Kara para merkezinde tarihi zarar

2. Dünya Savaşı’ndan sonra tarafsızlık politikası benimseyen İsviçre, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinden sonra 2023’ten başlayarak 2030’a kadar savunma harcamalarını artırma kararı aldı. Kara paranın gizli kasası olarak bilinen İsviçre, enerji krizi ve enflasyon ile mücadelede zor günler geçirdi. İsviçre Merkez Bankası 115 yıllık tarihinin en büyük zararını açıkladı. Banka 2022’nin ilk 9 ayında 142,4 milyar dolar zarar etti. 2022’nin son günlerinde İsviçre hükümeti, vatandaşlarına resmi kayıtlarda cinsiyetlerini belirtmek için üçüncü bir cinsiyet ve cinsiyetsizlik seçeneği sunmayı kabul etmedi. Irkçılığın arttığı BM komiserleri tarafından tepsi edildiği ülkede eczanelerde esrar satışının yasallaşması için Basel kentinde pilot uygulama başlatıldı

ABD’DEN F-35A ALIMI

İsviçre hükümeti, 36 adet F-35A tipi savaş jeti satın almak için ABD ile anlaşma imzaladı. 2027’de başlayacak F-35 teslimatları 2030'a kadar devam edecek. F-35'lerin İsviçre Hava Kuvvetlerinde mevcut F-18 Hornet ve F-5 Tiger jetlerinin yerini alacağı belirtildi. İsviçre ABD'ye 6 milyar İsviçre Frankı (yaklaşık 6,21 milyar dolar) ödeyecek.

NATO ve Avrupa Birliği üyesi olmayan İsviçre, anayasası uyarınca tarafsızlık politikası izleyen bir ülke durumunda. İsviçre geleneksel olarak, ittifaklara ve uluslararası çatışmalara askeri olarak dahil olmamayı bir dış politikası ilkesi olarak benimsiyor. Buna karşın İsviçre Kantonlar Meclisi, haziran ayı başında ülkenin savunma harcamalarını 2023’ten 2030’a kadar artırma kararı almıştı. 11’e karşı 32 oyla kabul edilen kararın nedeni olarak Ukrayna’daki savaş olduğu bildirildi. Karara göre ülkenin askeri harcamaları 2023’te 300 milyon İsviçre frankı artırılacak ve 2030’a kadar ülkenin Gayrısâfi Yurtiçi Hasılasının (GSYİH) yüzde 1 oranında kademeli olarak artırılarak, toplamda 7 milyar İsviçre frankına (yaklaşık 7,24 milyar dolar) ulaşacak.

ÜÇÜNCÜ CİNSİYET REDDEDİLDİ

İsviçre parlamentosundan gelen iki öneriye yanıt veren Federal Konsey, İsviçre toplumunda kadın/erkek cinsiyet modelinin hala güçlü şekilde kabul gördüğünü, üçüncü bir cinsiyet seçeneğini, bugünün koşullarında reddettiğini belirtti. Konseyden yapılan açıklamada, nüfus kayıtlarına üçüncü bir cinsiyet seçeneğinin eklenmesi için "sosyal ön koşullar şu anda mevcut değil" değerlendirmesinde bulunuldu.

Üçüncü cinsiyet seçeneğinin, İsviçre anayasasında ve ülkedeki 26 kantonda geçerli olan yasalarda birçok değişiklik yapılmasını gerektireceği de vurgulandı.

İNTİHAR EDEN GÖÇMEN İÇİN EYLEM

Yunanistan'dan İsviçre'ye sığınma talebinde bulunmak için gelen bir Afgan göçmen, yerel mahkemenin sınır dışı edilmesine yönelik karar alması üzerine Cenevre'de intihar etti. Sığınma talebi için geçen yıl Cenevre'ye gelen 18 yaşındaki Alireza, bir süredir koruyucu bir ailenin yanında yaşıyor ve Fransızca öğreniyordu. Kısa sürede çevresiyle uyum sağlamasına rağmen Cenevre Mahkemesi, Alireza'nın sınır dışı edilerek Yunanistan'a geri gönderilmesi kararı aldı. Afgan mültecinin intihar haberinin ardından Cenevre'nin Bel Air caddesinde binlerce kişi protesto düzenledi.

Aralarında Afgan kökenlilerin de bulunduğu kalabalık, “Adalet istiyoruz” sloganlarıyla Cenevre Mahkemesinin aldığı karara tepki gösterdi.

TÜRKİYE İLE YENİ ANLAŞMA

Türkiye ile İsviçre arasında "Diplomatik Misyon, Konsolosluk ve Daimi Temsilcilik Mensuplarının Refakatçilerine İlişkin Kazanç Getirici Faaliyetler Hakkında Anlaşma" onaylanarak Resmi Gazete'de yayımlandı.

Bu anlaşmayla taraflar uluslararası örgüt daimi temsilciliklerinin, diplomatik misyonların ve konsolosluk mensuplarının refakatçilerine, refakat ettiği kişiyle aynı meskende yaşaması şartıyla kazanç getiren bir işte çalışmasına izin verecek. Refakatçiler ise çalışan kişinin eşi, 21 yaşının altındayken resmi izin alarak refakatçi girişi yapmış 25 yaşından küçük bekar çocuklar ve kabul eden devletin çalışmasına izin verebileceği herhangi bir refakatçi olarak sıralandı.

