Karadeniz'de tehlikeli oyun: Rus gemilerinin yerini Elon Musk bildiriyor

Deniz harbinde paradigma değişiyor. Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte operasyonel olarak sahaya sürülen insansız deniz araçları (İDA), geleceğin muharebe ortamının nasıl şekilleneceğinin de açık işaretlerini veriyor. Düşük kesit alanı ile tespit ve teşhisi oldukça zor olan İDA'lar; insan kaybetme riskini ortadan kaldırması, düşük maliyeti, büyük miktarda patlayıcı taşıması ve uzun menzillerde harekât kabiliyeti ile son dönemin en dikkat çeken kuvvet çarpanı oldu.

Ukrayna'nın bugüne kadar İDA'lar ile Rusya'ya yönelik en az 10 saldırı düzenlediği bildiriliyor. Bunlardan en büyüğü Ekim 2022'de Rus Filosu'nun konuşlu olduğu Sivastopol'deki donanma üssüne yapılan ve 6 İDA ile 9 İHA'nın kullanıldığı saldırıydı. Tarihte İDA ve İHA’ların birlikte kullanıldığı ilk saldırı olarak kayıtlara geçen operasyonda, üç Rus gemisi hasar aldı. 

Geçen mayıs ayında ise TürkAkım'ı koruyan Rus istihbarat gemisi Ivan Khurs’a yönelik bir İDA saldırısının görüntüsü geldi. Rusya bu saldırıda yer alan İDA'ları imha etse de, önceki gün düzenlenen yeni bir saldırı, İDA'lara yönelik savunmada henüz karşı tedbir protokollerinin oturmadığını gösterdi.

4 Ağustos'ta Odessa'dan gönderildiği değerlendirilen bir kamikaze İDA, yaklaşık 700 kilometre uzaklıktaki Novorossiysk limanında bulunan Project 775 Sınıfı bir tank çıkarma gemisine çarparak ağır hasar verdi. Olenegorski Gornjak adlı gemi, savaşta Moskova kruvazöründen sonra vurulan en büyük gemi oldu. Herkes operasyonun nasıl gerçekleştiğini anlamaya çalışırken, bu kez Kerç Boğazı yakınlarında Rus bandıralı bir petrol tankerinin vurulduğu duyuruldu. Ağır hasar alarak kullanılamaz hale gelen “SIG” adlı tanker de yine bir kamikaze İDA saldırısının kurbanı oldu.

Ukrayna'nın üst üste düzenlediği İDA saldırıları, Kiev'in bu kabiliyete nasıl eriştiğinin de sorgulanmasına neden oldu.  

IDEF-23'TE TANITIMINI YAPTILAR

“SIG” adlı tanker ve “Olenegorski Gornjak” gemisinin vurulmasıyla ilgili görüntüler, Ukrayna'nın elindeki kamikaze İDA'lar hakkında daha fazla bilgi sunuyor. Ukrayna tarafı bu İDA'larda 450 kilogram patlayıcı olduğunu berlirtiyor. Oldukça uzun bir menzile erişmesi ise bu İDA'ların savaşın başında kullanılan “birinci jenerasyon” İDA'lardan farklı olduğunu gösteriyor. Uzmanlar son saldırıların, Ukraynalıların IDEF'23'te de tanıtımını yaptığı “Magura 5” adlı kamikaze İDA'lar tarafından gerçekleştirildiğini değerlendiriyor. 5,5 metre uzunluğundaki bu İDA'ların satıhtan yüksekliği yalnızca 50 santimetre. Bu da dalgalar içinde ilerleyen İDA'ların neredeyse görünmez olmasını sağlıyor. Jet ski motoru kullannan bu İDA'lar, saatte 80 kilometre hızla hareket ediyor ve 850 kilometrelik bir menzile erişebiliyor. Resmi bir açıklama olmasa da bu İDA'ları yalnızca 250 bin dolara mal edildiği ifade ediliyor. Ancak tüm bunların yanında kamikaze İDA'ları etkili kılan özellik ise bambaşka bir kabiliyette.

