İsrail'e Gazze ambargosu iş dünyasının gündeminde

İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının ardından, İsrail menşeli ve İsrail’e destek veren ülkelerin ürünlerine çok sayıda vatandaş ve sivil toplum kuruluşundan boykot çağrısı yapıldı. Bir yandan vatandaşlar sosyal medya sitelerinde yaptıkları paylaşımlarla boykot kampanyaları düzenlerken bir yandan da sivil toplum kuruluşları İsrail’e destek veren ülkelerin ürünleri yerine, Türk şirketlerinin ürünlerini kullanma çağrıları yaptı.

İSRAİL’İN ÇELİĞİNİN YÜZDE 65’İ TÜRKİYE’DEN

Türkiye ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyesi ülkelerin, İsrail ile olan ticari ilişkilerine baktığımızda ise İsrail’in çelik ve petrol ithalatı içindeki Türkiye ve TDT üyelerinin payı göze çarpıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin Eylül 2022’de yayımladığı İsrail Ülke Bilgi Notu isimli raporda, Türkiye’nin İsrail’in en fazla ithalat yaptığı dördüncü ülke olduğu belirtilirken Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2023’ün ilk 9 ayında İsrail’e ihracatın 4.2 milyar dolar olduğu görülüyor.

Çelik İhracatçıları Birliği’nin Eylül 2022'de yaptığı açıklamaya göre Türk çeliği, İsrail pazarının yüzde 65’ine sahip. Ticaret Bakanlığının verilerine göre de Türkiye’nin İsrail’e sadece 2023 Ekim’de yaptığı ihracat 348 milyon dolar.

İsrail’in petrol ithalatıyla ilgili rapor yayımlayan Bloomberg Haber Ajansı, İsrail’in petrol tedarikinin yüzde 60’ını TDT üyeleri Azerbaycan ve Kazakistan’dan karşıladığını açıkladı. Yine Bloomberg’in haberine göre 21 Ekim’de Ceyhan Limanı’ndan çıkan Seaviolet adlı 900 metrelik tanker, bir milyon varilden fazla Azerbaycan petrolünü İsrail’e taşıdı. İsrail pazarında önemli paya sahip olan Türkiye’nin ihraç ettiği çelik ve Azerbaycan ile Kazakistan petrolünün kesilmesi, İsrail ekonomisi için boykot çağrılarından daha etkili olabilir. Türkiye ve TDT ülkelerinin İsrail’e olan ihracatının kesilip kesilemeyeceğini ve kesildiği takdirde hangi sonuçları doğuracağını iş dünyası temsilcilerine sorduk.

ÇELİK VE PETROL KESİLMELİ

Aydınlık’ın sorusunu yanıtlayan Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, artık siyasi ve ekonomik somut adımlar atılması gerektiğinin altını çizerek çelik ve petrol tedariki de kesilmeli dedi. Başkan Aydın, konuya ilişkin şunları söyledi: “Hukuka inanan, soykırıma karşı duran, sivillerin katledilmesine duyarsız kalmayan herkesin somut adımlar atması gerekiyor. Bireyler olarak boykottan tutun da devletleri yönetenleri harekete geçirecek eylemlere geçmek gerekiyor. Bu yaptırımların uygulamaya geçilmesi için somut adımlar atılmalı. Ekonomik anlamda da somut adımlar atılmalı. Bu kapsamda başlatılan boykot kampanyaları yerinde. Bunu daha da ilerilere taşımak gerekiyor. Birleşmiş Milletler nezdinde, bu katliama duyarsız kalmayan ülkelerin daha yüksek bir sesle haykırması gerekiyor. Özellikle İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Devletleri Teşkilatları gibi yapıların daha çok organize olarak İsrail’e yaptırım uygulaması gerekiyor.”

Aydın, “Devletler bireysel değil kolektif bir akıl ile katliamı durdurmak için her türlü uygulamayı acilen yürürlüğe koymalıdır. Bu petrol kesintisi olur, çelik ihracı olur, gıda tedariği olur. Artık bu iş tahammül sınırlarını aşmıştır. Gereken tavır bir an önce gösterilmelidir. İstiklal Şairimiz Akif’in dizlerinde belirttiği ‘Girmeden tefrika bir millete düşman giremez. Toplu vurdukça yürekler onu top sindiremez.’ mesajından hareketle üzerimizdeki tefrikalardan bir an önce kurtulup yüreklerimizi topluca harekete geçirmeliyiz.” önerisi yaptı.

AMBARGO TÜRK TİCARETİNİ ETKİLEMEZ

Aydınlık’a konuşan İş Dünyası Konfederasyonu (BİRKONFED) Genel Başkanı Osman Ünsal ise jeopolitik konumu ve bölgedeki ağırlığı nedeniyle Türkiye’ye ciddi sorumluluk düştüğünü vurgulayarak şu sözleri kullandı: “İsrail ürünlerinin boykot edilmesi Türkiye toplumunun ortaya koymuş olduğu refleks açısından son derece değerli. Ama sadece milletin yaptığı yetmez. Hükümetin de ciddi ve somut adımlar atması gerekiyor. Artık bu iş kınamaktan çok daha öte bir noktaya gitmiştir. İsrail’i destekleyen Batı ülkeleri açıkça silah, mühimmat, para gibi destekler veriyor. Biz maalesef savunduğumuz Filistinli kardeşlerimize hiçbir somut destek ortaya koyamıyoruz. Kesinlikle İsrail ürünlerine boykot uygulanmalı, İsrail ile ticari ilişkiler askıya alınmalıdır.”

Ünsal, “Türkiye maalesef dış politikada çok yanlış kartlar oynadı. İhracatta alternatif oluşturabilecek Asya ülkeleriyle ilişkiler artırılırsa, Dış politikada, yüzümüzü Asya’ya dönersek İsrail ile yapmış olduğumuz mevcut ticaretin kat kat daha fazlasını Asya ülkeleri ile yapabilir, maddi kayıp bir yana çok daha fazla kazanç sağlayacağımızdan eminim. Şu halde bile İsrail ile yapılan birkaç milyar dolarlık ticaretin bitmesi, Türkiye'ye bir sıkıntı yaratmayacaktır. Yapılacak ihracat ambargosu Türkiye'ye; yeni ufuklar açıp, yeni ilişkiler ortaya çıkaracaktır. Bu konuda hükümeti artık söylemlerden somut adımlara geçmeye, sorumlu davranmaya davet ediyoruz.” ifadelerini kullandı.