Kadınlar tütüne yöneldi
Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarında kadınlarda tütün kullanımındaki yüksek artış dikkat çekti: 2019’da yüzde 14,9 iken 2022’de 15,5. 2012 yılında bu oran yüzde 10,8’di. Yine kadınlarda alkol kullanımında 2019 yılına göre bir düşüş, 2016 yılına göre ise yükseliş saptandı.
Z. Ruhsar Şenoğlu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ‘2022 Türkiye Sağlık Araştırması’ sonuçlarına göre, her gün tütün kullanan 15 yaş ve üzeri bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 28 iken 2022'de artarak yüzde 28,3 oldu. Bu oran geçen yıl erkeklerde yüzde 41,3, kadınlarda ise yüzde 15,5 olarak hesaplandı. Tütün mamulü kullanmayan bireylerin (bırakanlar ve hiç kullanmayanlar) oranı ise 2019 yılında yüzde 68,7 iken 2022'de yüzde 68'e geriledi.
KADINLARDA ALKOL
KULLANIMI DA ARTTI
Kadınlarda tütün kullanımındaki artışın erkeklere göre yüksek olması dikkat çekti: 2019’da yüzde 14,9 iken 2022’de 15,5. Erkekler arasında kullanım ise aynı dönemde yüzde 28’den 28,3’e yükseldi.
Kadınlarda tütün kullanımı 2012 yılında yüzde 10,8’di. 2022’de kaydedilen on yıllık artış, yaklaşık yüzde 50. Aynı dönemde erkekler arasında tütün kullanımı yüzde 35,9’dan 41.3’e yükseldi; artış oranı sadece yüzde 5,4.
Kadınlar arasında alkol kullanımında ise 2019 yılına göre bir düşüş, 2016 yılına göre ise yükseliş saptandı. 2016 yılında oran yüzde 5,3; 2019’da 6,6; 2022’de 5,9. TÜİK, bu konuda 2016 öncesine ilişkin bir veri yayınlamadı.
2019 yılında erkekler arasında alkol kullanımında da dikkat çekici bir artış kaydediliyor: 2016 yılında yüzde 19,3 iken 2019’da yüzde 23,3 oluyor. Ancak erkeklerde 2022 alkol kullanım oranı 2016’nın altında: yüzde 18,4.
Son 12 ay içinde, alkol kullanan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 14,9 iken 2022 yılında azalarak yüzde 12,1. Bu oranın geçen yıl erkeklerde yüzde 18,4, kadınlarda ise yüzde 5,9 olarak belirlendi. Alkol kullanmayan bireylerin (daha önce kullanan ve hiç kullanmayanlar) oranı ise 2019 yılında yüzde 85,1 iken 2022'de yüzde 87,9'a yükseldi
ÇOCUKLARDA
SOLUNUM ENFEKSİYONU
Son 6 aylık dönemde 0-6 yaş grubundaki çocuklarda en çok görülen hastalık türleri incelendiğinde, 2022'de yüzde 31,3 ile üst solunum yolu enfeksiyonu ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 29,4 ile ishal, yüzde 6,9 ile alt solunum yolu enfeksiyonu izledi. Söz konusu yılda 7-14 yaş grubundaki çocuklarda da yüzde 27,1 ile en çok üst solunum yolu enfeksiyonu görüldü. Bunu yüzde 19,8 ile ishal, yüzde 11,2 ile ağız ve diş sağlığı sorunları takip etti.
BÜYÜKLERDEBEL PROBLEMLERİ
Son 12 aylık dönemde 15 yaş ve üstü bireylerde görülen hastalık türleri incelendiğinde, bel bölgesi problemleri 2019 yılında yüzde 29,7, 2022 yılında da yüzde 24,6 ile ilk sırada yer aldı. Bel bölgesi problemlerini yüzde 17,2 ile boyun bölgesi problemleri takip etti. Bunları sırasıyla yüzde 16,1 ile hipertansiyon, yüzde 11,4 ile şeker hastalığı ve yüzde 9,6 ile alerji izledi.
