İstihdamı imalat sırtladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI endeksleri Ocak 2021 raporuna göre on sektörün tamamında istihdam artışı oldu. IHS Markit tarafından, Türkiye imalat sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık 800 şirketten oluşan panelden elde edilen anket verileri kullanılarak oluşturulan endeks sonuçlarına bakıldığında, Kovid-19 vaka sayılarındaki artışın talebi ve üretimi olumsuz etkilediği iki ayın ardından, birçok sektörde üretim ve yeni siparişlerdeki iyileşme eğilimlerine bağlı kapasite genişletme çabaları dikkat çekti. Takip edilen on sektör de istihdamını artırırken en güçlü artış kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe kaydedildi.

TEKSTİL ARALIKSIZ YÜKSELDİ

Sektörler özelinde baktığımızda gıda sektöründe eylül ayında 46 seviyesine inerek daralmaya işaret eden istihdamın Ekim ve Kasım 2020'de 52.4 ve 53.4 ile güçlü bir şekilde pozitife döndüğü ancak aralıkta 47.8'e gerilediği görülüyor. Yılın son ayı gıdada imalat sanayisinde istihdam olumsuz sinyal verse de Ocak 2021'de 54 ile hızlı bir geri dönüş söz konusu oldu. Tekstilde ise istihdam beklentisine yönelik endeks son altı aydır hep 50'nin üzerinde kalarak, bu sektörde istihdam artışına işaret etti. Kasım ve Aralık 2020'da 55 seviyelerinde değer alan endeks Ocak 2021'de 56'ya çıktı. Tekstildeki artışın maske, önlük gibi salgın kaynaklı ürünlere yönelik talep nedeniyle yapılan yatırımlardan kaynaklandığı biliniyor. Giyim ve deri ürünleri sektöründe ise Ağustos 2020'deki 48 ve Aralık 2020'deki 49 seviyelerinin ardından altı aylık dönemin dört ayında istihdam endeksi 52'ler seviyesinde değer alarak genişlemeye işaret etti.

KİMYA VE PLASTİK ÇOK GÜÇLÜ

Ağaç ve kağıt ürünleri sektöründe eylülde 49.9 ile sınırda değer alan endeks önceki ayda ve sonraki dört ayda 50'nin üzerinde kalarak istihdamda artış olduğunu gösterdi. Önceki aylar 51'de seyreden endeks Ocak 2021'de 52'ye yükseldi. Kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektörü on sektör içerisinde istihdam endeksi en güçlü olan. Sektör tıpkı tekstil gibi son altı ayda istihdam endeksinde hiç fire vermediği gibi 55.5 seviyesinin altına da düşmedi. Sektörde istihdam endeksi ağustosta 59'un üzerine çıktı. Sonraki aylarda birkaç puan aşağıda seyretti. Ocak 2021'de 58.7 değerini alarak güçlü istihdam artışı olduğunu gösterdi. Bu sektördeki artışın da yine salgın yüzünden tek kullanımlık plastiklere olan yönelim, dezenfektan ve hijyen ürünlerine olan talep patlamasından kaynaklandığı aşikar.

REKOR MAKİNE VE METALDE

Metalik olmayan mineral ürünler sektörüne baktığımızda burada da istihdam endeksinin son altı ayda yukarı yönlü bir grafik çizdiğini görüyoruz. Ağustos 2020'de 51.1 değerini alan endeks Ocak 2021'de 56.6'ya kadar yükselmiş durumda. Ana metal sanayisinde de istihdam endeksi oldukça kuvvetli olmakla beraber zirve 61.8 ile Ekim 2020'de görüldü. Eylülde yine 59.3 ile oldukça güçlü bir istihdam artışına işaret eden sektörün istihdam endeksi aralıkta 52.3'e kadar düştükten sonra Ocak 2021'de 57.2'ye yükseldi. Bu sektördeki artışın da dayanıklı tüketim malları olan beyaz eşya ve otomotive olan talepten ileri geldiğini söyleyebiliriz. Yine son dönemde çelik ihracatındaki toparlanma da bunda etkili olmuş görünüyor. Makine ve metal ürünleri sektörü on sektör içerisinde son altı ay içindeki seyirde birçok sektörün istihdam endeksinin gerilediği eylül ayındaki 63.7'lik endeks değeri ile rekoru elinde tutuyor. Bu sektörün istihdam alt endeksi de son altı ayda güçlü istihdam artışına işaret ederken ocaktaki değer 56.3 ile kuvvetli bir durumda.

ANKETLER İSTİHDAMDAN YANA

Bir diğer sektör elektrikli ve elektronik ürünler. Bu alanda ülkenin ithalatında geçen yıl önemli artışlar gözlemlenmişti. Kartlı alışverişlerde de elektronik ürünlere yönelik harcamalar en çok artış kaydeden kalem oldu. Üretim tarafında bu sektörde de istihdam endeksi son altı ayda hep pozitif seyretti. Endeks Ocak 2021'de 54.4 değerini aldı. Son olarak kara ve deniz taşıtları sektörü yani ağırlıkla otomotiv ve tersanecilikte ağustosta yakalanan 62.1'lik istihdam PMI endeksi seviyesi sonraki aylarda bir daha görülmedi. Ama endeks kasımda 50 sınırına inse de sonraki iki ay 54'ün üzerin tutunmayı başararak istihdam tarafında genişlemeye işaret etti. TÜİK'in işgücü istatistiklerinde son veri Ekim 2020 dönemine ait. Arındırılmış verilerle aylık seyre baktığımızda Temmuz 2020-Ekim 2020 döneminde sanayi istihdamının 230 bin arttığını görüyoruz. İŞKUR verilerine göre geçen yıl imalat sanayisi tarafında 604 bin iş ilanı açıldı. 342 bin kişi de işe yerleştirildi. En fazla işe yerleştirme açık ara imalatta görüldü. Merkez Bankası'nın (TCMB) imalat sanayisi kapasite kullanım oranlarına baktığımızda temmuzda yüzde 70.7 olan kapasite kullanımının geçen ay itibarıyla yüzde 75.4'e çıktığı görülüyor. Yine Merkez Bankası'nın reel kesim güven endeksi ve iktisadi yönelim istatistiklerine göre Ocak 2021'de üreticilerin beklentileri şöyle; gelecek üç ayda istihdam artacak diyenler yüzde 13.8; aynı kalacak diyenler yüzde 80.5; azalacak diyenler yüzde 5.7 düzeyinde. Temmuzda azalacak diyenler yüzde 7.2 iken artacak diyenler 13.4 imiş. Aylar itibarıyla ibre istihdam artışı yönünde ilerlemiş.