FİLİSTİNLİ MÜLTECİLERE YARDIM

İsviçre hükümeti, Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler için Yardım ve Çalışma Ajansına (UNRWA) 40 milyon İsviçre frangı (42,8 milyon dolar) bağışta bulunacağını duyurdu. Açıklamada, "Bu fonlarla İsviçre, insani kalkınma, yardım ve bölgenin istikrarına dair kararlılığını yinelemektedir" ifadesi kullanıldı.

İSVİÇRE BANKASININ REKOR ZARARI

İsviçre Merkez Bankası (SNB), döviz piyasalarında yüksek dalgalanmaların etkisiyle yılın dokuz ayında 142,4 milyar İsviçre frangı (142,4 milyar dolar) zarar açıkladı. Söz konusu zarar, SNB'nin 115 yıllık tarihindeki en büyük zarar olması.

23 NİSAN ETKİNLİĞİNE PKK SALDIRISI

İsviçre'nin Basel kentinde düzenlenen 23 Nisan Uluslararası Çocuk Festivali'nde katılımcılara saldıran terör örgütü PKK yandaşları saldırıda bulundu. Saldırganlardan 17’si hakkında soruşturma başlatıldı. Türk dışişleri bakanlığı saldırıyı kınadı.

TÜRKİYE İLE TİCARET HACMİ ARTTI

İsviçre Ticaret Odası Derneği, İsviçre'nin Ankara Büyükelçiliği ve Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi iş birliğiyle, İstanbul'da "CEO Yuvarlak Masa Toplantısı" düzenlendi. İki ülke arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi için yapılan toplantıda, Türkiye'deki İsviçreli şirketlerin temsilcileri, ikili ticaret ve yatırım fırsatlarının yanı sıra inovasyon, sürdürülebilirlik ve start-up ekosistemleri açısından iş birliği fırsatlarını değerlendirdi.

İsviçre; makine, ilaç, kimya, bankacılık, sigorta, turizm, gıda, ulaşım ve farklı alanlardaki 300'den fazla şirketiyle Türkiye'de de 8'inci en büyük uluslararası yatırımcı olma özelliği taşıyor.

Toplantılar neticesinde Türkiye ile İsviçre arasındaki ticaret hacminin bu yılsonu itibarıyla 5 milyar dolara ulaşması beklendiği ifade edildi.

BM: İSVİÇRE’DE SİSTEMATİK IRKÇILIK VAR

Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları uzmanları, İsviçre'de Afrika kökenlilere karşı ırkçı muamelenin sistematik bir şekilde sürdüğünü açıkladı.

BM İnsan Hakları Konseyinin 51. oturumunda, Afrika kökenlilere dair uzmanlardan oluşan Araştırma Grubunun raporunda Afrika kökenlilerin insan hakları durumunun endişe verici olmayı sürdürdüğü belirtilerek, İnsan Hakları Konseyine ev sahipliği yapan İsviçre'de Afrika kökenlilere karşı ayrımcılığın son bulmasına dair yeterli adımlar atılamadığı kaydedildi.

Son yıllarda İsviçre'nin Zürih ve Vaud kentlerinde bazı Afrika kökenli vatandaşların polisin sert müdahalesiyle hayatını kaybetmesi, bazılarının da gözaltı sürecinde kötü muamele görmesi, örnek olarak raporda yer aldı. Bazı parklarda çocuklara oynatılan "Kim siyah adamdan korkuyor?" oyununun, Afrika kökenli çocuklara karşı ayrımcı bir etki yarattığına da raporda değinildi. Oturumda rapora dair söz alan İsviçre'nin BM Cenevre Ofisi Nezdinde Daimi Temsilcisi Büyükelçi Jurg Lauber, ülkede ırkçılık yapıldığına dair rapordaki bulguları kabul ederek, “Bu tür sorunlarla acilen mücadele edilmelidir” dedi.

BUZULLAR ERİDİ

İsviçre'de beklenenden az yağışla geçen kış ve yaz aylarında etkili olan sıcak hava dalgası nedeniyle ülkedeki buzulların yüzde 6’sı eridi. İsviçre Bilimler Akademisi (SCNAT) yayınladığı araştırmada 2022’nin “felaket niteliğinde” bir yıl olduğunu belirtilerek yılbaşından bu yana buzulların yüzde 6'sı eridi ve 2003'ten bu yana en fazla buzul erimesi kaydedildi.

DÜNYA KUPASI MACERASI

İsviçre milli takımı 20 Kasım-18 Aralık 2022 tarihleri arasında Katar'da düzenlenen 2022 FIFA Dünya Kupası’na katıldı. Grup aşamasını geçen İsviçre, son 16 turu eşleşmesinde Portekiz’e, 6-1 yenilerek turnuvaya veda etti.

ESRARIN YASALLAŞTIRILMASI TESTİ

İsviçre makamları, eğlence amaçlı kullanım için yasal esrar satışı denemesine yeşil ışık yaktı.

Onaylanan pilot proje kapsamında, Basel şehrinde kişilerin eğlence ve rahatlama amaçlı olarak eczanelerden esrar alınmasına izin verilecek. İsviçre Federal Halk Sağlığı Ofisi, pilot uygulamanın arkasındaki fikrin, resmi satıcılarda düzenlenen satışlarda kullanılabilecek “alternatif düzenleyici formları” daha iyi anlamak ve geliştirmek olduğunu söyledi.