İtalya'nın Ankara Büyükelçisi Gaiani: 'Türkiye olmadan çözüme ulaşılamaz'

İtalya'nın Ankara Büyükelçisi Gaiani, Akdeniz'de en uzun kıyı şeridine sahip ülke olan Türkiye'nin bölgedeki konumuna dikkati çekerek, 'Türkiye'nin adil katılımı olmadan bu bölgede sürdürülebilir bir çözüme ulaşılamayacağını düşünüyorum' dedi

İtalya'nın Ankara Büyükelçisi Massimo Gaiani, Diplomasi Muhabirleri Derneği (DMD) üyesi gazetecilerin sorularını yanıtladı. Soru başlıkları ve yanıtlar, özetle şöyle:

‘TÜRKİYE-YUNANİSTAN DİYALOGUNDAN MEMNUNUZ’

Doğu Akdeniz'den çıkarılan gazın Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) üzerinden Yunanistan'a oradan da İtalya'ya ulaştırılmasını hedefleyen East-Med Gaz Forumu'na ilişkin Gaiani, Forum'u, "Akdeniz'de enerji kaynakları geliştirmekle ilgilenen ülkeler arasındaki işbirliğini geliştirmenin bir yolu olarak gördüklerini" söyledi. Gaiani, Forum'un olabildiğince kapsayıcı olmasını istediklerini belirterek, "Türkiye ve Forum'a üye olan kimi ülkeler arasında öne çıkan bazı sorunlar olduğunu biliyoruz” dedi ve ekledi: “İki ülkenin bu görüşmelere devam etmesi, mevcut sorunları netleştirmeye ve mümkünse çözmeye çalışmasından memnuniyet duyuyoruz."

Doğu Akdeniz'de önemli enerji kaynakları bulunduğuna inandıklarını dile getiren Gaiani, şöyle devam etti:

‘TÜRKİYE EN UZUN KIYI ŞERİDİNE SAHİP ÜLKE’

"Bu kaynakların sorunlara çözüm bulmak için ülkeleri bir araya getirecek bir unsur olmasını umuyoruz. En uzun kıyı şeridine sahip Türkiye'nin, bu bölgenin bir parçası olduğuna güçlü şekilde inanıyoruz. Türkiye'nin adil katılımı olmadan bu bölgede sürdürülebilir bir çözüme ulaşılamayacağını düşünüyorum.

"Sorunların çözülememesi halinde gazın olduğu yerde, denizin altında kalması ve herkesin kaybetmesi riski açıkça ortada. Bu yüzden her zaman daha fazla diyalog, daha fazla işbirliği istiyoruz ve buradan hareketle East-Med Gaz Forumu'na katılıyoruz."

‘TÜRKİYE VE MISIR AKDENİZ'DE ÇOK ÖNEMLİ ORTAK’

Mısır, Türkiye'nin Birleşmiş Milletler (BM)'e bildirdiği kıta sahanlığı sınırlarını dikkate alarak 18 numaralı parselde ruhsat ilan etmiş, Türkiye tarafından olumlu karşılanmıştı. Gaiani, bu olumlu gelişmeyi memnuniyetle karşıladıklarını, devamını umduklarını belirtti. Gaiani, "Bu ülkeler hem Akdeniz'de çok önemli ortaklardır hem de bölgedeki ilgili aktörlerdir" dedi.

‘TÜRKİYE VE İTALYA LİBYA’DA DOĞRU YOLDA’

Gaiani, Libya'da Ulusal Birlik Hükümeti'nin Temsilciler Meclisi'nden güvenoyu aldığını, geniş çaplı bir desteğin söz konusu olduğunu belirtti. Gaiani, "Bu durum, Libyalılar tarafından yürütülen sürecin, krize siyasi bir çözüm getirdiğini de gösteriyor. Libya konusuna dahil olan tüm ülkelerin şimdi bu olumlu değişime katkı sunmaya çalışacağına eminim" dedi. Libya'da tek çözümün siyasi çözüm olduğunun altını çizen Gaiani, şu ifadeleri kullandı:

"İtalya ile oldukça yakın çalışan Türk Hükümeti'nin de bu çözüme çok olumlu katkı sağladığını düşünüyorum. Bence bu çok önemli adım, olumlu bir eğilim getirecek ve (Libya'daki) askeri mevcudiyetle ilgili meseleler giderek çözülecektir. Doğru yolda olduğumuzu düşünüyorum. Ülkenin istikrarı için, Libya meselelerine ilişkin İtalya ve Türkiye arasındaki çok yakın diyalogu sürdüreceğiz."

