İsviçreli uzman Aydınlık’a değerlendirdi: Muhtar Abylazov, Kazakistan’ın Guaido’sudur

İsviçreli dış politika ve siyaset uzmanı Angelo Giuliano, Kazakistan’daki olayları dışarıdan NED ve Soros desteğiyle içerdeki oligarkların ortaklığıyla düzenlendiğini ifade ediyor, Kiev’de ‘eylem masası’ kuran siyasi yasaklı Muhtar Abylazov’u ise ABD’nin Venezuela’ya ‘başkan olarak atadığı’ Juan Guaido’ya benzetiyor.

• Kazakistan’da yaşanılan olaylarla ilgili ne düşünüyorsunuz? Sizce olaylara ülke içinden hangi gruplar liderlik ediyor? Muhtar Abyazov ve Kazakistan’ın Demokratik Seçimi’nin herhangi bir rolü var mı?

Angelo Giuliano: Ülkede bir rejim değişikliği girişimi yaşandı. Yurtdışı destekli kuruluşları “rejim değişikliği ajanları” olarak nitelendirebiliriz. Yaşananları, Ulusal Demokrasi Vakfı (NED), Soros ve diğer dış destekli propaganda kuruluşlarının yardımıyla ülke içinde Nazarbayev döneminden beri etkili olan oligarkların iç mücadelesinin bir karışımı olduğunu düşünüyorum.

Muhtar Ablyazov burada, Venezuela’daki Juan Guaido’nun bir kopyası olarak hareket eden ABD enstrümanıdır. Abylazov, darbenin başarılı olması durumunda Cumhurbaşkanı olarak hükümeti devralmak için hazırlık yapıyor.

Cumhurbaşkanı Tokayev, eski cumhurbaşkanı Nazarbayev’i önemli güvenlik görevlerinden uzaklaştırdı, kabineyi feshetti ve vatana ihanet şüphesiyle görevine son verdirdiği İstihbarat Şefini gözaltına aldırdı. 2016 darbe girişimi sonrası Türkiye’de yaşananlara benzer şekilde önümüzdeki aylarda daha fazla iç tasfiye bekleyebiliriz.

ABD ELÇİLİĞİ GAZ ZAMMINDAN ÇOK ÖNCE HABERDARDI…

• Cumhurbaşkanı Tokayev, eylemcilerin yurtdışında desteklenen teröristler olduğunu açıkladı. 3 polisin kafasının kesilmesi gibi insanlık dışı eylemler basına yansıdı. Bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Bazı terörist gruplar arasında DEAŞ’lıların olduğuna dair spekülasyonlar var, ancak bu aşamada henüz bir şey söylemek için çok erken. Kesin olan bir şey var ki, bu isyanların hepsi planlıydı ve şiddet eylemlerinin hiçbiri gaz fiyatlarındaki artışla ilgili değildi. Renkli devrimler genellikle halktan meşru bir taleple başlar ve daha sonraki aşamalarda diğer iç ve dış aktörlerle şiddet, kaos, terörizm ile ‘desteklenir’. Nihayetinde rejim değişikliği eylemlerine dönüşür. 16 Aralık 2021’de ABD’nin Kazakistan büyükelçiliği, Muhtar Ablyazov’un Kazakistan’ın Demokratik Partisi tarafından düzenlenecek olası şiddet içeren protestolar konusunda zaten uyarıda bulunuyordu. Bu, gaz zamlarının açıklanmasından çok önceydi, her şeyin zaten planlandığının açık bir kanıtıdır bu.

‘GELENEKSEL ASKERİ MÜDAHALELERDEN FARKLI’

• Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) de Kazakistan hükümetine destek verdi. Rusya, Çin ve İran gibi bölge ülkeleri de güçlü tavır aldı. Batı ise daha çok “demokratik protestolar” söylemini öne çıkardı. Buradan yola çıkarak Kazakistan’daki olayları Atlantik-Avrasya çatışması olarak düşünebilir miyiz?

Elbette, Kazakistan’ın Kuşak ve Yol Girişimi içindeki jeostratejik konumuna, Avrasya’nın ekonomik entegrasyonuna, uluslararası alanda çekim gücünün tek kutuplu-emperyalist dünyadan çok kutuplu bir dünyaya kayması bağlamında bakmak önemli. Bu ABD’nin, Kazakistan, Tibet-Sincan, Myanmar, Tayvan, Tayland gibi birçok farklı cephede Çin’i kuşatma stratejisinin yanı sıra komşuları (Ukrayna, Gürcistan, Kazakistan) aracılığıyla Rusya’nın istikrarını bozma stratejisinin bir parçasıdır. Çin-Rusya ittifakına karşı emperyalist güçlerin karşı saldırısı stratejisinde çok cepheli bir yaklaşımıdır.

Bu Batıcı propaganda, yaptırımlar, muhalif grupları finanse etme, böl ve yönet stratejisinden oluşan hibrit bir savaştır. Geleneksel emperyalist askeri müdahalelerden daha sofistike bir saldırı tarzı diyebiliriz.

‘PUTİN’İ ETKİLEMEZ’

• Ukrayna meselesi açısından değerlendirirsek, ABD’nin Kazakistan’ı kışkırtmada rolü varsa, ABD ve NATO’nun Rusya ile müzakerelerden önce neyi hedeflemiş olabilir?

Kazakistan sorununun kısa sürede çözülmesi gerektiğine ve Rus askeri kapasitesinin çoğunu kullanmayacağına inanıldığından, Başkan Putin’in ABD tarafından Kazakistan’da ikinci bir cephe oluşturulması konusunda gözünü korkutacağından şüpheliyim.

ABD-Rusya müzakereleri açısından bakarsak görüşmeler esas olarak yeni bir gelişme yaratmıyor. Sadece kırmızı çizgilerin aşılmaması gerektiği ve böylece savaştan kaçınılabileceğini doğrulamanın yolları aranıyor. Ukrayna örneğinde mesele, Minsk Anlaşmasına saygı göstermek ve NATO’nun doğuya doğru daha fazla genişlememesini sağlamak Rusya’nın ana stratejisi.

PRAGMATİK OYUNA SON

• Belirtmek istediğiniz başka bir şey var mı?

Kazakistan, Rusya-Çin ve ABD ile pragmatik bir oyun oynadı. ABD’nin saldırılarından veya yaptırımlarından korunmak için her iki tarafla da çalışıyordu. Son olaylar, tarihsel ve ekonomik olarak doğal ortakları oldukları için Kazakistan’ı Çin ve Rusya’ya doğru daha da eğebilir. Kazakistan’ın ihracatının yüzde 30’u, ithalatının ise yüzde 60’ı Rusya ve Çin’ledir. Fiili bir entegrasyon ve yakın ortaklık mevcuttur. Hem jeopolitik açısından bakmak hem de ticarete ve borsalara da odaklanmamız gerekiyor, çünkü sonuçta para güçtür. Kazakistan açısından bölge ülkeleri ile birliktelik ve ticaret ortaklık artık daha önceliklidir.