İsrail’den Biden’a İran uyarısı: Askeri seçenek masada

Yeni ABD Başkanı Joe Biden’ın İran ile nükleer anlaşmaya dönülebileceğine dair yaptığı açıklamalar İsrail’de tartışma yarattı. İsrail medyasında Biden yönetimini eleştiren yayınlar çıkarken, İsrailli yetkililer de yeni yönetimi anlaşmaya dönmeme konusunda uyardı.

Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsünün çevrim içi düzenlediği konferansta konuşan İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kohavi ABD'yi İran’ın nükleer anlaşmasına yeniden katılmaması konusunda uyararak, anlaşmanın İran'ın nükleer silah geliştirmesine olanak sağlayabileceğini ve İsrail’in buna izin vermeyeceğini savundu.

Konuşmasının büyük bölümünü İran'a ayıran Kohavi, ABD’nin anlaşmaya geri dönüşünün “operasyonel ve stratejik açıdan kötü" olacağını söyledi. İran'ın nükleer programını sürdürmesine izin vermenin İsrail için "kabul edilemez bir tehdit" oluşturacağını belirten Kohavi, bunun "bölgede nükleer silahların yayılmasına yol açacağını" öne sürdü.

‘İSRAİL ORDUSU HAZIR’

Kohavi, bir İran saldırısı durumunda İsrail ordusunun saldırmaya hazır olduğunu belirterek, "Orduya mevcut planların yanı sıra bir dizi harekat planı hazırlaması talimatını verdim" ifadelerini kullandı.

Kohavi, “Bu planlarla ilgileniyoruz ve önümüzdeki yıl içinde geliştireceğiz. Bunları gerçekleştirmeye karar verenler elbette siyasi liderler. Ancak bu planlar masaya yatırılmalı” dedi.

ABD’de yönetim değişikliği ile birlikte İranlıların anlaşmaya dönmek istediklerini söylediklerini belirten Kohavi şu ifadeleri kullandı:

“Konumumu, dünyanın her yerinden tanıştığım tüm meslektaşlarıma ifade etmek istiyorum: 2015 nükleer anlaşmasına veya hatta benzer, ancak birkaç iyileştirme yapılmış bir anlaşmaya dönmek kötü bir şey ve bu yapılacak doğru şey değil.”

‘AZAMİ BASKI POLİTİKASI DEVAM ETTİRİLSİN’

Kohavi konuşmasında, ABD'yi Donald Trump'ın başkanlığı sırasında İran'a karşı, zaten zayıf olan İran ekonomisini felce uğratan, sözde “azami baskı” yaptırım politikasını “kesinlikle” devam ettirmeye çağırdı. Kohavi, ABD'nin bu durumu İran’ın yalnızca askeri yönlerini değil, nükleer programını tamamen sona erdirecek daha iyi bir anlaşmayı müzakere etmek için kullanması gerektiğini söyledi.

İsrail, Tel Aviv’in düşman bir ülkenin atom silahı elde etmesine izin vermeyeceğini savunan Başlangıç ​​Doktrini olarak bilinen program bahanesiyle, 1981'de Irak ve 2007'de Suriye’ye karşı iki kez askeri saldırı gerçekleştirmişti.

İSRAİL BASINI: BİR İLK

ABD basınında çıkan yorumlarda da, ABD Başkanı Tahran’ın anlaşmaya uyması durumunda geri dönebileceklerini söylediği için, İsrail Genelkurmay Başkanı’nın Joe Biden’ı 2015’teki nükleer anlaşmaya dönmeme noktasında uyardığı yazıldı.

Kohavi’nin açıklamaları ile ilgili İsrail basınında şu yorum yer aldı: “ABD ve İsrail orduları arasındaki yakın ilişkiden dolayı, İsrail Silahlı Kuvvetleri genelde siyasi tartışmaların dışında kalmayı tercih eder. Askeri yetkililerin müttefiklerin dış politikasını eleştirmesi son derece nadirdir.”

Time of Israel gazetesi, Kohavi’nin sert açıklamalarının sadece ABD’nin 2015’teki nükleer anlaşmaya dönmesine karşı değil, aynı zamanda Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na (KOEP) da karşı olduğunu yazdı.

Kohavi'nin selefi ve diğer üst düzey İsrailli savunma yetkilileri anlaşmanın (KOEP) sadık savunucuları değildi, ancak bunu İran'ın nükleer meselesini en az birkaç yıl masadan kaldırmanın mükemmel olmayan bir yolu olarak nitelendirerek dikkatlerini diğer konulardan daha fazla buraya verdiler.

Times of Israel’e göre, Kapsamlı Ortak Eylem Planı’nı eleştirenler, anlaşmanın nihayetinde İran'ın kabul edilmiş bir nükleer program geliştirmesine olanak tanıdığını düşünürken, anlaşmanın savunucuları ise ilave anlaşmalarla nükleer faaliyetlerin daha da geriye itilebileceğini savunuyor.

İsrail gazetesine göre, Kohavi'nin konuşması, anlaşmanın geliştirilmiş bir versiyonunun da ilk kez İsrail güvenlik bakış açısından tamamen kabul edilemez olarak tanımlandığına işaret etti.