Gaiani, Libya'nın sadece ekonomik açıdan değil, bölgenin güvenliği için terörizmi, göç akışını kontrol etme konusunda da önemli bir ortak olduğuna ve Berlin sürecine desteğine dikkati çekti. Gaiani, "Türkiye'nin katkısıyla birlikte, BM himayesinde başlayan süreci de desteklemeye devam edeceğiz" dedi.

‘GB’Yİ GÜNCELLEMEK AB'NİN DE YARARINA’

Gaiani, Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecine ilişkin "Ülkemiz, AB içinde, Türkiye ile diyalogu artırmaya ve olumlu gündeme sahip olmaya yönelik ihtiyacı en güçlü şekilde destekleyenler arasındadır" dedi.

Mültecilere yönelik çabalarında Türkiye'ye yönelik desteğin sürmesi gerektiğini belirten Gaiani, şöyle sürdürdü: "Türkiye ve AB'nin büyümesi için çok önemli bir unsur olan Gümrük Birliği'nin güncellenmesi konusunu ele almanın hem AB'nin hem de Türkiye'nin yararına olduğuna inanıyoruz. Türkiye ile AB arasındaki diyalogu kolaylaştırmaya, katılım sürecini desteklemeye ve NATO çerçevesinde Türkiye ile işbirliğine devam etmeye kararlıyız."

Türkiye'yi "NATO içinde önemli bir ortak ve çok önemli bir müttefik" olarak niteleyen Gaiani, iki ülkenin gerçek dostluğa ve devam eden diyaloga dayalı şekilde ikili ilişkilerin, ticaret ve yatırımların gelişmesine yönelik çabalarının devam edeceğini vurguladı.

‘TÜRK SAĞLIK SİSTEMİ BÖLGESEL BİR ZENGİNLİK’

Büyükelçi Gaiani, modern zamanların en ciddi krizi olarak nitelediği yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde olağanüstü bir dönemden geçildiğini söyledi. İtalya'nın ilk dönemde salgından en ağır şekilde etkilenen ülkelerden biri olduğunu belirten Gaiani, Türkiye'ye bu dönemde ülkesine verdiği hızlı destek için teşekkür etti. Gaiani, "Türkiye, bu salgının ciddiyeti ve bunun tamamen beklenmedik bir şey olduğu gerçeğini hesaba katarak iyi bir performans gösterdi" dedi.

Türk sağlık sistemini "bölgesel bir zenginlik" olarak nitelendiren Gaiani, "Türkiye'nin bu korkunç zorlukla mücadelesini, halkın da takdir ettiğini düşünüyorum" ifadesini kullandı.

Gaiani, yaz mevsimi yaklaşırken Avrupa ülkelerinin seyahat konusunda nasıl bir tutum alacağına ilişkin "Yaz aylarında nerede olacağımızı bilmiyoruz. Aşılama kampanyasıyla ne kadar hızlı ilerleyeceğimize bağlı" dedi.

Türkiye'deki aşılama hızından etkilendiğini belirten Gaiani, mutasyona uğramış virüsün görülmesinde artış oldukça İtalya'nın daha sıkı önlemler uygulayabileceğini vurguladı.

Gaiani, Türkiye'nin, salgında ekonomide de iyi performans gösterdiğini belirtti. Türkiye'ye doğrudan yatırım akışının İtalya'nın güveninin göstergesi olduğunu söyleyen Gaiani, 2019'da yabancı yatırımlarda, ülkesinin ilk sırada yer aldığını belirtti. Gaiani, Türkiye'deki iş insanlarının da yaptıkları yatırımlarından memnun olduğunu ve Türkiye'ye güvendiğini kaydetti.

