Çürüyen Emperyalist Kapitalist sistemin geldiği nokta! Mikroskopla görülebilecek çantayı 1,6 milyon TL'ye sattılar

Modern kapitalizmin giderek zirveye çıktığı günümüzde üretilen ürünler işlevselliğinden çok merak uyandırması bakımından dikkat çekiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde 27 Haziran 2023’te düzenlenen bir açık arttırmada satışa çıkan mikroskobik el çantası 63 bin 750 dolara satıldı. 657x222x700 mikrometre ölçüsündeki çanta, “tuz tanesinden küçük” olarak nitelendirilerek müzayede ortamında alıcılara sunuldu.

MODERN SANAT MI? MODERN KAPİTALİZM Mİ?

Gözle görülmesi oldukça zor olan bu çantaya büyük ücretler ödenmesi, kapitalizmin günümüzdeki geldiği noktayı gözlemlemek adına büyük bir örnek oluşturuyor. Ürün ya da kimilerine göre sanat eseri olarak tanımlanan bu ‘mikroskobik çanta’, alıcısına hiçbir işlev sağlamamasının yanında basit bir Louis Vuitton tasarımının kopyası olma niteliği taşıyor.

Endüstriyel bir ürünün sanat eseri olup olmamasına dair yıllarca süren tartışmaların ardından estetik boyuttan da yoksun olan ürünün modern bir sanat eseri bile olmayacağı kanaatindeyim. Yemyeşil bir yüzeyi ve marka dokusuyla uzaydan inmiş gibi bir görünüme sahip olan çantanın büyüsü ise ‘ilginç’ olmasında yatıyor.

Gerekli gereksiz tüm ürünleri tüketicilere pazarlamada büyük bir maharet sahibi kapitalizmin gücü aslında tam da burada göze çarpmakta. Absürt ya da ilginç ürünlerin bir moda ikonuna dönüşmesi, podyumlarda yer alması hatta bir sanat eseri nitelemesi görmesi günümüzde kapitalizmin yarattığı “saçmanın çekiciliği”nin bireyler üzerindeki etkisini gösteriyor. Çantaya ilk kez baktığımda herhangi bir duygu ya da hazzın ötesinde zihnimde ortaya çıkan ‘saçma’ düşüncesinin ne kadar değerli olduğunu fiyatını gördüğümde net bir şekilde kavramış oldum.

‘ÜSTÜN SANAT’ DEĞİL KOMEDİ

Son yıllarda gerek moda gerek plastik sanatlar gerekse de fotoğraf ve sinema gibi dallarda yayılan absürt ürünler, kimi eleştirmenler tarafından “üstün sanat” olarak tanımlanırken kimi eleştirmenler tarafından “komik” olarak nitelendiriliyor.

Mikroskobik çantaya baktığımızda temel olarak komedinin daniskasını görüyoruz. Çünkü eğer bir karınca değilseniz bu çantaya asla ihtiyaç duymayacaksınız. Zira karınca olsanız bile sanırım 63 bin dolar ödeme yapmak için güçlü maddi birikime sahip bir karınca olmanız gerekiyor. Yıllar önce Luis Bunuel’in yönetmenliğini yaptığı Burjuvazinin Gizli Çekiciliği (1972) filminde bu absürtlüğün mükemmel bir eleştirisi bulunuyor. Filmde seçkin burjuva sınıfının bir yemek masası etrafında buluşması temel hikâyenin başlangıcı olarak yer almakta.

Ardından gelişen olaylar, içinden çıkılmaz saçma tartışmalar buluşmanın ana konusu olan yemeğin bir türlü yenilmesine imkân vermiyor. Tam da bu perspektiften mikroskobik çantaya baktığımızda, ana vazifesi olan çanta görevini kapitalizmin hileleriyle unutturarak büyük bir illüzyon üretmesi dikkate değer gözüküyor.