MOSSAD BAŞKANI WASHINGTON’A GİDİYOR

Aynı habere göre, Biden yönetimi yetkilileri, İsrail'in İran'ın nükleer programına ilişkin karar alma sürecine dahil olacağını belirtmiş.

Kanal 12’nin haberine göre ise, Mossad Başkanı Yossi Cohen’in Biden ile İran anlaşmasıyla ilgili İsrail’in, sadece İran nükleer programını değil aynı zamanda füze programını da ilgilendiren ve İran destekli grupların Ortadoğu’dan çekilmesini öngören, taleplerini görüşmek üzere ABD’ye gitmesi bekleniyor.

P5+1 ülkeleriyle İran arasında 2015'te nükleer anlaşma imzalanmış, eski ABD Başkanı Donald Trump 2018'de bu anlaşmadan çekilmişti.

Biden, daha önce yaptığı açıklamalarda, göreve gelmesi halinde İran ile gerçekleştirilen nükleer anlaşmaya dönülmesinden yana olduğunu belirtmişti.

İSRAİL DIŞİŞLERİ BAKANI: KENDİ PLANIMIZI YAPMALIYIZ

Jerusalem Post’un haberine göre ise, İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Ashkenazi de salı günü yaptığı açıklamada, İsrail'in Biden yönetimine açıkça muhalif bir yaklaşım benimsememesi gerektiğini, ancak İran'ın nükleer tehdidine karşı koymak için her zaman askeri bir seçeneği sürdürmesi gerektiğini söyledi.

“İsrail medyasına, yeni ABD yönetimi ile bir çatışma politikasına önermem” diyen Dışişleri Bakanı, “Kapalı bir odada profesyonel, gerçek ve şeffaf bir görüşmeye ulaşmak için seçenekleri tüketebilmeli ve merkezinde İran'ın nükleer yeteneklere ulaşmasını engellemek olan İsrail endişelerinin duyulması için çabalamalıyız" ifadelerini kullandı.

Ashkenazi aynı zamanda İsrail'in "güvenilir bir askeri seçeneği masada tutması gerektiğini" söyledi ve ABD'nin harekete geçmemesinin ardından 2007'de İsrail'in Suriye’yi bombalaması örneğini verdi.

İsrail'in varoluşsal tehditler söz konusu olduğunda kendisine güvenmesi gerektiğini kaydeden Bakan, "Arkadaşlardan yardım isteyebiliriz, ancak masada [askeri] seçeneğimiz olmalı" vurgusunu tekrarladı.

ZARİF’TEN ABD’YE 21 ŞUBAT’A KADAR SÜRE

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD'nin 21 Şubat tarihine kadar İran'a yönelik yaptırımları kaldırması için süre verdi.

Rusya’nın başkenti Moskova'da Rus mevkıdaşı Sergey Lavrov ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuşan Zarif, yeni ABD hükumetinden şu ana kadar hiçbir olumlu adım görmediklerini belirterek, "Meclis nükleer anlaşma ve yaptırımlar hususunda bazı kararlar aldı ve biz de hükümet olarak bu kararları uygulamak zorundayız" dedi.

MECLİS KARARI

Uranyumu yüzde 20 zenginleştirmenin meclisin aldığı kararlardan bir tanesi olduğun hatırlatan Zarif, "Uranyumu yüzde 20 zenginleştirme işlemini bu kapsamda başlattık. Meclisin aldığı bir diğer karar ise Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'den ayrılmaktı" ifadesini kullandı.

‘YAPTIRIMLAR KALKMAZSA PROTOKOLDEN AYRILIRIZ’

ABD'nin 21 Şubat tarihine kadar İran'a yönelik yaptırımları kaldırmaması halinde Tahran yönetiminin NPT kapsamında 2016'dan bu yana gönüllü olarak uygulanan Ek Protokol'den ayrılacağını vurgulayan Zarif, "Meclisin aldığı karar 21 ila 23 Şubat tarihine kadar uygulanmaya başlanacak. Biz yasalar gereği hükümet olarak bunu uygulamak zorundayız. Ancak 21 Şubat tarihine kadar İran ekonomisini eski haline dönüştürecek adımlar atılmaz ve yaptırımlar kaldırılmazsa ek protokolden ayrılacağız. Eğer ABD yaptırımları kaldırır ve dünya ile ticari ilişkiler geliştirmemizin önünü açarsa nükleer anlaşmaya döner ve tüm taahhütlerimize tekrar bağlı kalırız" dedi.

‘İLK ADIM ABD’DEN GELMELİ’

Zarif basın toplantısının ardından sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda ise, “İran, Nükleer anlaşma çerçevesi ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Kararını ihlal ederek dayatılan ABD’nin acımasız ekonomik terörizmine karşı 4 yıl boyunca kararlı ve galip olmuş bir ülke olarak neden ilk önce iyi niyet jesti göstermeli? Anlaşmayı sebepsiz yere bozan ABD oldu. Hatasını ilk olarak düzeltecek olan da yine ABD olmalı. İran'da ona göre adım atacaktır” ifadelerini kullandı.