AKDENİZ'İN SESSİZ GÜCÜ

Akdeniz'deki 7 bin 600 kilometrelik kıyı şeridi ve jeopolitik konumu ile bölgenin en önemli ülkelerinden olan İtalya, son yıllarda giderek Avrupa fikrinden uzaklaşıyor. 2009 finansal krizinden bu yana Avrupa Birliği'ne yönelik eleştirilerin her yıl arttığı İtalya'da, salgınla birlikte yaşanan işbirliği ve yardım temelli krizler, ayrılık fikrini daha da güçlendirdi. Göçmen politikalarında da AB'den gerekli desteği göremeyen İtalya'nın yaşadığı hayal kırıklığı, dışarıda yeni ittifak arayışlarını da beraberinde getirdi.

Hem eski sömürgesi Libya'yı kendi etki alanı içinde görmesi hem de ciddi bir göçmen kriziyle yüzleşmesi nedeniyle Libya krizine erken müdahil olan İtalya, Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin kurulmasını da ilk öneren ülkeydi. Aşiretleri de sürece dahil eden ve Evlad-ı Süleyman, Tuareg ve Tebu temsilcilerini Roma'da bir araya getiren İtalyan yönetimi, Hafter ile de görüşmeler yaparak siyasal arayışların öncüsü oldu.

Ancak Fransa ve BAE'nin bölgeye gelmesi ile çözüm arayışları ortada kalan İtalya, Türkiye'nin UMH'ye destek vermesi ile rahat bir nefes aldı. 2017 yılında göçmenleri önlemeye yönelik Serrac ile antlaşma imzalayan İtalyanlar, bu rejimi korumak için Türkiye'nin belirleyici olduğunu değerlendiriyor. İtalya her ne kadar İrini Operasyonu'nun bir parçası da olsa, bugüne kadar Trablus'a yardım gönderen hiçbir Türk gemisinin karşısına çıkmadı. Aksine ayni ve nakdi yardımlarla Trablus'a destek veren İtalya, kolluk gücü eğitimine ve sivil toplumun geliştirilmesine yönelik çabalarını da sürdürüyor.

EAST-MED'İ BOZAN ÜLKE

İsrail gazını Avrupa'ya taşıması planlanan East-Med Boru Hattı projesi de Roma duvarlarına çarptı. Yüksek maliyeti ve Türkiye'nin itirazları nedeniyle projeye sıcak bakmayan İtalya, Atina’da düzenlenen imza törenine katılmadı. 2 bin kilometre uzunluğunda ve yer yer 3 bin metre derinliğe inen boru hattının fizibil (yapılabilir) olmayacağını söyleyen İtalyan yöneticiler, Türkiye'nin de izinsiz şekilde kıta sahanlığından geçen bu hatta izin vermeyeceğini düşünüyor. Nitekim daha önce sondaj için GKRY'nin sözde 3. parseline gelen İtalyan ENI şirketine ait SAIPEM 12000 gemisi Türk Donanması'nı görünce geri dönmek zorunda kalmış, ENI CEO'su Claudio De Scalzi, KKTC’ye gelerek devlet yetkilileri ile görüşmüştü. KKTC'nin muhatap olarak alınması ikili ilişkilerde önemli bir kırılma olarak değerlendirildi. Geçen aylarda Limes dergisine makale yazan ENI'nin Uluslararası İlişkiler Başkanı Lapo Pistelli de KKTC'den münhasır bir ülke olarak bahsetti. "East-Med ile herkes kaybeder" başlıklı makalede, bölgenin yeni kahramanının Türkiye olduğu vurgulandı, Ankara'nın adalar tezlerine ve Münhasır Ekonomik Bölge haklarına göndermede bulunuldu.