STARLİNK GLOBAL GÜDÜM SAĞLIYOR

Pek çok savunma analistine göre, Ukrayna, insansız deniz araçları konusunda bir süredir çalışma yürütse de, henüz kayda değer bir bilgi birikimine sahip değil. Dolayısıyla ortaklaşılan nokta, Batılı devletlerin İDA'lar konusundaki bilgi ve birikimlerini Ukrayna ile paylaştığı yönünde. Rus uzmanlar, bu konuda Kiev'in en büyük destekçisinin İngilizler olduğunu belirtiyor. İDA'lar konusunda önemli bir deneyime sahip İngiltere'nin, söz konusu İDA'ların tasarımlarını Ukraynalılara verdiği değerlendiriliyor. Ayrıca Rus tarafı, bu İDA'ların 2018'de Oçakovo'da ABD'nin katılımıyla açılan bir deniz harekat merkezinden yönetildiğini belirtiyor.

Son saldırıları düzenleyen kamikaze İDA'ların ise çok sayıda engeli aşarak liman içine kadar girmesi, güdüm konusunda yardım alındığını açıkça gösteriyor. Hatta bazı uzmanlar, operasyonlarda İDA'ların doğrudan yabancı operatörler tarafından kullanıldığını değerlendiriyor. Bu şüpheyi doğuran neden ise İDA'ların üzerinde olduğu görülen Starlink uydusu. Elon Musk'ın sahibi olduğu SpaceX tarafından uzaya gönderilen Starlink uyduları, Ukrayna İDA'larına global bir güdüm kabiliyeti sağlıyor. Yani kamikaze İDA'lar, Ukrayna'da dahi bulunmayan yabancı operatörler tarafından da yönlendirilmiş olabilir. Nitekim söz konusu iddia, geçen aylarda da önemli bir tartışma yaratmıştı.

MUSK VETOSU KALKMIŞ GÖRÜNÜYOR

Starlink'i uzaya fırlatan SpaceX şirketinin başkanı Gwynne Shotwell, şubat ayında yaptığı bir açıklamada, Ukrayna ordusunun Rusya'ya saldırmak üzere kullandığı insansız hava araçlarının, Starlink uydularını kullandığını doğrulamıştı. “Ordunun bunları iletişim için kullandığını biliyoruz ve bunda bir sorun yok.” diyen Shotwell, ancak uyduların “silah olarak kullanılmak üzere tasarlanmadığını” ifade etmişti.

The New York Times ise geçen günlerde yaptığı bir haberinde, Elon Musk'ın geçen yıl Ukrayna'nın Kırım'a göndermek istediği bir kamikaze İDA'nın bölgedeki Starlink uydu sistemine erişimini reddettiğini yazdı. Times'a göre görüşmeleri bilen iki kişi, Ukrayna'nın Musk'tan Kırım yakınlarında Starlink'e erişim istediğini, fakat Musk'ın bunu geri çevirdiğini söyledi.

Ancak son düzenlenen saldırılar, Musk'ın bu kararının değişmiş olabileceğini gösteriyor. Oldukça uzak bir mesafeden Ruslara yakalanmadan gelen ve liman içine kadar girerek Rus donanmasının kalbine saldırı düzenleyen bir İDA'nın, Starlink kullanmaması neredeyse imkansız. 

Askeri kaynaklar, Starlink sayesinde operatörlerin bir hedefi yaklaşık bir dakika içinde bulup vurabildiğini, bu sürenin teknolojiyi kullanmadan önce 20 dakika olduğunu söylüyor.

Ukrayna Dijital Bakanı Mykhailo Fedorov da önceki gün verdiği bir demeçte Starlink'i överek iddiaları zımnen doğruluyor. “Starlink'in, kurtarılmasına yardımcı olduğu hayatların sayısı binlerle ifade edilebilir.” diyen Fedorov, Stalink için “şu anda tüm iletişim altyapımızın kanı” nitelemesini yapıyor.

SpaceX'in bugüne kadar Ukrayna'ya kamyonlar dolusu Starlink terminali gönderdiği biliniyor. Bu uyduların ücretleri doğrudan ABD yönetimi tarafından karşılanıyor. Kiev, sistemi sadece fişe takarak SpaceX'in şimdiye kadar alçak yörüngeye fırlattığı yaklaşık 4 bin uydu aracılığıyla iletişimini sağlayabiliyor. Bu kabiliyetin muharebe sahasına etkisi ise izahtan vareste...