’in üzerinde düşük ve orta-düşük teknoloji ağırlıklı bir yapının aşılamadığı görülüyor. Sanayi kuruluşlarının AR-GE’ye ayırdıkları kaynaklar, üretimden satışlara oranla binde 5’in altında sıkışıp kalmış.
• İstihdamları yüzde 5 artarak 261 bin kişiye çıktı, ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 39 oldu.

SANAYİDE ANADOLU'NUN AĞIRLIĞI ARTIYOR

İSO İkinci 500’de yer alan kuruluşlar bağlı olduğu oda bilgilerine göre sıralandığında, sanayideki Anadolu ağırlığının artmakta olduğu ve Türkiye’deki dağılımının daha dengeli bir gelişim göstermeye başladığı görülüyor.

Son yıllarda sayısal olarak düşüş yaşanmasına karşın en büyük pay 132 şirket ile hâlâ İstanbul Sanayi Odası’na ait. Bu sayı 2016’da 166 idi. İstanbul’u 45 şirket ile Ege Bölgesi Sanayi Odası, 38 şirket ile Gaziantep Sanayi Odası izlerken, Kocaeli 34, Bursa 32, Ankara 18 şirket ile üst sıralarda yer alıyor