Son aylarda sık sık gündeme gelen bir diğer iddia ise güncelliğini koruyor. ENI'nin KKTC'den lisans almak üzere görüşmeler yaptığı, çift lisansla sahada bulunmak istediği kaydediliyor. Daha önce Mavi Akım Boru Hattı'nın yapımını üstlenen ve Türkiye’deki diğer projeler için de öncelikle düşünülen İtalyan şirket ENI’nin, Doğu Akdeniz’deki faaliyetlerini durdurup geri çekilmesi de iddiaları destekler nitelikte görünüyor.

BÜYÜKELÇİ ESENLİ:İLİŞKİLERİMİZ KARŞILIKLI GÜVENE DAYALI

Türkiye’nin Roma Büyükelçisi Murat Salim Esenli, Mario Draghi liderliğindeki İtalya hükümetinin, Türkiye’nin stratejik öneminin farkında olduğunu söyledi.

Roma'da görev süresini yakında tamamlayacak olan Esenli, son dönemde salgına rağmen diplomatik ve ekonomik ilişkileri canlı tuttuklarını vurguladı. Murat Salim Esenli, " Önümüzdeki süreçte de yeni bir oluşumla konulara nasıl bakabiliriz, bunların değerlendirmesini yaptık" dedi.

Büyükelçi Esenli, şubat ayında iktidara gelen Draghi hükümeti döneminde ilişkilerimizin, potansiyelinin de çok daha ilerisine geçmesini beklediğini söyledi.

‘AB YOLUNDA TÜRKİYE'Yİ DESTEKLİYOR’

Esenli, "İtalya, geleneksel olarak Türkiye’nin AB üyeliği konusunda destek vermiş bir ülke ve bu desteği de sürdürüyor” dedi.

Hükümetler arası zirve buluşmasının 2021'in ilk çeyreğinde yapılması konusunda karşılıklı görüş birliği olduğunu aktaran Esenli, ancak salgının gidişatının bu planı biraz sekteye uğrattığını kaydetti.

Esenli, göreve geldiği 2016 sonunda Türkiye'de iş yapan İtalyan firma sayısının 1200 olduğu, bugün bu sayının 1500 dolayına yükseldiği bilgisini verdi. Büyükelçi Esenli, "İtalya, 2020'de Kovid-19'a rağmen ülkemize en fazla doğrudan yatırım yapan ülke” dedi.

Büyükelçi, İtalya'nın bu yıl G20'ye başkanlık edeceğine, dolayısıyla bunun işbirliği yapacakları alanların sayısını artırdığına dikkati çekti.

Esenli, görev dönemi sırasında enerji boyutunda, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'nın (TANAP) devamı olan Trans Adriyatik Boru Hattı'nın (TAP) işler hale gelmesinin önemli olduğunu kaydetti.

‘AB YALNIZ BIRAKMIŞTI’

Görevi sırasında 2020'de salgının ilk döneminde İtalya'nın çok ciddi şekilde etkilendiğini anlatan Esenli, şunları söyledi:

"1 Nisan 2020'de ülkemizin İtalya’ya gönderdiği Kovid-19 yardımı, benim için çok önemliydi. Zihnimde çok kalıcı bir yer bıraktı. Devletimizin gönderdiği o büyük uçaktan, Kovid-19’la ilgili malzeme yardımı çıkıyordu ve biz bu uçağı, Dışişleri Bakanı Sayın Di Maio ve Genelkurmay Başkanı ile karşıladık. Onlar, gönderdiğimiz yardımı teslim aldı. Tabii başka boyut ise bu yardımı yaptığımız dönemde, AB İtalya’yı yalnız bırakmıştı. Ve Türkiye, bu kara günde dost elini hiç tereddüt etmeden İtalya'ya uzattı. Çok hissi bir dönemde gerçekleşiyordu. Çok sayıda Kovid-19 kaynaklı ölüm vardı, çaresizlik diz boyuydu. Türkiye, hakikaten ne kadar güçlü, güçlü olduğu kadar da ne kadar dost bir ülke olduğunu göstermiş oldu."