Kamuda sürekli istihdam yerini güvencesizliğe bıraktı

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na Bağlı Genel-İş Sendikası Emek Araştırma Dairesi (Emar) "Kamuda ve Genel İşler İşkolunda İstihdam Raporu"nu yayımladı. Buna göre, Türkiye’de kamu istihdamının OECD ortalamasının 5 puan altında olduğu kaydedilen ve kamuda istihdamın yetersiz olduğu savunulan raporda "Bu durum, kamu hizmetlerine olan talebi karşılayamamanın yanı sıra ülkedeki işsizlik oranlarını da etkilemektedir. Nitelikli kamusal hizmetler sunabilmek ve toplumsal ihtiyaçları karşılayabilmek adına Türkiye'nin kamu sektöründeki istihdam politikalarını gözden geçirmesi gerekmektedir." denildi. Öte yandan kamuda istihdamın yalnızca yüzde 34'ünün kadın olduğu belirtildi.

İSTİHDAM SEÇİMLERE ENDEKSLİ

Her 10 kişiden 8'inin özel sektörde; 2'sinin kamuda istihdam edildiği ifade edilen raporda, kamu istihdamının da seçimlere endeksli olduğuna şöyle dikkat çekildi:

"2020'den 2023'e kadar olan dönemde memur sayısında yaşanan artış 123 bin kişiydi. Bu rakam 14 Mayıs 2023 genel seçim öncesi yapılan düzenlemeler sonucunda 2022'den 2023'e geçişte 500 bin kişiye ulaşmıştır. Öte yandan, kamudaki sözleşmeli personelin kadroya geçirilmesini içeren kanun teklifinin 2023 yılı başında kabul edilmesiyle 2022'de 591 bin 230 olan sözleşmeli personel sayısı, 2023'te 320 bin kişi azalarak 270 bin 568'e düşmüştür."

SÜREKLİ İŞÇİLİK YÜZDE 30 AZALDI

Belediyelerde istihdamın yüzde 82'sinin işçilerden oluştuğu bildirilen raporda, istihdam biçimlerine göre belediye işçileri incelendiğinde, kadrolu istihdamın yerini belediye şirket işçiliğinin aldığı belirtildi. 2020'den 2023'e kadar sürekli işçilik olarak bilinen kadrolu istihdamda yüzde 30 azalma olduğu vurgulanan raporda, "Kadrolu işçi sayısı 2023'te 18 bin 713 kişi azalarak 43 bin 110'a gerilemiştir. Belediye şirket işçilerinin sayısı ise yüzde 19 artmıştır: 2020'de 503 bin 163 kişi iken 2023 yılında 96 bin 80 kişi artarak 599 bin 243 kişi olmuştur." bilgileri verildi.

Genel işler işkolunda istihdamın yüzde 70'i belediyelerde çalışırken bu işkolunda sendikalaşma oranı yüzde 58, toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi oranı ise yüzde 41,1.

4 YILDA 400 ÖLÜM

Raporda, ölümlü iş kazalarına ilişkin veriler de yer aldı. Buna göre, son 4 yılda, genel işler işkolunda 400'den fazla işçi yaşamını yitirdi. İş güvenliği tedbirlerinin artırılması, iş kazalarının önlenmesi ve işçilerin güvenliğinin sağlanması için daha fazla çaba harcanması gerektiği not edildi.

Raporda ayrıca Türkiye’de gayrisafi yurt içi hasıla (GYSH) içinde kamu harcamalarına ayrılan payın OECD ortalamasının 10 puan altında olduğu belirtildi. Sosyal harcamaların da 2020 yılı itibariyle azalma eğilimine girdiği kaydedilen raporda "2020 yılında kamu harcamalarına ayrılan pay GSYH’nin yüzde 17,6’sı iken; 2022’de 4 puan azalarak yüzde 13,3’e; 2023 ilk dönemi için ise yüzde 14,5’e gerilemiştir." denildi.

TALEPLER

Sendika, araştırmanın sonucunda talep ve çözümlerini de sıraladı. Burada, kamuda sözleşmeli, geçici, ücretli personel istihdamı yerine kadrolu ve güvenceli istihdamın sağlanması gerektiği öne çıktı. Ayrıca, "İş güvencesi hakkı, tüm çalışanları kapsayan bir hak olarak yeniden düzenlenmeli ve kamu çalışanları arasındaki mali, sosyal ve özlük farklılıkları giderilmelidir; kamuya alımlarda torpilin, kayırmanın ve kadrolaşmanın önüne geçecek düzenlemeler yapılmalıdır." denildi.