İtalya'da anayasa reformu

İtalya'da bugün akşamüstü yapılan Bakanlar Kurulunda, anayasa reformlarına ilişkin yasa tasarısı oybirliğiyle onayladı. Başbakan oylamadan hemen sonra yaptığı basın toplantısında, “Bu, başbakanın doğrudan halk tarafından seçilmesini öngören ve başından beri gerçekleştirmeyi taahhüt ettiğimiz iki hedefi garanti altına alan bir anayasa reformudur: Vatandaşların kim tarafından yönetileceklerine karar verme hakkı; ani dönüşlere, saray oyunlarına ve teknik hükümetlere son verilmesi” anlamına geleceğini ifade etti. Diğer hedefin ise "Halk tarafından seçilen kişilerin, ülkeyi 'istikrarla' yönetebilmesini sağlamak” olduğunu ekledi.

ANAYASA REFORMUNA GİDEN YOL

Nitekim, geçen Nisan-Mayıs aylarında İtalya'da bir çeşit Başkanlık sistemi üzerine konuşulmuş fakat siyasi partiler arasında bir mutabakat sağlanamamıştı. Giorgia Meloni'nin başını çektiği sağ ittifak, sunduğu Başkanlık paketini hafifletmiş ancak hükümetin başının cumhurbaşkanıyla yapılan müzakerelerden sonra değil direkt olarak halk oylamasıyla belirlenmesinde ısrar etmişti.

İTALYAN HÜKÜMETLERİNİN İSTİKRARSIZLIĞI

Hükümet güçlerinin vurgu yaptığı bir başka konuysa ülkedeki siyasi istikrarsızlıktı. Tartışmaların zirveye çıktığı Mayıs ayında Kurumsal Reformlar Bakanı Forza Italia'dan Elisabetta Castellati, tam olarak da buna vurgu yapmıştı: “Bu işin zor olup olmadığı umurumda değil, kendimize sormamız gereken soru buna değip değmeyeceğidir ve buna değeceği kesindir. 75 yıllık Cumhuriyet hayatımızda ortalama süresi 14 ay olan 68 hükümetimiz oldu. Vatandaşlara nefes alma alanı sağlamak için istikrara ihtiyacımız var.”

Başbakan Meloni'nin Bakanlar Kurulunun ardından yaptığı konuşmasında da en çok vurgulanan konu istikrar oldu: “Bu, İtalya'da yapılabilecek tüm reformların anasıdır çünkü bir adım geriye gidip son 20 yıla bakarsak 12 başbakanımız olduğunu görüyoruz. Hükümetler bir buçuk yıl sonra evlerine dönüyorsa bir zayıflık var demektir. Bunun temel bir reform olduğuna inanıyorum. Bu bir önceliktir; kesinlikle istikrarlı ve güçlü olduğumuz için bu fırsatı değerlendirme sorumluluğumuz var.”

CUMHURBAŞKANINA NE OLACAK?

Mayıs ayındaki tartışmalarda muhalefetin üzerinde en çok durduğu konulardan biriyse Cumhurbaşkanı figürüne dokunulmamasıydı. Görünen o ki taraflar bu konuda anlaşmaya vardılar. Meloni, İtalyan Cumhurbaşkanı'nın Devletin başı olmayı sürdüreceğini söyledi: “Cumhurbaşkanı mutlak denge unsurudur, Başbakanı görevlendirme dışında yetkilerine dokunulmamasına karar verdik."

TEKNOKRAT HÜKÜMETLER SON BULUYOR

İtalya'nın ünlü teknokrat hükümetlerinin de sonu gelecek gibi görünüyor. Yeni reformlara göre Başbakanının yerine sadece Parlamentoda yer alan bir milletvekili geçebilir. Örneğin eski İtalya Başbakanlarından Mario Draghi göreve seçilerek değil atanarak gelmişti.

EN AZ %55

Dışişleri Bakanı Elisabetta Castellati, derhâl yeni hükümet tipine uygun bir seçim sistemi üzerine çalışacaklarını söyledi: “Seçim yasası reformunun hayata geçirilmesi için hemen çalışmaya başlıyorum. Yeni hükümet biçimine uyum sağlayacak bir yasaya ihtiyacımız olduğu açık. Her zaman olduğu gibi geniş bir istişare olacak. Bir baraj belirlenecek, en az 55 bir hipotez olmaya devam ediyor, hatta onu da aşabiliriz." Şimdi merak edilense muhalefetten gelecek tepkiler.