Son 12 ay içinde, hastanede en az bir gece yataklı tedavi hizmeti alan bireylerin oranı 2019'da yüzde 10,8 iken 2022 yılında azalarak yüzde 9,7 oldu. Bu oran, 2022'de erkeklerde yüzde 8,7, kadınlarda ise yüzde 10,7 olarak saptandı.
OBEZ BİREY ORANI GERİLEDİ
2022 Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarına göre, boy ve kilo değerleri kullanılarak hesaplanan vücut kitle indeksi incelendiğinde, 15 yaş ve üstü obez bireylerin oranı 2019'da yüzde 21,1 iken 2022'de yüzde 20,2'ye geriledi. Cinsiyet özelinde bakıldığında kadınların yüzde 23,6'sının ‘obez’, yüzde 30,9'unun ‘obez öncesi’ olduğu saptandı. Erkeklerde ise bu oranlar sırasıyla yüzde 16,8 ve yüzde 40,4 olarak belirlendi.
‘TÜTÜN ENDÜSTRİSİNİN HEDEFİNDELER’
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Odabaş, “10 yılda yüzde 50 artış çok yüksek ve artış devam edecek gibi görünüyor” dedi. Odabaş, kadınların tütün kullanımındaki artışı Aydınlık’a değerlendirdi:
GENÇ KIZLAR VE KADINLAR HEDEFLERİNDE
“Tütün endüstrisi erkeklerde doygunluğa eriştiği için yeni hedefler bulmaya çalışıyor bunlar içerisinde özellikle tütün kullanımının erkeklere göre daha az olduğu kadınlar ve genç kızlar, ne yazık ki hedefte. Yeni ürünlerle kadınlara özgü ürünlerle de bu teşvik ediliyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de pazar bu şekilde kendisini koruyor. Tütün endüstrisinin bir taktiği, stratejisi diyebiliriz. Erkeklerde artık yeni tüketici bulmak daha güç onlar için.
“Eski ABD Başkanı’nın eşi Elanor Roswellt’in (1884-1962) şöyle bir sözü var “Kadınlar da erkekler gibi sigara içtiklerinde erkekler gibi erken ölecekler.” Ne yazık ki bu söz önümüzdeki dönemde gerçekleşecek.”
ÖZELLİKLE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER
“Gelişmiş ülkelerde tütün kullanımı artık iyici azalmaya başladı; hem kadınlarda hem erkeklerde. Ama gelişmekte olan ülkelerde, erkeklerde kullanım sıklığı çok yüksek, kadınlarda görece daha düşüktü. Ama onlarda da kentleşmenin, kadınların çalışma hayatına başlamasının ve diğer birçok faktörün etkisiyle, erişimin kolay olmasıyla bağlantılı olarak artıyor.
“Tütün endüstrisi kendisine her zaman yeni müşteriler arıyor ve gelişmekte olan ülkelerde yasal engellemeleri aşmak daha kolay. Ekonomik krizler yoksulluk ne yazık ki tütün kullanımı konusunda olumsuz etkiliyor özellikle fiyat artışları insanları sarma sigaraya yöneltiyor ve sarma sigaranın da satışını kontrol etmek çok daha güç ve kaçak sigara tabii ki.”
GENÇLERDE PROTESTO BİÇİMİNE DÖNÜŞTÜ
“Son dönemde gençlerde özellikle bir protesto biçimi haline de dönüştün sigara içme davranışı Ankara’da bir üniversitede öğrenciler sigara içme yasaklarını protesto ettiler geçen ay. Söz konusu Üniversite, dumansız üniversite olma yolunda en ciddi adımları atan üniversite bu arada, takdirle karşılıyoruz. Ama gençler bireysel özgürlüklerin kısıtlanması olarak algılıyorlar ne yazık ki.”
